Ochrona roślin

W odpowiedzi na wystąpienie Zarządu Krajowej Rady Izb Rolniczych z 17 października 2023 r. o dalsze działania w celu odnowienia przez KE zatwierdzenia glifosatu jako substancji czynnej do stosowania w rolnictwie Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi przekazało swoje stanowisko w tej sprawie.

Komisja Środowiska Parlamentu Europejskiego wzywa do zastosowania ostrzejszych reguł planowanego unijnego rozporządzenia w sprawie zrównoważonego stosowania środków ochrony roślin (SUR). Komisja wzywa do ograniczenia stosowania szczególnie niebezpiecznych środków ochrony roślin do 2030 r. o 65%. Propozycja Komisji Europejskiej wzywa do 50-procentowej redukcji wszystkich chemicznych pestycydów. 

Podczas unijnej dyskusji na temat odnowienia zatwierdzenia substancji czynnej glifosat nie uzyskano większości kwalifikowanej i nie podjęto decyzji w tej sprawie. Zdaniem samorządu rolniczego, ze względu na zachowanie zarówno bezpieczeństwa żywnościowego Europy, jak i konkurencyjności gospodarstw europejskich, konieczne jest przedłużenie pozwolenia na stosowanie środków ochrony roślin zawierających glifosat.

Komisja Europejska chce przedłużyć zatwierdzenie glifosatu do 2033 roku. Decydujące głosowanie zaplanowano na 13 października. 

- Zakaz stosowania glifosatu bez zapewnienia alternatyw dla producentów rolnych miałby nie tylko skutki o charakterze ekonomicznym, ale wpłynąłby również negatywnie na środowisko naturalne – twierdzą działacze Federacji Branżowych Związków Producentów Rolnych i Polskiego Związku Producentów Roślin Zbożowych.

W lipcu Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności UE (EFSA) chce ostatecznie rozstrzygnąć kwestię glifosatu. Oczekuje się, że Komisja Europejska zdecyduje, czy o losach stosowania tej substancji do końca 2023 r.

Główny Inspektorat Sanitarny wycofuje ze sprzedaży cztery partie wafli. Stwierdzono niedozwoloną obecność środka ochrony roślin. 

W związku z rozwojem rolnictwa precyzyjnego i rosnącym zainteresowaniem rolników nowymi technologiami, Polski Związek Producentów Roślin Zbożowych zwrócił się ministra rolnictwa z pytaniem o szczegóły możliwości zastosowania dronów rolniczych jako maszyn do aplikacji środków ochrony roślin i nawozów w odpowiedniej dawce dokładnie w miejscach, gdzie jest to wymagane (z dokładnością do kilku centymetrów). 

Unijni rolnicy chcą, aby wyznaczenie minimalnych progów dla krajowych celów redukcji stosowania pestycydów było tak elastyczne jak to możliwe, uwzględniając historyczną redukcję stosowania oraz warunki geograficzne i społeczno-gospodarcze występujące w różnych państwach członkowskich. Za absurdalny traktuje się pomysł, wprowadzenia definicji tzw. obszarów wrażliwych, której interpretacja mogłaby spowodować uznanie całej Polski za taki obszar, a to skutkowałoby wprowadzeniem całkowitego zakazu stosowania środków ochrony roślin.

Unijny komisarz ds. klimatu Frans Timmermans uważa, że projekty ustaw dotyczących ograniczania stosowania środków ochrony roślin są wdrażane zbyt wolno. Timmermans wzywa Parlament Europejski i Radę do szybkiego i bezkompromisowego przyjęcia przedłożonych już wniosków ustawodawczych, aby „pomóc w ochronie i odbudowie populacji owadów zapylających w Europie”.

W tzw. dyrektywie SUR Komisja Europejska opisuje, w jaki sposób do 2030 roku zużycie pestycydów powinno zostać zmniejszone o połowę. Eurodeputowana Sarah Wiener (Zieloni) przygotowuje oficjalne stanowisko Parlamentu Europejskiego w tej sprawie.

Zdaniem ekspertów ceny nawozów będą się powoli stabilizować. Niestety ceny środków ochrony roślin w 2023 roku nie będą spadać. Przewidywane jest utrzymanie trendu wzrostowego. Wszyscy chcą skorzystać z okazji zakupu tańszych produktów. Należy jednak pamiętać, by środki ochrony roślin kupować świadomie i legalnie.

- Jednym z kluczowych elementów warunkujących prawidłowość wykonania chemicznej ochrony roślin oraz bezpieczeństwa takiego zabiegu jest stan techniczny sprzętu do stosowania środków ochrony roślin. Na każdym posiadaczu tego sprzętu ciąży obowiązek przeprowadzania okresowych badań potwierdzających sprawność techniczną sprzętu używanego do stosowania środków ochrony roślin – przypomina PIORiN.

Kontrola w gospodarstwie, zgodnie z ustawą o PIORiN, nie jest zapowiadana, mimo to rolnik jest zobowiązany ją przyjąć. Kontrola zawsze przeprowadzana jest w obecności rolnika lub osoby przez niego upoważnionej. Jeśli z ważnych względów rolnik nie może w niej uczestniczyć, to możliwe jest ustalenie nowego terminu.

- Przepis dotyczący redukcji stosowania środków ochrony roślin o 50% już jest, ale raczej nie dojdzie do jego wprowadzenia. Spotkał się on z dużym protestem wielu krajów. Szukamy sojuszników, aby go powstrzymać. Już na początku poparło nas w tym względzie 18 krajów, ale nie są to kraje istotne ze względu na liczbę mieszkańców, potrzebujemy silniejszych sojuszników, chcemy porozumieć się z Francją oraz Włochami - informował niedawno minister rolnictwa, Henryk Kowalczyk. 

Ceny środków ochrony roślin na rynkach międzynarodowych idą w górę. W 2022 roku herbicydy podrożały o 24%, a fungicydy prawie o 10%. Na początku 2023 r. nic zapowiada aby sytuacja mogła wyglądać dużo lepiej. Warunki handlu determinuje duża niepewność związana z dostawami energii i problemami z łańcuchem dostaw w nowym roku, co utrudnia prognozowanie rozwoju rynku.

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi  uruchomiło w piątek 9 grudnia 2022 r.  wyszukiwarkę środków ochrony roślin poszerzoną o możliwość wyszukiwania biologicznych środków ochrony roślin. 

Rada Ministrów Rolnictwa Unii Europejskiej spotkała się po raz ostatni w tym roku 11 i 12 grudnia. Skupiono się na dyskusjach na temat konsekwencji przewidzianych przez europejską politykę rolną. Na przykład rozporządzenie w sprawie zrównoważonego stosowania środków ochrony roślin znalazło się w porządku obrad Rady Rolnej. Szefowie departamentów wielu krajów UE apelują o przeprowadzenie oceny skutków dla planowanej regulacji, ale są i tacy, którzy chcą ją jak najszybciej uchwalić. 

Komisja Europejska przedłużyła zatwierdzenie glifosatu o rok do 15 grudnia 2023 r. Decyzja została podjęta wyłącznie przez władze w Brukseli, ponieważ w październiku w Stałym Komitecie ds. Roślin, Zwierząt, Żywności i Pasz (SCoPAFF) oraz w odpowiednim komitecie odwoławczym, państwa członkowskie nie osiągnęły kompromisu w tej sprawie.

Według wicepremiera Henryka Kowalczyka proponowana redukcja środków ochrony roślin w wysokości 50 proc. jest zagrożeniem dla rolnictwa europejskiego i jest bardzo niesprawiedliwa dla rolnictwa polskiego, które zużywa znacznie mniej tych środków niż inne państwa członkowskie.