Problem deficytu białka roślinnego w całej Wspólnocie Europejskiej jest nadal aktualny.
Podejmowane są stale działania w celu jego redukcji. Obecnie w Polsce importowane jest ponad 77% białka paszowego, a jedynie ok. 23% to produkcja krajowa. W Polsce dzięki systemowi dopłat unijnych wzrosło zainteresowanie produkcją rodzimego źródła białka paszowego. W roku ubiegłym do 1 ha powierzchni upraw dopłacano 591,41zł, do materiału siewnego 160zł, a w ramach uzupełniającej płatności obszarowej 211,80, co daje łączną kwotę ponad 963zł. W sytuacji, gdy udział zbóż w strukturze zasiewów w Polsce wyniósł w roku 2012 już ponad 73%, wprowadzanie strączkowych do uprawy jest szczególnie wskazane. Jednak czy większa dostępność nasion na rynku poprawi ich atrakcyjność cenową oraz wpłynie na wykorzystanie w żywieniu zwierząt?
Aktualnie poekstrakcyjna śruta sojowa (PŚS) jest podstawowym składnikiem pasz pełnoporcjowych dla drobiu - brojlerów, niosek, indyków, drobiu wodnego oraz trzody chlewnej. PŚS może stanowić jedyną paszę białkową w żywieniu zwierząt monogastrycznych. Jest jednak kosztownym komponentem białkowym, dlatego w paszach dla zwierząt starszych z powodzeniem zastępuje się ją innymi komponentami, jak śruta rzepakowa, makuchy, nasiona roślin strączkowych czy oleistych oraz wywary- tabela 1 - podstawowy skład chemiczny. W ostatnich dniach (8 czerwca br.) cena tego surowca sięgnęła 2063zł/ tonęco plasuje śrutę sojową na pozycji lidera wzrostów cen wśród surowców paszowych. Dla porównania w tym czasie poekstrakcyjna sruta rzepakowa kosztowała niespełna 1020zł mniej za tonę. Najświeższe globalne prognozy produkcji soi przewidują w obecnym sezonie 6% wzrost podaży do 282,5 mln ton- i będzie to 16,1 mln ton więcej niż sezon wcześniej. Czy prognozy okażą się trafne i czy dzięki temu ceny tego surowca paszowego będą niższe? Czas pokaże.
Realizowany w Polsce od 2011 roku program wieloletni pt.: „Ulepszanie krajowych źródeł białka roślinnego, ich produkcji, systemu obrotu i wykorzystania w paszach” ma za zadanie stworzenie warunków do zmniejszenia importu białka paszowego (poekstrakcyjna śruta sojowa) o ok. 50% w wyniku zwiększenia wartości biologicznej i użytkowej białka roślinnego pochodzącego z rodzimych surowców. Jeden z fragmentów programu badawczego dotyczącego żywienia zwierząt koncentruje się na krajowych źródłach białka takich jak: nasiona grubonasiennych roślin strączkowych (łubin, groch, bobik), produkty rzepakowe (śruta poekstrakcyjna i makuch) oraz wywary zbożowe. Doświadczenia wykonane w ramach projektu na rosnących świniach nie wykazały negatywnych skutków w wynikach produkcyjnych zwierząt (tabela 2) – udział pśs i/ lub kźbr w mieszance oraz wyniki produkcyjne).
Więcej informacji na ten temat na stronie http://bialkoroslinne.iung.pl/ oraz w jednostkach uczestniczących w programie
Tabela 1. Podstawowy skład chemiczny nasion roślin strączkowych i poekstrakcyjnej śruty sojowej
Składniki |
J.m. |
Poekstrakcyjna śruta sojowa |
Łubin wąskolistny |
Łubin żółty |
Łubin biały |
Groch siewny |
Groch pastewny (peluszka) |
Bobik |
Sucha masa |
% sm |
89,6 |
87-90,8 |
88,0-92,7 |
88,9-90,3 |
85,3-90,4 |
85,1-86,2 |
88,0 |
Popiół surowy |
6,2-6,3 |
3,4-3,9 |
4,1-4,7 |
3,9-4,8 |
2,8-3,2 |
2,8-3,2 |
3,7-3,8 |
|
Białko ogólne |
40,0-49,0 |
31,2-36,9 |
39,0-44,4 |
34,1-35,0 |
22,2-27,8 |
20,8-25,3 |
26,0 -32,0 |
|
Włókno surowe |
7,5-11,6 |
13,9-19,6 |
15,2-20,9 |
12,2-15,7 |
6,1-7,3 |
5,9-7,4 |
7,3-7,8 |
|
Tłuszcz surowy |
3,0-5,0 |
5,3-7,0 |
4,5-6,4 |
9,9-11,9 |
1,0-1,4 |
1,1-1,3 |
1,3 |
|
Związki bezazotowe wyciągowe |
30,3-34,5 |
36,7-43,1 |
26,0-32,4 |
35,6-36,9 |
61,6-66,4 |
64,4-67,9 |
48,9 |
|
Skrobia |
- |
- |
- |
- |
43,9-47,6 |
40,0-47,7 |
38,2 |
|
Fosfor |
g/kg sm |
5,4 |
4,5-7,5 |
6,6-9,8 |
5,5-7,2 |
4,2-6,6 |
4,0-5,0 |
5,3 |
Wapń |
3,5 |
3,1-3,9 |
2,5-3,2 |
3,1-3,5 |
1,2-1,4 |
1,2-1,5 |
1,2 |
Tabela 2. Zastosowany komponent w mieszance oraz wyniki produkcyjne tuczników
Komponent |
Grupa |
||||
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
|
PSS |
x |
x |
|||
PSR |
x |
x |
x |
x |
|
Groch |
x |
x |
|||
Łubin żółty |
x |
x |
|||
Łubin wąskolistny |
x |
x |
|||
Wyniki produkcyjne – 102 dni |
|||||
Przyrost dzienny (g) |
963 |
967 |
967 |
987 |
996 |
Wykorzystanie paszy (FCR) (kg) |
3,04 |
3,07 |
3,02 |
3,02 |
2,96 |
Dla portalu cenyrolnicze.pl:
Anita Zaworska, Marcin Hejdysz
Katedra Żywienia Zwierząt i Gospodarki Paszowej,
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu