USD -
4.0741
EUR -
4.3353
GBP -
5.0812
DKK -
0.5811
Prosięta przychodzą na świat właściwie bez odporności. To, jak będzie się ona kształtować zależy w dużej mierze od żywienia: najpierw lochy, a później samych prosiąt. Na których etapach chowu prosięta wymagają dodatkowego wsparcia? Które suplementy i dodatki paszowe zwiększą ich odporność?
Odporność prosiąt zaczyna się od lochy
Prosięta przychodzą na świat z niedojrzałym układem odpornościowym - nie jest „wytrenowany” do rozpoznawania i zwalczania patogenów. U prosiąt zaraz po porodzie nie znajdziemy przeciwciał skierowanych wobec bakterii i wirusów w otoczeniu. W czasie rozwoju w macicy locha nie jest w stanie przekazać rosnącym płodom przeciwciał, tak, jak ma to miejsce np. u ludzi. Budowa łożyska u świń na to nie pozwala. Oznacza to, że pierwsze przeciwciała prosięta otrzymują dopiero po wypiciu siary od lochy.
Pierwsze kilka godzin życia prosiąt może więc określić ich całą życiową odporność i wydajność produkcyjną. Aby uniknąć problemów, należy zadbać o to, aby prosięta jak najszybciej po oproszeniu mogły wypić siarę od loch. Jeśli w miocie znajdują się słabe prosięta, można zastosować tzw. odpajanie na dwie tury. W tej metodzie silniejszą część miotu po wstępnym odpojeniu oddziela się na pewien czas (w ciepłym miejscu w kojcu, np. pod lampą grzewczą), a przy matce pozostawia najsłabsze prosięta. Daje im to większą szansę na nadgonienie kondycji i wzrostu.
Wysoką jakość siary można uzyskać przez dobrze ułożoną dawkę pokarmową i włączenie suplementów. Więcej na ten temat: Jak poprawić jakość siary i mleka lochy? Kluczem odpowiednie żywienie. Aby siara lochy zawierała odpowiednią ilość przeciwciał, ważne jest również posiadanie dobrze zaplanowanego protokołu szczepień w stadzie. Terminy szczepień loch muszą być ściśle przestrzegane, tak aby mieć pewność, że nabyte przez nie przeciwciała trafią również do prosiąt. Poza tym lochy dopuszczane do rozrodu powinny być w bardzo dobrej kondycji ogólnej, bez uszkodzeń czy stanów zapalnych wymienia, kulawizn i wszelkich infekcji.
Na kondycji i żywieniu loch należy się skupić aż do momentu odsadzenia prosiąt. W tym czasie należy również zadbać o jak najlepszą higienę otoczenia zwierząt i warunki klimatyczne oraz usuwać czynniki, które mogą wywołać stres u lochy i prosiąt (np. hałas). Stres wyczerpuje organizm, w wyniku czego odporność spada.
Moment odsadzania: kluczowy dla odporności
Kolejnym etapem chowu, w którym szczególnie należy zadbać o odporność prosiąt jest ich odsadzanie od lochy. W tym wieku układ odpornościowy prosiąt nadal nie jest dojrzały. Nagłe odłączenie od lochy, zmiana otoczenia, pokarmu i trafienie do grupy z nieznanymi prosiętami wywołuje ogromny stres. Prosięta stają się bardzo wrażliwe na wszelkie patogeny. Dlatego w tym okresie nierzadko występują u nich biegunki i spowolnienie przyrostów masy ciała. W dużej części wynika to z niedojrzałości układu pokarmowego. Jest on silnie związany z układem immunologicznym. Można powiedzieć, że odporność prosiąt bierze się z jelit.
W tym czasie powinno się więc zapewnić prosiętom jak najlepsze żywienie i wesprzeć je odpowiednimi dodatkami paszowymi i suplementami. Na rynku dostępnych jest wiele różnych preparatów. Na jakie składniki faktycznie warto zwrócić uwagę? Co będzie rzeczywiście skuteczne?
Najbardziej polecane suplementy i dodatki:
- Enzymy trawienne. Mieszanki paszowe dla świń zawierają duże ilości komponentów roślinnych, które są ciężko strawne, szczególnie dla prosiąt. Enzymy dodawane do paszy pomagają rozłożyć składniki roślinne, dzięki czemu prosięta mogą je łatwiej przyswoić.
- Zakwaszacze, a więc kwasy organiczne (kwas mrówkowy, octowy, propionowy, mlekowy). Kwasy organiczne poprawiają apetyt prosiąt i wspierają ich układ pokarmowy przez pobudzanie wydzielania enzymów trawiennych, a więc poprawianie przyswajania pokarmu. Poza tym hamują rozwój patogennych bakterii i wspierają „dobre” bakterie, m.in. kwasu mlekowego Lactobacillus. Kwasy organiczne można dodawać do paszy lub wody dla prosiąt.
Więcej na ich temat: Jakie korzyści daje zakwaszanie wody dla prosiąt?
- Prebiotyki: substancje, które wspomagają rozwój korzystnych bakterii (są dla nich pożywką) w układzie pokarmowym, a przez to wzmacniają odporność prosiąt. Do skutecznych prebiotyków należy inulina. Stwierdzono, że stymuluje rozwój w jelitach bakterii kwasu mlekowego Lactobacillus i Bifidobacterium, które są niezwykle pożądane. Innymi polecanymi prebiotykami są ooligosacharydy. Nie tylko wspierają rozwój korzystnych bakterii, ale również utrudniają dostęp do jelit patogenom – nie pozwalają im przylegać do komórek nabłonka jelit. Prebiotyki najlepiej podawać już ciężarnym lochom, a prosiętom od pierwszych dni życia.
- Probiotyki: a więc preparaty zawierające „dobre” żywe bakterie lub drożdże, które po spożyciu zasiedlają układ pokarmowy. Badania pokazują, że probiotyki pomagają zwalczać patogenne bakterie w jelitach i poprawiają wyniki prosiąt.
Więcej na ten temat: Probiotyki poprawiają tempo wzrostu i FCR u świń.
- Synbiotyki, a więc preparaty będące połączeniem prebiotyków i probiotyków.
- Preparaty ziołowe i ekstrakty roślinne. Wiele roślin jest naturalnym źródłem substancji biostatycznych, bakterio- i wirusobójczych oraz wzmacniających odporność. Są też smakowite, przez co poprawiają apetyt prosiąt. Mogą stymulować przyrosty masy ciała i obniżać FCR. W skutecznych mieszankach ziołowych znaleźć można przykładowo imbir, kurkumę, jeżówkę, cebulę, czosnek, seler, rozmaryn, tymianek, miętę, szałwię, melisę, czy pokrzywę.
- Włókno roślinne: do diety odsadzonych prosiąt musi być wprowadzane powoli i ostrożnie. Jest jednak niezbędne do prawidłowego rozwoju jelit prosiąt i wykształcenia odpowiedniego mikrobiomu, a więc składu bakteryjnego układu pokarmowego.
- Witaminy i składniki mineralne. Wśród wartych uwagi składników znajdują się witamina A, D oraz żelazo.
- Substancje bioaktywne, które skutecznie zwalczają patogeny, promują rozwój korzystnych bakterii i zwiększają odporność prosiąt. Należą do nich:
- Glikomakropeptyd: peptyd z serwatki mleka, który wspiera odporność jelit i ma właściwości przeciwdrobnoustrojowe.
- Laktoferyna: składnik z mleka o dużej zdolności do wiązania żelaza. Może działać przeciwdrobnoustrojowo i regulować odporność prosiąt.
- Owotransferyna: substancja z białka jaja, działająca podobnie do laktoferyny.
- Immunoglobuliny: białka z mleka, osocza zwierzęcego (np. suszona plazma krwi) lub jaj kurzych. To substancje, które zapewniają odporność miejscową, przez zapobieganie przyleganiu szkodliwych bakterii do nabłonka jelit. Poza tym zwalczają bakterie, neutralizują toksyny i inaktywują wirusy.
- Lizozym: białko z mleka lub jaja, działa przeciwbakteryjnie i reguluje układ odpornościowy prosiąt.
Przed wyborem dodatków paszowych dla prosiąt najlepiej skonsultować się z lekarzem weterynarii, który doradzi, co będzie najbardziej skuteczne w przypadku naszego stada.
Źródła dostępne u autorki
