USD -
4.0417
EUR -
4.3177
GBP -
5.0220
DKK -
0.5789
Wraz z inflacją ceny pasz i suplementów dla trzody chlewnej wzrastają. Co można zrobić, aby zredukować te koszty? Przedstawiamy praktyczne wskazówki i strategie.
Obniżenie kosztów to złożony proces
Inflacja wciąż daje się we znaki producentom wieprzowiny. Koszty utrzymania i wyżywienia zwierząt są niezwykle wysokie. Istnieją na szczęście sposoby, które mogą pomóc zredukować te koszty. Należy je jednak wprowadzać w przemyślany sposób. Obniżenie kosztów paszy dla trzody chlewnej i podniesienie rentowności produkcji to złożony proces.
Przykładowo nagła zmiana paszy na tańszą i nierozważne obniżenie dawki pokarmowej dla świń może spowodować spadek przyrostów masy ciała u zwierząt. W efekcie działania pogłębią straty, zamiast przynieść korzyści. Paradoksalnie również zwiększenie wydajności żywienia u świń może być nieopłacalne, jeśli koszty paszy będą wyższe, niż zwrot uzyskany z poprawy FCR.
Dlatego zmiany w żywieniu zwierząt należy konsultować ze specjalistami w tym temacie i lekarzami weterynarii. Lepiej poświęcić na to czas i środki, niż działać po omacku. Obniżenie kosztów przyniosą również zmiany w praktykach produkcyjnych. Nie trzeba koniecznie modyfikować składu paszy i dawki pokarmowej, aby podnieść rentowność gospodarstwa. Poniżej podajemy wskazówki, które mogą okazać się pomocne w tym zadaniu.
Sposób przechowywania paszy
Redukcję kosztów żywienia trzody chlewnej najlepiej zacząć od przejrzenia i inwentaryzacji magazynowanych pasz, oraz kontroli warunków, w jakich są przechowywane. Niezależnie od tego, jaką paszę stosujemy, sposób jej magazynowania jest kluczowy dla zachowania jej właściwości i maksymalnego wykorzystania przez zwierzęta. Zbyt długo lub niewłaściwie przechowywana pasza będzie tracić na wartości odżywczej. Przykładowo wilgoć może spowodować rozwój w paszy pleśni, zanieczyszczenie jej mikotoksynami i innymi szkodliwymi substancjami. Nie tylko zmniejszają one wykorzystanie paszy przez świnie, ale również spowodują kosztowne problemy zdrowotne.
Najważniejszymi parametrami magazynowymi wymagającymi kontroli są temperatura, wilgotność powietrza, wentylacja w pomieszczenia, oraz dostęp do paszy szkodników i dzikich zwierząt. Szczury i myszy rocznie mogą zjadać i niszczyć odchodami i moczem tony paszy. Całoroczna kontrola gryzoni to coś, na czym nie warto oszczędzać. Więcej w tym temacie pisaliśmy tutaj: Szczury i myszy na fermie: kosztują więcej niż myślisz. Jeśli nie dysponujemy dobrymi warunkami magazynowania bardzo dużych objętości pasz lepiej jest uniknąć hurtowego ich kupowania w okazyjnej cenie. Mogą się zepsuć, zanim zdążymy je wykorzystać.
Sposób zadawania paszy
Aby zredukować straty w paszy i zapewnić do niej równy dostęp dla wszystkich zwierząt w stadzie, konieczna jest regularna kontrola karmideł i podajników paszowych. Uszkodzone będą powodować bezsensowne marnowanie paszy, a nierównomierny pobór paszy przez świnie będzie miał skutek w obniżeniu ich wydajności wzrostu. W zepsutych karmidłach i podajnikach może gromadzić się również wilgoć i pleśń.
W przypadku starych modeli karmideł i podajników, które są znacznie gorzej zaprojektowane od nowoczesnych, obecnie dostępnych na rynku, warto zainwestować w ich wymianę. Kontroli wymaga również sposób zadawania i jakość wody dla zwierząt. Woda to często pomijany, podstawowy składnik diety świń, bez którego ich funkcjonowanie i prawidłowe przyrosty nie są możliwe.
Dla zachowania wysokiej efektywności wykorzystania paszy przez świnie ważne jest regularne jej zadawanie. Dlatego należy podjąć wysiłki, aby zmniejszyć lub całkowicie wyeliminować przerwy w dostawie paszy – jeśli zdarzają się w naszym gospodarstwie.
Forma i jakość paszy
Na wydajność wykorzystania paszy wpływa nie tylko jej skład, ale również proces, w jakim została wyprodukowana, forma, a nawet kolor, zapach i smak. Wielu hodowców jest zwolennikami pasz dla świń w formie granulatu (pelletu). W badaniach stwierdzono, że dobrej jakości pasze granulowane zapewniają więcej łatwo przyswajalnych składników odżywczych, zmniejszają straty w paszy, zapewniają lepszą konwersję paszy u świń i zmniejszają u nich częstość występowania wrzodów żołądka.
Peletowanie wymaga niestety dużych nakładów energii, co zwiększa koszt żywienia. W przypadku sięgania po granulat należy zanalizować jego jakość, wielkość cząstek, skład i sposób produkcji - przykładowo nadmierna obróbka cieplna zmniejsza dostępność i strawność aminokwasów. Poza tym trzeba skalkulować, czy koszt granulowanej paszy przyniesie na tyle duży wzrost wydajności produkcyjnej świń, aby był opłacalny.
Żywienie dostosowane do potrzeb
Podstawą efektywnego i ekonomicznego żywienia trzody chlewnej jest podział stada na grupy technologiczne i fazy produkcyjne – i opracowanie dla każdej z nich odpowiedniej dawki pokarmowej. Podczas kalkulacji ilości i składu paszy potrzebnej dla każdej grupy technologicznej warto zasięgnąć rady u doświadczonego żywieniowca – i co jakiś czas rewidować opracowane protokoły żywienia. Niedokładnie oszacowane dawki pokarmowe mogą zmniejszyć wydajność zwierząt i generować dodatkowe koszty.
Wykorzystanie paszy i wyniki produkcyjne zwierząt należy na bieżąco monitorować i na ich podstawie korygować dawki pokarmowe, jeśli zachodzi taka potrzeba. W tym celu dobrze jest wprowadzić rutynową kontrolę zużycia paszy w kojcach dla świń – m.in. sprawdzać, czy pasza nie jest marnowana. Przy korzystaniu z mieszanek paszowych sprowadzanych zza granicy należy zwrócić uwagę, jakie normy żywienia stosowane są w kraju ich pochodzenia i dla jakiej rasy/genetyki świń są przeznaczone.
Szczególnej uwagi wymaga żywienie loch – ich kondycja, ilość i jakość produkowanego mleka decydują o przyszłych wynikach prosiąt. Najlepiej, aby dawka pokarmowa była dopasowana indywidualnie dla loch w różnych fazach ciąży i laktacji. Paszy nie należy szczędzić zwłaszcza dla loch blisko oproszenia, a od 7 dnia od porodu powinny ją otrzymywać bez ograniczeń. Przełoży się to korzystnie na wagę prosiąt. W bilansowaniu dawek pokarmowych dla loch trzeba zwrócić uwagę na ilość strawnego białka, zawartość cynku, miedzi, żelaza i innych mikroelementów.
O optymalnym żywieniu loch w laktacji pisaliśmy więcej tutaj: Jak poprawić jakość siary i mleka lochy? Kluczem odpowiednie żywienie
Kosztowne białko, energia i suplementy
Białko i energia to kluczowe składowe paszy świń, odpowiadające za ich wyniki produkcyjne. Niestety równocześnie są bardzo kosztowne. Rozwiązaniem mogą być alternatywne komponenty paszowe, m.in. produkty uboczne przemysłu spożywczego. Zamiennikiem dla części śruty sojowej w paszy może być np. śruta rzepakowa, makuch rzepakowy, czy suszony podestylacyjny wywar gorzelniany.
Wprowadzanie ich do diety zwierząt najlepiej skonsultować ze specjalistą od żywienia zwierząt, aby uniknąć niepotrzebnych błędów i strat. W przypadku białka w paszy kluczowa jest jego strawność – którą trzeba zanalizować w pierwszej kolejności, zastanawiając się nad nowymi komponentami paszowymi. Inwestycja w tanie źródła białka, które są źle trawione i wchłanianie może przynieść więcej strat niż korzyści.
Przy obecnych wysokich kosztach produkcyjnych warto przeanalizować zasadność stosowania u naszych zwierząt suplementów i dodatków paszowych. Enzymy paszowe mogą znacznie zwiększać dostępność składników odżywczych dla świń, korzystne są również kwasy organiczne czy różnego rodzaju probiotyki. Jeśli jednak przekładają się tylko na niewielką poprawę zdrowotności i wyników produkcyjnych zwierząt, nie są opłacalne. Warto przemyśleć również konieczność dodawania do paszy suplementów mineralnych i witaminowych. Dobrze zbilansowana, jakościowa pasza powinna już je dostarczać. Mogą być jednak konieczne dla prośnych i karmiących loch, lub w przypadkach stwierdzenia niedoborów u świń. O to, czy suplementy są potrzebne, warto zapytać naszego lekarza weterynarii.
Źródła:
Grela, Eugeniusz R. "Alternatywne dla soi pasze białkowe w żywieniu świń i drobiu." Życie Weterynaryjne 95.08 (2020).
U.S. Pork Center of Excellence
