Podłoga w chlewni: może zmniejszyć stres cieplny świń

Martyna Frątczak

Świnie są zwierzętami bardzo wrażliwymi na stres cieplny, na którego stopień odczuwania może wpływać wiele czynników, w tym typ podłogi w chlewni. Zwierzęta pozbywają się dużych ilości ciepła przez kładzenie się na chłodniejszym podłożu. Ta prosta zależność generuje problemy – ale jest również źródłem inspiracji do stworzenia nowoczesnych systemów chłodzących na fermach.

Czasami już 22 stopni to za dużo

Stres cieplny zwierząt jest coraz częstszym problemem w komercyjnej hodowli nie tylko ze względu na wzrastające temperatury latem, ale również przez zazwyczaj duże zagęszczenie zwierząt na powierzchni fermy. Świnie są zwierzętami bardzo wrażliwymi na wysokie temperatury. Stwierdzono, że na przyrosty masy ciała świń może negatywnie wpłynąć wzrost temperatury już powyżej 17°C, a na efektywność wykorzystania paszy (FCR) - powyżej 23°C.

Podwyższoną temperaturę ciała świń notuje się już przy przekroczeniu 26°C w otoczeniu. Częstość oddechów świń może jednak wzrosnąć przy temperaturze otoczenia 22°C. Te reakcje fizjologiczne są najlepszym wyznacznikiem negatywnego wpływu warunków klimatycznych na dobrostan, zdrowie i wyniki zwierząt.

Oczywiście wpływ samej temperatury powietrza na świnie i stopień odczuwania przez nie stresu cieplnego zależne są również od innych czynników, takich jak masa ciała i wyjściowa kondycja zwierzęcia, żywienie, wilgotność powietrza, prędkość powietrza (wentylacja w pomieszczeniu) oraz rodzaj podłogi w chlewni. Wzrost temperatury w pomieszczeniach dla świń może być spowodowany przykładowo dużym zanieczyszczeniem podłogi litej (bez rusztów) odchodami i moczem zwierząt.

Co ma podłoga do stresu cieplnego?

Typ podłogi ma duże znaczenie w kontrolowaniu stresu cieplnego u świń także z innych powodów. Zwierzęta uwalniają duże ilości ciepła przez przewodzenie go do swojego podłoża – z tego powodu w celu ochłodzenia się często się na nim kładą. Podłogi lite w chlewniach pozwalają świniom w dobrym stopniu wykorzystać ten prosty mechanizm i się ochładzać – taki typ podłogi „odbiera” ciepło od leżących zwierząt i sam się przy tym mocno nie nagrzewa.

W przypadku chlewni z częściowo rusztowanymi podłogami zabetonowana część nie będzie jednak chętnie wybierana przez zwierzęta. Podłogi z metalowymi rusztami jeszcze lepiej przewodzą ciepło, dzięki czemu efektywniej ochładzają świnie wybierające je na miejsce do leżenia – nie jest to pożądane zjawisko. Zwierzęta inaczej organizują sobie wtedy przestrzeń, co oznacza że zaczynają odpoczywać na rusztach, a kał oddawać na część betonową podłogi. Komplikuje to czyszczenie chlewni i zmniejsza higienę samych zwierząt, które dodatkowo dla ochłody tarzają się we własnych odchodach.

Z tych powodów poszukuje się rozwiązań, które pomogą zwierzętom ochładzanie się bez konieczności wykorzystywania do tego rusztów. Pomóc może już przykładowo spryskiwanie litych podłóg zimną wodą. O tym i innych praktycznych sposobach pisaliśmy tutaj: Jak ochłodzić chlewnię w uplane dni?

Nowoczesne rozwiązania: lepsze wykorzystanie podłóg

Naukowcy pracują nad jeszcze lepszym wykorzystaniem potencjału podłóg w chlewniach do zapewnienia komfortu termicznego świń – i czystości chlewni - nawet przy trudnych warunkach zewnętrznych i gęstej obsadzie zwierząt. Pojawiły się projekty betonowych podłóg z chłodną wodą krążącą w osadzonych w niej rurach. Takie rozwiązanie może się sprawdzić zarówno w przypadku chlewni wykorzystujących podłogi lite, jak i częściowo zarusztowane - zapewniając w nich świniom strefę chłodzenia.

W badaniach przeprowadzonych w Holandii takie „chłodzenie podłogowe” świetnie sprawdziło w tuczarniach z częściowo zarusztowanymi podłogami (z 60% powierzchni litej, betonowej podłogi). W okresie letnim woda krążąca w rurach znacznie obniżyła temperaturę podłogi, na której chętniej kładły się świnie – unikając leżenia na części rusztowej podłogi. Ponadto poprawiło się spożycie paszy u zwierząt i tempo ich przyrostów.

W innym, podobnym badaniu, ochładzanie przez wodę krążącą w betonowej podłodze sprawiło, że więcej świń wybierało jej obszar do odpoczynku. Zwierzęta rzadziej tarzały się w swoich odchodach i były ogólnie bardziej czyste, w tym eksperymencie nie zaobserwowano jednak wpływu chłodzenia podłogowego na mniejsze zanieczyszczenie części litej podłogi. Brak efektu w tej kwestii może zależeć od wielu czynników – prawdopodobnie chłodzenie podłogowe jest wystarczające dla zwierząt tylko do pewnego progu temperatury i innych warunków otoczenia.

Rozwiązanie dobre, ale nie idealne

Przeprowadzone ostatnio badania w Danii ponownie sprawdziły przydatność chłodzenia podłogowego w chlewniach. Na pewnej komercyjnej fermie, z systemem częściowo wykorzystującym ruszty, betonowa podłoga w 10 kojcach dla świń wyposażona została w system rur z ochładzaną wodą – woda krążąca w podłodze schładzana była gdy osiągała próg temperaturowy 18 lub 20°C  - dostosowany do warunków na zewnątrz. Dla porównania na fermie pozostawiono również kojce bez nowego rozwiązania.

Wyniki eksperymentu pokazały, że latem, przy temperaturach powietrza powyżej 20°C, system schładzanej podłogi dobrze sprawdził się w obniżeniu stresu cieplnego świń. Ochładzana podłoga znacząco zmniejszyła tempo oddechów u zwierząt (świadczących o stresie) – w porównaniu do tempa odnotowanego u świń przebywających w kojcach ze zwykłą podłogą.

Naukowcy stwierdzili, że ochładzanie podłogi mocno obniżało efekt wysokiej temperatury powietrza w kojcu. W kojcach pozbawionych chłodzenia podłogowego tempo oddechów świń rosło o 7 oddechów/min przy każdym podniesieniu temperatury powietrza w kojcu o 1°C, a w kojcach z ochładzanymi podłogami o zaledwie 2 oddechy/minutę.

Zapewnienie betonowej podłogi z systemem ochładzania zwiększyło odsetek świń wybierających ją na miejsce odpoczynku – z ok. 28 do 32% - a więc w małym stopniu. Efekt ten wzmacniał się wraz ze wzrostem zewnętrznych temperatur, więc mógłby być silniejszy w przypadku odnotowania prawdziwych upałów. Nie stwierdzono ponadto, aby ochładzanie podłogi zmniejszyło zanieczyszczenie kojców – podobnie jak w kojcach bez systemu chłodzenia, zabrudzone było ponad 25% betonowej podłogi.

Nie jest to więc rozwiązanie idealne, ale może mieć duży potencjał przynajmniej w niektórych przypadkach. Inwestycja w chłodzące podłogi może się opłacić zwłaszcza przy zapobieganiu stresowi cieplnemu u loch. W eksperymencie przeprowadzonym na lochach w okresie laktacji stwierdzono, że chłodzenie podłogi obniżyło u nich częstość oddechów i temperaturę ciała. O tym, dlaczego to właśnie lochy warto chronić przed stresem cieplnym pisaliśmy tutaj: Wpływ stresu cieplnego na maciory i prosięta.

 

Na podstawie:

Brandt, P., et al. "The effect of floor cooling on respiration rate and distribution of pigs in the pen." Livestock Science (2022): 104832.

Martyna Frątczak
Autor: Martyna Frątczak
Lekarz weterynarii Martyna Frątczak, absolwentka Wydziału Medycyny Weterynaryjnej i Nauk o Zwierzętach Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Zainteresowana szeregiem zagadnień związanych z medycyną zwierząt, ekologią i epidemiologią, którymi zajmuje się na co dzień również we własnej pracy naukowej.

Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Najnowsze artykuły autora:

Loading comments...
Wiadomość z kategorii:

Obserwuj nas w Google News 

i czytaj materiały szybciej niż inni

Google Icons 16 512

Dołącz teraz