Obecnie stosowane metody oceny wykorzystania paszy u świń są czasochłonne i, często, kosztowne. Zespół badaczy ze Stanów Zjednoczonych przedstawił nowy, oparty na bardzo prostym pomyśle sposób: klasycznym badaniu krwi zwierząt. Wyniki uzyskane we wstępnych badaniach pokazują, że niektóre parametry krwi są związane z FCR i innymi wskaźnikami wydajności produkcyjnej świń. Mogą posłużyć do szybkiej i niezwykle taniej oceny zwierząt.
Jak sprawdzić potencjał świń?
Chów świń, które optymalnie wykorzystują paszę i mają niski współczynnik konwersji paszy (FCR) jest niemalże podstawą opłacalności produkcji. W osiągnięciu tego celu bardzo duże znaczenie ma sposób utrzymania zwierząt i sama pasza – zastosowane w niej komponenty, wartość odżywcza, a nawet forma paszy – niezwykle ważny jest jednak również genotyp świń.
Niestety na chwilę obecną wyselekcjonowanie osobników o najlepszych pod względem wykorzystania paszy cechach jest czasochłonne i problematyczne. Wymaga indywidualnych dla każdego zwierzęcia pomiarów spożycia paszy, przyrostów masy ciała oraz różnych obliczeń. Ze względu na związane z tym koszty i nakład pracy nie każde gospodarstwo jest w stanie podjąć się monitoringu w tej formie. Z tego powodu eksperci z branży poszukują łatwiejszych i bardziej uniwersalnych sposobów na ocenę świń, które najlepiej wykorzystują paszę.
Badania i próby terenowe, które dotychczas przeprowadzono w tym temacie proponują ciekawe, ale nadal dość czasochłonne i złożone sposoby na ocenę wydajności paszy u trzody chlewnej. Polegają one przykładowo na badaniu genomu świń – poszukiwaniu w ich DNA fragmentów, które są powiązane z wydajnością paszy. Metoda ta póki co zakłada jednak równoczesny pomiar spożycia paszy u zwierząt, co trochę mija się z celem.
Inne proponowane sposoby analizy cech związanych z wykorzystaniem paszy obejmują m. in. pomiar grubości słoniny, monitorowanie zachowania świń związanego z jedzeniem, sprawdzanie ich mikrobiomu (składu bakteryjnego przewodu pokarmowego), czy mierzenie wydalanego przez zwierzęta metanu i dwutlenku węgla. Wszystkie te testy niestety nadal wiążą się z wykorzystaniem specjalnego sprzętu i dużych nakładów pracy.
A może do oceny wystarczy strzykawka?
Zespół badaczy ze Stanów Zjednoczonych podjął się niedawno wyzwania dotyczącego znalezienia prostej metody na ocenę wydajności wykorzystania paszy u trzody chlewnej. Naukowcy wysunęli hipotezę, że wskazówki dotyczące potencjału produkcyjnego zwierząt znaleźć można w ich krwi.
Swój pomysł oparli na badaniach, które pokazały, że białe krwinki (komórki odpornościowe) są powiązane u niektórych zwierząt gospodarskich ze stopniem odkładania się tkanki tłuszczowej, a także trawieniem paszy w jelicie cienkim i w żwaczu u krów. Czerwone krwinki (erytrocyty), są natomiast odpowiedzialne za dostarczanie do tkanek tlenu. Mówiąc prościej, składniki krwi pozwalają na komunikację między tkankami – dlatego mogą być wskaźnikiem wielu procesów zachodzących w organizmie, również tych związanych z wykorzystywaniem substancji odżywczych.
Badanie parametrów krwi (klasyczna hematologia) jest bardzo tanie i proste do przeprowadzenia – w wielu przypadkach i tak rutynowo wykonuje się takie badania u zwierząt w gospodarstwach. Analiza krwi nie musi być prowadzona w specjalistycznych laboratoriach, w zupełności wystarcza do niej proste obsłudze urządzenie do hematologii, w które można zaopatrzyć gospodarstwo i korzystać z niego przez wiele lat. Ale czy taka inwestycja jest warta zachodu?
Warto zaznaczyć, że przedstawiane przez nas wyniki badań przechodzą nadal proces wydawniczy (publikacja jest w druku).
Parametry krwi związane z wydajnością paszy
Amerykańscy naukowcy sprawdzili to na grupie 178 tuczników (krzyżówki Landrace x Yorkshire). Krew do badań pobierali od świń na początku (1. dnia) i na końcu tuczu (42. dnia). Równocześnie u zwierząt przeprowadzono pomiary FCR, średniego dziennego pobrania paszy (ADFI) oraz średniego dziennego przyrostu masy ciała (ADG).
Analiza krwi objęła pomiar liczby erytrocytów, średniej objętości erytrocytów (MCV), pomiar liczby białych krwinek (i poszczególnych ich rodzajów), pomiar liczby płytek krwi (trombocytów), hematokryt, stężenie hemoglobiny i wskaźniki z nią związane (MCH, MCHC). Eksperyment wykazał, że istotnie parametry uzyskiwane z prostego badania krwi są związane ze wskaźnikami dotyczącymi wykorzystania paszy u zwierząt. Większość parametrów była jednak przydatna wyłącznie w określonym punkcie czasowym chowu (1. lub 42. dnia tuczu).
Mierzona w 1. dniu tuczu liczba białych krwinek oraz liczba płytek krwi były dodatnio związane ze średnim dziennym pobraniem paszy u świń (wyższa liczba białych krwinek i płytek wskazywała na wyższe ADFI).
W ostatnim, 42. dniu tuczu stwierdzono natomiast, że z ADFI dodatnio związane są liczba neutrofilii (rodzaj białych krwinek), a także liczba erytrocytów oraz stężenie i parametry dotyczące hemoglobiny.
Pomiary dotyczące erytrocytów (liczba, MCH, MCHC), hemoglobiny i hematokrytu jako jedyne skolerowane były dodatnio z wszystkimi 3 wskaźnikami - ASFI, ADG oraz FCR u zwierząt. Zdaniem autorów badania to właśnie te wskaźniki mogą mieć największe praktyczne znacznie w ocenianiu wydajności wykorzystania paszy u świń rutynowo, w warunkach terenowych.
Dokładne dane, które uzyskali naukowcy w pomiarach poszczególnych parametrów krwi znaleźć można w dostępnym publicznie materiale źródłowym (cytujemy na końcu artykułu).
Dlaczego czerwone krwinki są ważne dla wydajności paszy?
Parametry związane z czerwonymi krwinkami okazały się najważniejsze podczas oceniania parametrów wykorzystania paszy u trzody chlewnej. Funkcją czerwonych krwinek jest transport tlenu do komórek organizmu i usuwanie z nich dwutlenku węgla. Umożliwia to białko obecne w czerwonych krwinkach – hemoglobina – które wiąże się z tlenem oraz dwutlenkiem węgla.
Dostarczanie tlenu w odpowiednio dużych ilościach i sprawne usuwanie dwutlenku węgla – który jest produktem metabolizmu komórek – do i z tkanki mięśniowej jest kluczowe dla jej pracy i przyrostów. Świnie, które wykazują wyższe przyrosty masy ciała i charakteryzują się bardzo sprawnym metabolizmem, pozwalającym na efektywne przetwarzanie składników odżywczych, mają znacznie większe zapotrzebowanie na tlen w tkankach. Kompensują je dzięki wzrostowi liczby erytrocytów i wyższej zawartości hemoglobiny.
Pomiar wartości z nimi związanymi może pozwalać więc na „wgląd” w metabolizm i przyrosty masy mięśniowej u świń. To jednak dopiero wstępne badania – aby wykorzystać przedstawioną wiedzę w praktyce, konieczne będzie określenie konkretnych wartości i ram parametrów krwi, które mogą być użyte do rutynowej oceny zwierząt.
Na podstawie:
Lindholm-Perry, A. K., Kuehn, L. A., Wells, J. E., Rempel, L. A., Chitko-McKown, C. G., Keel, B. N., & Oliver, W. T. (2021). Hematology parameters as potential indicators of feed efficiency in pigs. Translational Animal Science.
