USD -
4.0688
EUR -
4.3316
GBP -
5.0615
DKK -
0.5805
Świnie utrzymywane na ograniczonej przestrzeni, pozbawionej urozmaiceń i stymulujących materiałów mogą odczuwać przewlekły stres. Prowadzi on do zaburzeń zachowania i wielu problemów zdrowotnych – takich jak obniżona odporność. Najnowsze badania pokazują, że wzbogacenie środowiska lub jego brak znacząco wpływa na funkcje układu odpornościowego u świń.
Mała przestrzeń i nuda prowadzą do problemów
Świnie utrzymywane w komercyjnych gospodarstwach mogą odczuwać chroniczny stres spowodowany monotonnym i pozbawionym urozmaicenia środowiskiem. Niestety na wielu fermach zwierzęta funkcjonują na bardzo ograniczonej przestrzeni życiowej, pozbawionej jakichkolwiek stymulujących materiałów.
Takie warunki uniemożliwiają zwierzętom wyrażanie naturalnych zachowań, prowadzą do odczuwania negatywnych emocji i rozwijania szkodliwych nawyków, jak przykładowo gryzienie ogonów i uszu innych osobników.
Monotonne środowisko to jednak nie wyłącznie kwestia nudy i zaburzeń zachowań u zwierząt gospodarskich. Co niezbyt oczywiste, chroniczny stres i negatywne emocje mogą przekładać się również na zaburzenia wrodzonych i nabytych mechanizmów układu odpornościowego.
Wzbogacanie środowiska ze swojej definicji służy do zwiększania znaczenia biologicznego otoczenia, co prowadzi do poprawy komfortu życia zwierzęcia w niewoli. Prościej mówiąc, chodzi o modyfikacje otoczenia pozwalające zwierzętom na wyrażanie swoich naturalnych potrzeb i zachowań.
W przypadku trzody chlewnej efektownymi modyfikacjami są już tak proste zabiegi, jak zwiększenie dostępnej przestrzeni oraz zapewnianie podłoża pozwalającego na rycie i eksplorację środowiska.
Korzyści ze wzbogaconych środowisk
Wykazano, że wzbogacone środowiska, w przeciwieństwie do monotonnych, poprawiają stan emocjonalny zwierząt i ograniczają występowanie u nich szkodliwych nawyków. U świń wzbogacone środowiska poprawiają również umiejętności socjalne zwierząt oraz ich funkcjonowanie w grupie.
Jak już wcześniej wspomniano, urozmaicone środowiska mają również znaczący wpływ na odporność zwierząt. Odkryto, że wzbogacone środowiska wpływają na poziom naturalnych przeciwciał – m.in. z klasy IgM, oraz efektywność odpowiedzi antywirusowej i przeciwbakteryjnej w organizmach świń.
Odpowiedź układu odpornościowego świń na infekcję wirusem zespołu rozrodczo-oddechowego świń (PRRSV) oraz bakterią Actinobacillus pleuropneumoniae różniła się w zależności od tego, czy zwierzęta utrzymywane były od urodzenia w monotonnym, czy we wzbogaconym środowisku.
Trudne dzieciństwo, a odporność
Wpływ środowiska, w jakim obecnie przebywa zwierzę na jego zachowanie i zdrowie może być łatwy do zaobserwowania i wykazania. Okazuje się jednak, że ogromne znaczenie, przekładające się na funkcjonowanie przez cały okres życia zwierzęcia, może mieć środowisko i stres, których doświadczyło wyłącznie na wczesnym etapie rozwoju.
Badania przeprowadzone m.in. na szczurach pokazały, że takie stresujące zdarzenia, jak oddzielenie młodych od matek na wczesnym etapie życia zmienia ich odpowiedź układu odpornościowego na czynniki zapalne.
Nawet u ludzi wykazano, że stresujące doświadczenia z wczesnego etapu życiu mogą prowadzić do zaburzeń układu odpornościowego na jego późniejszych etapach.
Niektóre badania sugerują, że również w przypadku świń doświadczenia ze wczesnych etapów życia wpływają na ich układ odpornościowy. Wykazano między innymi, że świnie odsadzane od macior na bardzo wczesnym etapie posiadają inną liczbę i proporcję różnych populacji limfocytów zaangażowanych w ochronę błon śluzowych.
Ponadto w innych badaniach stwierdzono, że narażanie świń na stres na wczesnych etapach życia wpływa na ich odporność jelitową i populacje drobnoustrojów zasiedlające jelita.
Świnie doświadczają wielu zmian otoczenia
Zespół badaczy z Holandii, który w swojej najnowszej pracy zajął się tematem wzbogaconego środowiska i odporności świń uznał, że długofalowy efekt na układ odpornościowy świń może mieć środowisko zarówno we wczesnych, jak i w późniejszych etapach życia.
Wysunął również hipotezę, że nie bez znaczenia jest również przenoszenie zwierząt do innego środowiska na różnych etapach chowu.
Komercyjnie utrzymywane świnie doświadczają zmiany środowiska – przeniesienia do innego kojca, pomieszczenia, a czasem i gospodarstwa - przynajmniej raz w życiu (a często znacznie częściej). Środowiska te, a zwłaszcza stopień ich wzbogacenia, mogą się od siebie znacznie różnić.
W celu sprawdzenia funkcji układu odpornościowego badacze postanowili analizować u zwierząt produkcję przeciwciał oraz częstość występowania u nich różnych populacji limfocytów, komórek zaangażowanych w obronę organizmu przed czynnikami zakaźnymi.
Aby uzyskać wiarygodne wyniki, zespół badaczy dodatkowo podzielił zwierzęta na grupy o tej samej płci, a nawet o tym samym charakterze – określonym na podstawie powtarzania pewnych zachowań. Wyniki z poprzednich badań sugerowały bowiem, że cechy te mogą również wpływać na parametry związane z układem odpornościowym trzody chlewnej.
Najnowsze badania z Holandii
W eksperymencie naukowcy wykorzystali 64 świnie. Utrzymane były w monotonnych lub wzbogaconych pomieszczeniach od urodzenia. Dodatkowo na późniejszym etapie eksperymentu połowa świń została przeniesiona do innego środowiska – zwierzęta z monotonnego pomieszczenia trafiły do wzbogaconego, a zwierzęta dorastające we wzbogaconym środowisku trafiły do środowiska pozbawionego urozmaiceń.
W celu sprawdzenia funkcji ich układu odpornościowego, w 74 i 109 dniu chowu wszystkim zwierzętom podano preparat pobudzający wytwarzanie przeciwciał. Do 130 dnia chowu od świń pobierano próbki krwi i mierzono poziom przeciwciał klasy IgM oraz IgG. Dodatkowo dwukrotnie przeprowadzono analizę występujących w organizmach zwierząt populacji leukocytów.
Badania przyniosły bardzo interesujące wyniki. Wzbogacenie środowiska na wczesnych i późniejszych etapach życia znacząco wpływało na parametry układu odpornościowego świń.
Czas od kontaktu z czynnikiem zapalnym, do wytworzenia przeciwciał nie różnił się pomiędzy typami środowiska. Różniła się jednak ilość i proporcja poszczególnych klas przeciwciał.
Zwierzęta które zarówno na wczesnym, jak i na późnym etapie życia przebywały w jałowym środowisku miały większe stężenie przeciwciał IgM w porównaniu do zwierząt cały czas przebywających we wzbogaconym środowisku.
Poza tym u zwierząt, dla których zmieniał się typ środowiska, zmieniało się również steżenie przeciwciał IgM – w przypadku przeniesienia do jałowego środowiska rosło, w przypadku przeniesienia do wzbogaconego spadało.
Występowanie i stosunek ilościowy różnych populacji limfocytów T (T CD8α+ oraz T DC) nie różniły się pomiędzy zwierzętami przebywającymi całe życie w monotonnym, lub całe życie we wzbogaconym środowisku – znaczną różnicę zaobserwowano jednak w przypadku świń, dla których zmienił się typ otoczenia – szczególnie widoczne różnice dotyczyły zwierząt, które z monotonnego środowiska przeszły do środowiska wzbogaconego.
Naukowcy potwierdzili więc, że zarówno wzbogacenie środowiska dla młodych, jak i starszych świń ma duże znaczenie we funkcjonowaniu ich układu odpornościowego. Nie bez znaczenia pozostaje również zmiana środowiska.
Jak dokładnie opisane obserwacje przekładają się na zdrowie trzody chlewnej i czy mają duże znaczenie w przypadku efektywności szczepień czy zwalczania chorób zakaźnych? Badacze nie znają jeszcze odpowiedzi na te pytania. Temat jest jednak na tyle ciekawy i ważny, że możemy spodziewać się kolejnych odkryć, które być może bardziej go rozjaśnią.
Na podstawie:
Luo, Lu, et al. "Early and later life environmental enrichment affect specific antibody responses and blood leukocyte subpopulations in pigs." Physiology & Behavior (2020): 112799.
