Mykotoksyny to produkty uboczne wytwarzane przez grzyby, znajdowane w żywności i paszy, zagrażające zdrowiu i życiu zarówno zwierząt, jak i ludzi. Za szczególnie wrażliwe na ich działanie uważa się trzodę chlewną. Które mykotoksyny są dla niej najgroźniejsze? I czy problem mykotoksyn zawsze rozwiązują adsorbenty?
Powszechne i szkodliwe
W paszach dla zwierząt na całym świecie znajduje się obecność takich szkodliwych mykotoksyn, jak aflatoksyny, ochratoksyna A, fumonizyna, zearalenon i deoksyniwalenol.
Zwierzęta spożywające skażoną nimi paszę rozwijają problemy z układem odpornościowym, co prowadzi u nich do większej wrażliwości na infekcje i słabszej odpowiedzi na szczepienia ochronne. Mają również problemy z układem rozrodczym, uszkodzeniu w ich organizmach ulegają nerki, wątroba i jelita. Udowodniono, że mykotoksyny powodują widoczny spadek przyrostów masy ciała u drobiu oraz trzody chlewnej.
Za szczególnie wrażliwe na zatrucie mykotoksynami uważa się trzodę chlewną. Przy czym za najbardziej narażone na negatywne skutki spożywania skażonej paszy są prosięta oraz lochy i loszki. Objawy, które można zauważyć u zwierząt różnią się znacznie w zależności od tego, która mykotoksyna jest za nie odpowiedzialna.
Mykotoksyny najgroźniejsze dla świń
Zearalenon, produkowany przez grzyby z rodzaju Fusarium to mykotoksyna mająca znaczący wpływ na rozród zwierząt, zwłaszcza trzody chlewnej. Jego negatywne działanie wynika z budowy chemicznej przypominającej estrogen, który jest hormonem kluczowym w procesach rozrodczych.
Zearalenon i jego metabolity łączą się w organizmie loch i loszek z receptorami dla estrogenu, zakłócając równowagę hormonalną organizmu. W efekcie może powodować wystąpienie fałszywych rui i ciąży urojonych. U prośnych loch i loszek może być natomiast przyczyną poronień. Ze względu na nierozwinięty w pełni układ hormonalny loszki są bardziej wrażliwe na działanie estrogenne zearalenonu niż lochy.
Na szczęście badania pokazują, że mikotoksyna ta słabo akumuluje się w tkance mięśniowej, przez to jej spożycie przez ludzi nie stanowi ryzyka nią zatrucia.
Liczne negatywne skutki w organizmach świń powodują również aflatoksyny, wytwarzane przez grzyby z rodzaju Aspergillus. Mogą być one przyczyną problemów w rozrodzie, spadków przyrostów masy ciała, uszkodzenia licznych narządów i obniżenia odporności.
Prosięta, którym eksperymentalnie podawano paszę skażoną aflatoksynami wykazywały obniżoną odporność komórkową i upośledzoną aktywację limfocytów. Patologicznym zmianom ulegała u nich również grasica, ważny narząd układu odpornościowego.
Niestety aflatoksyny mogą odkładać się w wątrobie oraz tkance mięśniowej zwierząt, przez co stanowią zagrożenie również dla zdrowia ludzi.
Ochratoksyna A, produkowana przez grzyby z rodzajów Aspergillus i Penicillium to kolejna toksyna, na którą szczególnie wrażliwe są świnie. Może u nich powodować uszkodzenie wątroby i nerek, znacznie obniża u nich u również parametry wydajności.
Wykazano eksperymentalnie, że przyjmowanie ochratoksyny A w paszy zmniejsza dobowe przyrosty masy ciała trzody chlewnej. Udowodniono również, że osłabia odpowiedź odpornościową świń.
Może gromadzić się w nerkach, wątrobie, surowicy krwi i tkance mięśniowej zwierząt, stanowiąc zagrożenie dla konsumentów.
Kolejną wartą wspomnienia mykotoksyną jest produkowany przez grzyby Fusarium deoksyniwalenol – nazywany również vomitoksyną (vomit – angl. wymiotować). Trzoda chlewna jest bardzo wrażliwa na zatrucie tą substancją.
Najczęściej obserwowanymi objawami zatrucia są wymioty, biegunka i spadek masy ciała. Deoksyniwalenol zakłóca u zwierząt syntezę białek, obniża wykorzystanie paszy i znacznie osłabia układ odpornościowy, zaburzając odpowiedź na niektóre szczepienia.
Rozwiązanie: absorbenty mykotoksyn
Aby wyeliminować, lub przynajmniej znacznie ograniczyć negatywne działanie mykotoksyn, eksperci od lat starają się opracować różne biologiczne, chemiczne i fizyczne metody ich usuwania lub niwelowania.
Do dość popularnych i przyjętych w powszechnym użyciu zalicza się absorbenty mykotoksyn, substancje dodawane do paszy w niewielkich ilościach w celu wiązania niekorzystnych substancji w układzie pokarmowym zwierząt.
W preparatach o takim działaniu wykorzystuje się glinokrzemiany (takie jak glinki, bentoity, zeolit), węgiel aktywny, kompleksy niestrawnych węglowodanów (np. β-glukanu ze ściany komórkowej, celulozy) lub syntetyczne polimery.
Czy dobre na wszystko?
Odpowiednio dobrane adsorbenty mogą w pewnym stopniu niwelować skutki mykotoksyn w organizmie zwierząt, jednak ich działanie jest zależne od wielu czynników.
Przede wszystkim kluczowa jest prawidłowa diagnoza. Wiele objawów i schorzeń, za które obwinia się mykotoksyny, może być oznaką czegoś zupełnie innego. Dobrym przykładem jest martwica ogona, schorzenie pojawiające się dość powszechnie i nieprzewidywalnie w stadach trzody chlewnej, dotykające wszystkich grup wiekowych zwierząt.
Za martwicę ogona odpowiadać może zatrucie niektórymi mykotoksynami – takimi jak ergometryna, alkaloid pochodzący ze sporyszu. Powoduje on znaczne zwężenie naczyń krwionośnych, co prowadzić może do niedokrwienia i martwicy ogona lub uszu zwierząt. Również wspomniany wyżej dezoksyniwalenol może odpowiadać za rozwinięcie martwicy ogona.
W przypadku, gdy za martwicę rzeczywiście odpowiada mykotoksyna, użycie sprawdzonego adsorbenta może pomóc złagodzić sytuację.
Jednak diagnostyka różnicowa martwicy ogona jest dość problematyczna. Za schorzeniem tym mogą stać również niedobory żywieniowe (niedobór cynku, witamin z grupy B, niezbędnych kwasów tłuszczowych), niewłaściwie przeprowadzone obcięcie ogona, nieodpowiednia wilgotność powietrza oraz urazy ogona spowodowane ocieraniem się o materiały ściołowe lub inne elementy pomieszczenia.
Dobranie i użycie nie jest takie proste
Za nieskuteczność adsorbenta mykotoksyn odpowiadać może również nieodpowiednie dawkowanie preparatu. Odpowiednią dawkę preparatu powinno się zawsze szacować w zależności od stopnia zanieczyszczenia mykotoksynami paszy – do którego określenia konieczne jest odpowiednie pobranie próbek materiału paszowego. Kolejnym kluczowym czynnikiem wpływającym na skuteczność adsorbenta będzie odpowiednie jego wymieszanie i dystrybucja, tak aby każde zwierzę było w stanie go przyjąć w odpowiedniej ilości wraz z paszą.
Nie należy również przeceniać możliwości adsorbentów. Dotychczas naukowcy opisali ponad 500 różnych mikotoksyn. Co prawda do najważniejszych i powodujących najbardziej znaczące skutki w produkcji zwierzęcej należy zaledwie kilka ich grup – jednak i one znacząco różnią się między sobą budową chemiczną, a działanie preparatów nie jest wobec nich tak samo skuteczne.
Udowodniono, że adsorbenty nie radzą sobie z wiązaniem tzw. nieadsorbowalnych mykotoksyn, takich jak trichoteceny (do których należy deoksyniwalenol) oraz zearelenon.
I z nimi można sobie poradzić, jednak w nieco inny sposób. Istnieje tylko jedna naukowo udowodniona i zarejestrowana w UE metoda zmniejszenia ryzyka stwarzanego przez nieadsorbowane mykotoksyny: biotransformacja. Metoda ta wykorzystuje enzymy do przekształcania mykotoksyn w nietoksyczne, bezpieczne dla środowiska metabolity w przewodzie pokarmowym zwierząt. Wykazano, że świetnie radzi sobie z niwelowaniem fumonizyny, trichotecenu i zearalenonu.
Walka z mykotoksynami nie jest prosta
Przed zdecydowaniem się na korzystanie z danego adsorbenta mykotoksyn zaleca się więc starannie zasięgnąć informacji o dostępnych opcjach. Również z tak prostego powodu, jakim jest fakt, że niektóre z materiałów wykorzystywanych w adsorbentach lepiej wiążą mykotoksyny od innych.
Przykładowo bentoity uważa się bardzo skuteczne w wiązaniu aflatoksyny B1 (otrzymały zezwolenie UE na jej dezaktywację w paszach dla zwierząt). Natomiast stosowany czasami węgiel aktywny stanowi bardzo niespecyficzne spoiwo – w układzie pokarmowym wiąże nie tylko toksyny, ale również składniki odżywcze. Preparat go zawierający będzie więc de facto obniżał jakość paszy i jej wykorzystanie.
Należy również pamiętać, że nic nie pomoże zapobiec zatruciu zwierzęcia w przypadku bardzo znacznego zanieczyszczenia mykotoksynami paszy. Dbanie o warunki jej przechowywania i odpowiednią jakość powinno być zawsze priorytetem.
Źródła:
Yang, C., Song, G., & Lim, W. (2020). Effects of Mycotoxin-Contaminated Feed on Farm Animals. Journal of hazardous materials, 122087.
Pig Progress
Biomin.net

Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Może zainteresuje Cię również:
Chiny: duże firmy kwitną dzięki ASF
Najświeższa analiza przygląda się, jak duży wpływ na ceny wi
“Moje świnie mają się dobrze”, czym dla rolników j
Wywiady przeprowadzone z hodowcami trzody chlewnej w Brazyli
Rosja: w planach 6 milionów świń do 2025 roku
Rosyjskie stado świń ma wzrosnąć z 4 milionów sztuk w 2019 r
Syndrom drugiego miotu: wymyślony, czy prawdziwy p
Syndrom drugiego miotu, a więc mniejsza liczba prosiąt po dr
Będzie wsparcie finansowe dla producentów świń w c
W ramach pomocy dla rolników szczególnie dotkniętych kryzyse
ASF wykryty w komercyjnej paszy dla świń
Badacze z Chin i USA w swojej najnowszej publikacji donoszą
Odsadzanie prosiąt bez tlenku cynku i antybiotyków
Odsadzanie prosiąt to jeden z najbardziej problematycznych e
Droga do schabowego na naszym talerzu usłana jest
- Kastracja samców to ekstremalnie bolesna procedura wykonyw
Świnie wolą muzykę klasyczną
Świnie zdecydowanie wolą muzykę klasyczną od rocka. Krowy pr
Import ASF z paszą dla świń: jak zmniejszyć to ryz
Transport różnych składników paszowych jest obciążony ogromn
Jak spowolnić wzrost tuczników?
Wielu rolników ma obecnie problem z opłacalną sprzedażą świń
Niemcy nie wiedzą, gdzie sprzedawać świnie. Ubój j
Wielu niemieckich rolników zajmujących się tuczem świń nie w
Rynek trzody chlewnej - sytuacja w Wielkopolsce
- Sytuacja na rynku trzody chlewnej ciągle nie wróciła do sy
Nowy typ świńskiej grypy może wywołać kolejną pand
Chińscy naukowcy odkryli nowy typ wirusa świńskiej grypy. Mo
Ubój trzody chlewnej: błędy personelu najczęstszym
Większość problemów związanych z dobrostanem świń podczas ub
Chiny budują wieżowce dla świń
Chiny budują gigantyczne, wielopiętrowe fermy świń w pobliżu
Duże ilości mykotoksyn w tegorocznej kukurydzy i p
W tegorocznych zbiorach kukurydzy i pszenicy z wielu obszaró
Wpływ stresu cieplnego na maciory i prosięta
Wysokie temperatury mogą być niekorzystne zwłaszcza w chowie
Po raz pierwszy od trzech lat liczba świń poddanyc
Jak wynika ze wstępnych danych Federalnego Urzędu Statystycz
Nuda szkodzi odporności świń – wzbogacone środowis
Świnie utrzymywane na ograniczonej przestrzeni, pozbawionej
Zrównoważona produkcja świń w niezrównoważonym świ
Jak będzie wyglądać przyszłość mięsa? Czy będziemy zmuszeni
Kandydat na prezydenta RP: Mnie zwierzęta, które s
- Ludzie i zwierzęta, świat mnie będzie sądzić. Stworzenie m
Chcesz mieć świnie? Musisz wybudować biogazownię.
Władze gminy Wola Krzysztoporska (woj. łódzkie) zamierzają w
Szczęśliwe czy smutne świnie? Wygląd fermy wpływa
Zdjęcia zwierząt gospodarskich zawsze towarzyszą medialnym d
Bezmleczność poporodowa u loch – jak jej zapobiega
Dla przeżywalności i wzrostu prosiąt niezbędna jest odpowied
Ogromne ilości aflatoksyn w mleku z Indii
Indyjski Urząd ds. Bezpieczeństwa i Standardów Żywności (FSS
Małe prosiaki – czy muszą zostać charłakami?
Prosięta o niskiej masie ciała w momencie urodzenia często r
Zdrowe świnie zimą: jak zapobiegać chorobom?
Pomimo całkiem dobrej odporności na niskie temperatury, świn
ASF: Jak chronić fermy przed owadami?
Po opublikowaniu przez nas artykułu dotyczącego potencjalnej
ASF odkryty w komarach i muchach na fermie w Eston
Materiał genetyczny wirusa ASF znaleziono w komarach i dwóch
Chiny produkują coraz cięższe świnie. Sprzedaż soi
Chińscy rolnicy hodują coraz cięższe świnie, aby czerpać zys
Filipiny twierdzą, że radzą sobie z ASF
Filipińska Agencja Informacyjna (PIA) opublikowała artykuł o
Pijawki są wektorem wirusa ASF
W jednym z najnowszych badań naukowcy z Armenii udowodnili e
Pięćdziesiąt świń w szambie
Nietypową akcję przeprowadzili w czwartkowy poranek strażacy
Katastrofalny spadek pogłowia świń. W ciągu roku z
Według wstępnych danych Głównego Urzędu Statystycznego, pogł
Wpływ sztucznego odchowu na prosięta
Wczesne odsadzanie prosiąt od maciory i sztuczny odchów bard
ASF u progu Wielkiej Brytanii. Brexit i ban import
Wielka Brytania coraz bardziej obawia się zawleczenia na jej
Holandia przeznacza grube miliony na wygaszanie pr
W Holandii rząd desygnował kolejne 60 milionów euro na wygas
W ciągu ostatnich pięciu lat pogłowie świń w Niemc
Jak informuje Federalny Urząd Statystyczny Niemiec (Destatis
W ciągu najbliższej dekady europejska produkcja wi
Prezes zakładu mięsnego Vion, Ronald Lotgerink, spodziewa si
Belgia wygrywa walkę z ASF. Co stoi za sukcesem?
Dla państwa, któremu eksport wieprzowiny przynosi bardzo duż
Jad pszczeli pomocny w leczeniu prosiąt
Apiterapia to dziedzina medycyny alternatywnej wykorzystując
Rozdrobnienie czy produkcja wielkotowarowa? W któr
Zakłady mięsne od dawna zabiegają o produkcję dużych, wyrówn
GK Gobarto: 500 mln zł przychodów i ponad 22 mln z
W I kwartale 2019 roku Grupa Kapitałowa Gobarto wypracowała
Czy muchy przenoszą ASF? Wchodzimy w letni sezon e
W miesiącach letnich obserwujemy wyraźny wzrost liczby ognis
Pierwsza szczepionka na ASF dla dzików
W najświeższej, przechodzącej właśnie proces wydawniczy publ
Lek na ASF z cebuli i wina
Wielu badaczy z całego świata skupia się obecnie na poznawan
Krowy i świnie korzystają z kompasu
Wiele gatunków organizmów zamieszkujących naszą planetę jest
Z jego stada zniknęło 600 świń wycenianych na pół
Sąd Rejonowy we Włoszczowie zdecydował o tymczasowym areszto
Nowa chlewnia w woj. łódzkim wyprodukuje 18 tys. p
Dzisiaj minister Jan Krzysztof Ardanowski wziął udział w otw
Jest wiele pomysłów na wsparcie polskiej produkcji
Rolnicy mają wiele pomysłów jak natychmiastowo poprawić sytu
Niewielkie podwyżki cen żywca w żaden sposób nie p
Z najnowszej kalkulacji opracowanej przez Stowarzyszenie Pol
Na Zachodzie organizacje branżowe mogą negocjować
W Polsce, w odróżnieniu od regulacji w innych krajach unijny
Protest rolników to nie sympozjum naukowe
Lider protestujących pod zakładem Food Service w Rawie Mazow
Wzrost importu wieprzowiny z Belgii i Hiszpanii
Na rynku krajowym dalej jest nadpodaż żywca wieprzowego. Zak
Namawianie do spółdzielczości to mrzonki
Minister rolnictwa wielokrotnie namawiał rolników do spółdzi
Rozpoczęłą się dyskusja nt. polsko-litewskiego han
Zagadnienia dotyczące handlu żywymi świniami omawiano wczora
Izby Rolnicze przedstawiły ministrowi dziesięć pos
Po odwołaniu manifestacji zaplanowanej na jutro pod kancelar
Rynek trzody chlewnej: zakłady zachowują się niepr
- Nie pamiętam aby było źle w tak wielu dziedzinach rolnictw
Rosyjski sektor trzody chlewnej osiągnął rekordowe
W 2018 r. rosyjscy hodowcy trzody chlewnej osiągnęli rekordo
Ebola - wirus ludzi, świń i nietoperzy
Według szacunków ekspertów, aż 75% pojawiających się nowych
Sytuacja na rynku trzody chlewnej jest najtrudniej
Ostatnie w bieżącym roku spotkanie delegatów Kujawsko-Pomors
Do wyprodukowania jednego tucznika rolnik dokłada
Z najnowszej kalkulacji opracowanej przez Stowarzyszenie Pol
Produkcję rolniczą potraktowano na równi z zakłada
Wielokrotnie media informowały o pożarach na składowiskach o
Wstrzymano import świń i wieprzowiny ze stref czer
Szef resortu rolnictwa i rozwoju wsi Jan Krzysztof Ardanowsk
Rolnicy z woj. łódzkiego zapowiadają blokadę zakła
Jutro producenci trzody chlewnej z powiatu piotrkowskiego za
Zmniejszenie produkcji trzody chlewnej w Niemczech
W pierwszych 9 miesiącach 2018 r. w Niemczech dokonano uboju
Do wyhodowania jednego tucznika trzeba aktualnie d
Z najnowszej kalkulacji opracowanej przez Stowarzyszenie Pol
Drastyczny spadek liczby siedzib stad utrzymującyc
Jeszcze w grudniu 2015 r. na terenie Polski zarejestrowano b
USA i Brazylia miały najniższe koszty produkcji tr
Niedawno opublikowano raport InterPIG 2017, który ukazuje ko
Koszty produkcji większości gospodarstw przekracza
Przy obecnych niskich cenach tylko nieliczni producenci są w
Gospodarstwa należy dotować, a nie namawiać do lik
Łódzka Izba Rolnicza apeluje do ministra rolnictwa o podjęci
W ciągu 7 miesięcy Ukraina wyprodukowała 2,6 mln s
Ukraińscy producenci sprzedali 2,61 miliona sztuk trzody chl
Hodowla trzody chlewnej wciąż może przynosić zyski
Hodowla trzody chlewnej to jedna z tradycyjnych gałęzi polsk
Polskie produkty wieprzowe przetworzone termicznie
W wyniku negocjacji przeprowadzonych ze stroną egipską, usta
Susza powodem pogorszenia opłacalności produkcji
W sezonie 2017/18 prognozy plonów z dnia 18/6/2018 w UE wedł
Mniejsza liczba świń i bydła w niemieckich rzeźnia
Według wstępnych danych niemieckiego Federalnego Urzędu Stat
Coraz więcej hiszpańskiej wieprzowiny
Populacja trzody chlewnej w Hiszpanii znacznie wzrosła w ost
Stado trzody chlewnej w Niemczech maleje
Analitycy szacują, że całkowite stado trzody chlewnej w Niem
W RPA listerioza zabiła już ponad 200 osób
Południowoafrykański Departament Handlu i Przemysłu ogłosił
Niemcy posiłkują się importem z Holandii i Danii
W latach 1999-2016, tj. w ciągu zaledwie 17 lat, liczba hodo
Siódme w tym roku ognisko ASF w stadzie świń
Główny Lekarz Weterynarii podał wczoraj informację o ujawnie
Przepisy dotyczące znakowania świń będą bardziej e
Rząd pracuje nad zmianami w przepisach o systemie identyfika
Można składać wniosek o wypłatę II, III lub IV tra
ARiMR informuje, że od 15 maja do 30 września 2018 r. posiad
Spory spadek ceny tuczników na ISW
W piątek na małej giełdzie w Niemczech cena świń spadła.
Produkcja wieprzowiny w USA bije rekordy
Podaż tuczników w USA do końca roku ma wzrosnąć prawie o 4 p
Powiatowy lekarz weterynarii nakazał rolnikom zabi
W Dąbiu w gminie Łuków doszło do spotkania rolników, którzy
Najnowsze informacje dotyczące cen tuczników na ni
Podobnie jak w środę na VEZG, dziś na małej giełdzie w Niemc
KZP-PTCH: MRiRW analizuje możliwości zamian ustawy
W odpowiedzi na pismo KZP-PTCH z dnia 26 marca 2018 r. dotyc
Komunikat ARiMR skierowany do hodowców świń na ter
Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa wyjaśnia,
Rynek niemiecki jeszcze nie zareagował po wprowadz
Nałożenie przez Chiny 25% cła na amerykańska wieprzowinę spr
Produkcja świń w USA większa niż rok wcześniej
Farmerzy w USA zwiększają zapasy prosiąt. Według danych amer
Regulacje dotyczące nawozów naturalnych
Regulacje prawne dotyczące przechowywania i stosowania nawoz
Nowe przypadki ASF u dzików
Dzisiaj Główny lekarz weterynarii opublikował komunikat o si
GLW ws. eksportu wieprzowiny do Mołdawii
Władze Mołdawii zezwoliły na import z Polski trzody chlewnej
Konferencja "ASF - ofensywa": najlepsza byłaby dou
Nie ma obecnie wystarczająco skutecznego sposobu walki z ASF
Bez sprawnej Inspekcji Weterynaryjnej nie uda się
KZP-PTCH przedstawiło swoje stanowisko ws. rządowego p
Zjadliwy wirus zaatakował we Francji
W jednym ze stad świń w południowej Francji wykryto wysoce z
Ognisko ASF w stadzie bez zasad bioasekuracji może
KZP-PTCH dostaje wiele sygnałów od rolników ze stref ASF, kt
Na niemieckiej VEZG ceny prosiaków ani drgną
Na VEZG czwarty tydzień z kolei cena warchlaków stoi.