Szczęśliwe czy smutne świnie? Wygląd fermy wpływa na ocenę zwierząt

15 grudzień 2019

Martyna Frątczak

Zdjęcia zwierząt gospodarskich zawsze towarzyszą medialnym dyskusjom dotyczącym ich dobrostanu i mogą bezpośrednio wpływać na poglądy odbiorców. Naukowcy postanowili sprawdzić, czy świnie prezentujące się jako „szczęśliwe” lub „smutne” i umieszczone na różnym tle są odmiennie oceniane przez społeczeństwo. W ocenie zdjęć zwierząt wzięło udział ponad 1000 mieszkańców Niemiec.

Jak cię widzą, tak cię piszą

Logika podpowiada, że dobierając konkretne zdjęcia, prezentujące określony system utrzymania zwierząt i zwierzęta wyglądające na szczęśliwe i zdrowe lub wręcz przeciwnie, można wpływać na sposób ich odbioru przez opinię publiczną.

Zespół naukowców z Włoch i Niemiec postanowił sprawdzić to eksperymentalnie. Badacze założyli, że mimika i język ciała zwierząt oraz tło na jakim się znajdują wpłyną na ich postrzeganie społeczne. Jako model wybrali fermy trzody chlewnej.

Zoo psuje wizerunek zwierząt

W przeszłości podobne badania dotyczyły postrzegania zwierząt utrzymywanych w ogrodach zoologicznych. Środowisko, w którym zwierzę się znajdowało miało oczywisty, silny wpływ na sposób jego odbioru przez osoby, którym prezentowano zdjęcia.

Ludzie przypisywali inne cechy temu samemu zwierzęciu znajdującemu się w ogrodzie zoologicznym lub w naturalnym otoczeniu. Zwierzęta prezentowane w naturalnym środowisku były postrzegane znacznie bardziej pozytywnie.

Podobnie może być w przypadku zwierząt gospodarskich.

W jednym z badań studenci weterynarii oceniali świnie pokazane na wybiegach otwartych jako bardziej aktywne i mniej znudzone i ospałe niż świnie zaprezentowane we wnętrzu budynków inwentarskich.

„Szczęśliwe” i „smutne” świnie

W najnowszym badaniu naukowcy wybrali dwie składowe, mogące wpływać na percepcję świni na zdjęciu: postawa ciała zwierzęcia, odbierana przez ludzi jako szczęście lub smutek, oraz podłoże, na którym przebywa zwierzę: ściółka ze słomy lub podłoga rusztowa.

W badaniu wzięło udział 1019 mieszkańców Niemiec.

Zaprezentowano im w ankiecie internetowej cztery zdjęcia tej samej świni, różniące się pod względem jej mowy ciała (świnia „szczęśliwa”, z podniesioną głową i uszami skierowanymi do przodu lub świnia „smutna”, z opuszczoną nisko głową i uszami) oraz podłoża, na jakim przebywa (ściółka ze słomy lub podłoga rusztowa).

Zdjęcia prezentowały więc szczęśliwą świnię na podłożu ze słomy, smutną świnię na podłożu ze słomy, szczęśliwą świnię na podłodze rusztowej i smutną świnię na podłodze rusztowej. Uczestnicy badania oceniali również zdjęcia samej świni, bez żadnego tła oraz zdjęcia prezentujące wyłącznie tło.

Respondentów poproszono następnie o ocenę warunków fermowych oraz dobrostanu świni na konkretnych zdjęciach. Wybierali oni określenia w ankiecie, które ich zdaniem najlepiej opisywały zdjęcie. Odpowiedzi te były zakodowane do późniejszej analizy, tworząc skalę od 1 (bardzo pozytywne postrzeganie) do 5 (bardzo negatywne postrzeganie).

Uczestników badania zapytano również o dodatkowe dane, takie jak płeć, wiek, wysokość przychodów, stopień wykształcenia, stopień powiązania z rolnictwem oraz o to, czy w przeszłości (a jeśli tak, to ile razy) widzieli fermę trzody chlewnej.

Czy świnie przeżywają emocje?

Naukowcy w analizie wzięli pod uwagę również osobiste przekonania osób oceniających zdjęcia zwierząt i ich poglądy na temat zdolności umysłowych świń. Mogły one bowiem silnie wpływać na sposób oceny zwierząt i ich systemu utrzymania.

Stopień wiary uczestników w zdolności umysłowe i emocjonalne świń został zbadany za pomocą osobnej ankiety. Aż 86% respondentów uznało, że świnie „na pewno lub prawdopodobnie są w stanie przeżywać emocje” i dla większości z nich (57,8%) świnie są „raczej świadome tego, co się z nimi dzieje”.

Trochę mniej uczestników przekonanych było w „zdolność świń do rozwiązywania problemów” (46% uczestników) oraz w zdolność do „powiązania ze sobą przyczyny i skutku działania” (26,8% uczestników).

41,7% ankietowanych uważało, że świnie „reagują wyłącznie na instynktowne potrzeby”.

Jak oceniono zdjęcia?

Największy wpływ na ocenę dobrostanu zwierzęcia miało podłoże i tło, na jakim znajdowało się na zdjęciu. Nieco słabszy, ale nadal bardzo silny wpływ miała postawa ciała prezentowana przez zwierzę.

Osobiste przekonania uczestników i ich powiązania z rolnictwem, również w pewnym stopniu, ale słabiej, wpływały na ocenę prezentowanych zdjęć.

Wyniki pokazały, że najbardziej pozytywnie oceniane były zdjęcia „szczęśliwej świni” na ściółce ze słomy oraz zdjęcia samej „szczęśliwej świni”, bez żadnego tła.

Na drugim miejscu znalazły się zdjęcia „smutnej świni” na ściółce ze słomy. Bardziej negatywnie oceniane były zdjęcia „szczęśliwej świni” na podłodze rusztowej – otrzymały one podobną punktację co zdjęcia „smutnej świni” bez żadnego tła.

Najbardziej negatywnie oceniane były zdjęcia „smutnej świni” na podłodze rusztowej.

W kategoriach naturalności i odpowiadania potrzebom trzody chlewnej najwyższe oceny otrzymywała zawsze ściółka ze słomy, w porównaniu do przedstawienia systemu rusztowego.

Słoma kojarzona była również z wygodą zwierzęcia, zwłaszcza gdy na zdjęciu znajdowała się szczęśliwa świnia. Wiązano ją ponadto z czystością i nowoczesnością. Podłoga rusztowa kojarzona była z nienaturalnością, niewygodą i brudem.

Czy świnia na zdjęciu naprawdę jest szczęśliwa?

Uczestnicy byli bardzo zgodni w ocenianiu świni z podniesioną głową i wyciągniętymi do przodu uszami bardziej pozytywnie niż świni z głową i uszami nisko opuszczonymi. Ludzie identyfikują taki język ciała zwierząt jako „szczęście” i „smutek”.

Rzeczywiście niektóre badania wiążą postawę uszu zwierząt z ich emocjami (patrz: "Uszy i ogon nie kłamią - krowy wyrażają emocje postawą swojego ciała”).

Niemniej należy zaznaczyć, że prawdziwy stan emocjonalny zwierząt na zdjęciach użytych do badania jest niemożliwy do obiektywnego stwierdzenia. Nadal brakuje niezawodnych wskaźników identyfikacji stanów emocjonalnych u zwierząt.

Zdaniem autorów badania ludzie nie muszą jednak poprawnie oceniać mimiki i postawy ciała zwierząt, by wiązać je z danymi emocjami. Nawet jeśli ich ocena jest błędna, będzie wpływać na to, jak postrzegają prezentowane zdjęcie.

System rusztowy - zdecydowanie na „NIE”

Wyniki badania pokazały, że ogromne znaczenie ma system utrzymania zwierząt prezentowany na zdjęciach. Miał on silniejszy wpływ na odbiór dobrostanu niż postawa ciała świni.

W oczy rzuca się bardzo negatywna, niemal jednoznaczna w grupie respondentów, ocena podłogi rusztowej w porównaniu do ściółki ze słomą.

Inne badania pokazują, że istotnie w społeczeństwie niemieckim, ale też wielu innych państwach europejskich, system rusztowy utrzymania trzody chlewnej jest odbierany bardzo negatywnie lub jest wręcz nieakceptowany.

System ściołowy jest natomiast kojarzony pozytywnie przez ogół społeczeństwa i osoby, które nie mają żadnego związku z rolnictwem.

Znaczenie w ocenie systemu ściołowego i rusztowego miało powiązanie uczestników badania z rolnictwem. Osoby mające wiedzę i doświadczenie związane z fermami trzody chlewnej znacznie pozytywniej oceniały wszystkie zdjęcia prezentujące świnię, również te, na których znajdowała się na podłodze rusztowej.

Jak prezentować gospodarstwa i zwierzęta?

Kontekst, w którym prezentowane jest zwierzę ma duży wpływ na jego ocenę przez szerszą publikę. Systemy utrzymania zwierząt odgrywają dominującą rolę w kontekście zapewniania dobrostanu zwierząt, co ma również odbicie w ich ocenie społecznej. Wiedza na temat czynników wpływających na odbiór obrazu ferm może pomóc w lepszej komunikacji rolników z resztą społeczeństwa i efektywniejszej dyskusji w temacie dobrostanu zwierząt.

Problemy w komunikacji ze społeczeństwem to szerszy problem branży rolniczej. Pisaliśmy o tym w Reklama mięsa jeszcze nigdy nie była tak trudna.

Na podstawie:

Busch, G., Gauly, S., von Meyer-Höfer, M., & Spiller, A. (2019). Does picture background matter? Peopleʼs evaluation of pigs in different farm settings. PloS one, 14(2), e0211256.

Autor: Martyna Frątczak

Martyna Frątczak, absolwentka Wydziału Medycyny Weterynaryjnej i Nauk o Zwierzętach Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Zainteresowana szeregiem zagadnień związanych z medycyną zwierząt, ekologią i epidemiologią, którymi zajmuje się na co dzień również we własnej pracy naukowej.

Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Najnowsze artykuły autora:

Może zainteresuje Cię również:

Kaczyński o „Piątce dla zwierząt”: Nie blokujmy ba

- Jeżeli chodzi o dobrostan zwierząt to bez najmniejszej wąt

Obrońcy praw zwierząt podstępem wchodzą do chlewni

Według doniesień niemieckich mediów, na wsiach pojawia się c

Rosnące temperatury katastrofą dla hodowli świń w

Klimat stale się zmienia, czego pierwszymi świadkami w wielu

Wiadomość z kategorii: Trzoda chlewna

świnie , trzoda chlewna , dobrostan , dobrostan zwierząt , dobrostan świń , rolnicy w mediach społecznościowych , dobrostan świnie , system rusztowy , system ściołowy , ruszt świnie , słoma świnie , ściółka świnie , ocena zwierząt , wizerunek ferm , wizerunek rolników , wizerunek rolnictwa , media rolnictwo