Dla przeżywalności i wzrostu prosiąt niezbędna jest odpowiednia ilość siary oraz mleka. Ten warunek niestety nie zawsze jest osiągany. Poporodowy zespół upośledzenia mleczności u świń (PDS, od ang. postpartum dysgalactia syndrome) charakteryzuje się niewystarczającym wytwarzaniem przez maciorę siary i mleka w czasie kilku pierwszych dni po porodzie. PDS występuje na całym świecie i wiąże się z bardzo dużymi stratami finansowymi. Do jego rozwoju przyczynia się wiele czynników, a zapobieganie mu nie zawsze jest proste.
W starszej literaturze w opisie zaburzenia wykorzystywano termin zespołu MMA (od ang. mastitis, metritis, agalactia – zapalenie gruczołu mlekowego, zapalenie macicy, bezmleczność). Obecnie MMA uważa się za podtyp PDS – bezmleczność nie wiąże się bowiem zawsze z zapaleniem gruczołu mlekowego lub macicy.
Jak często występuje?
Częstość występowania zespołu bardzo różni się między stadami trzody chlewnej na całym świecie.
Przykładowo, w czasie 16 405 porodów odnotowanych w ciągu jednego roku w 31 stadach trzody chlewnej w Illinois w USA zaburzenia mleczności odnotowano u 6,9% loch. W poszczególnych stadach liczba ta wahała się od 1,1% do 37,2%.
Badania stad w Szwecji pokazały częstość występowania PDS wahającą się od 5,5% w małych stadach do 10,3% w dużych stadach.
Jedno z nowszych badań przeprowadzonych w Belgii ujawniło że aż 34% ze 110 stad trzody chlewnej doświadczyło problemów związanych z PDS w ciągu roku produkcji.
Objawy kliniczne
Do objawów, które mogą (ale nie muszą wszystkie, u wszystkich osobników) występować w przebiegu PDS u macior i prosiąt należą:
U macior:
1) Objawy miejscowe: bezmleczność/niska produkcja siary i mleka, zapalenie gruczołu mlekowego, wydzielina z pochwy
2) Objawy ogólne: gorączka, skrajne wyczerpanie, anoreksja
U prosiąt:
1) młodszych niż 1 tydzień: zwiększona śmiertelność, biegunka, duże różnice w tempie rozwoju poszczególnych prosiąt
2) starszych niż 1 tydzień: duże różnice w tempie rozwoju poszczególnych prosiąt, niska waga odsadzeniowa
W skali całego stada zauważymy natomiast z pewnością zmniejszenie liczby odchowanych prosiąt / na maciorę / na rok.
Przyczyny zaburzeń – rola bakterii i ich toksyn
Nadal nie udało się w pełni wyjaśnić sposobu, w jaki rozwija się zespół PDS u macior. Ze względu na wieloczynnikowy charakter zespołu, pojedynczy powód prawdopodobnie nie istnieje.
Niektórzy eksperci sugerują, że kluczową rolę w rozwoju PDS mają endotoksyny wytwarzane przez bakterie Gram-ujemne w jelitach świń.
Hipotezę tę potwierdzają badania, w których lochom w okresie okołoporodowym podano endotoksynę LPS bakterii E. coli. Zwierzęta rozwinęły w efekcie objawy podobne do zespołu PDS. Powodem takiej reakcji mogło być gromadzenie się w gruczole mlekowym czynników zapalnych (jako wynik ogólnej choroby).
W innych badaniach bezpośrednie wlewy endotoksyny bakteryjnej do gruczołu mlekowego loch wiązały się z zapoczątkowaniem odpowiedzi odpornościowej i w efekcie spadkiem mleczności.
Zwierzęta miały również znacznie obniżone stężenia wapnia i fosforu we krwi. Takie niedobory mineralne mogły być skutkiem podwyższonego we krwi stężenia hormony stresu – kortyzolu oraz czynników zapalnych.
Udowodniono ponadto, że endotoksyny bakterii powodują u loch i loszek spadek stężenia prolaktyny, hormonu kluczowego do zapoczątkowania i podtrzymania produkcji siary oraz mleka w gruczole mlekowym.
Przyczyną objawów typowych dla PDS mogą być endotoksyny nie tylko bakterii E. coli, ale również Klebsiella pneumoniae i wielu innych.
Źródłem endotoksyn we krwi jest zazwyczaj miejscowy stan zapalny w gruczole mlekowym, jednak toksyny mogą również pochodzić z przewodu pokarmowego, dróg moczowych czy układu rozrodczego (zwłaszcza przy przewlekłych zakażeniach po ciężkich porodach).
Rola hormonów
Znaczenie w rozwoju zespołu PDS może mieć również zaburzone funkcjonowanie tarczycy.
Zdrowe lochy w okresie poporodowym mają znacznie większą liczbę komórek tego gruczołu niż lochy, u których wystąpuje bezmleczność.
Hormony tarczycy biorą udział w wielu procesach metabolicznych, m.in stymulując procesy syntezy białek w gruczole mlekowym i zwiększając wydajność mleczną.
Przyczynami bezmleczności może być również niedostateczne wykształcenie tkanki gruczołowej przez niski poziom progesteronu, estrogenów łożyskowych, hormonu wzrostu i hormonów nadnerczy.
Bardzo ważna rola żywienia
Zmniejszone spożycie paszy i niska zawartość błonnika w paszy w okresie okołoporodowym często prowadzą do powstawania suchych i twardych odchodów, co przyczynia się do wystąpienia zaparć.
Utrudnione wydalanie kału powoduje wzrost liczby bakterii w jelitach i może powodować uwalnianie i wchłanianie ich endotoksyn. Według jednego z badań zaparcia występują w przybliżeniu u 25% macior z PDS. Zaparciom można zapobiec podając lochom pod koniec ciąży paszę o wyższej zawartości błonnika oraz odpowiednią ilość wody.
Niektórzy eksperci uważają, że korzystne może być również zmniejszenie intesywności karmienia w tym okresie. Badania pokazują, że bardzo tłuste luchy są bardziej narażone na wystąpienie PDS. Zaleca się obniżanie dawki paszowej na 2-3 dni przed porodem.
Dobrą strategią może być ograniczanie częstotliwości karmienia tuż po porodzie. Z badań wynika, że karmienie macior bez ograniczeń wkrótce po porodzie zwiększa ryzyko wystąpienia PDS.
Bardzo ważny jest również skład paszy, a zwłaszcza zawartość tłuszczy. Wykazano, że dieta laktacyjna o niskiej zawartości kwasów omega-6:omega-3 podawana od 8 dni przed porodem poprawiała mleczność loch i loszek.
Wykazano również, że do wystąpienia bezmleczności u loch predysponują niskie poziomy witaminy E w diecie.
W zmniejszeniu częstości występowania PDS pomóc może zadawanie lochom pod koniec ciąży i w okresie okołoporodowym probiotyków. Dodawanie do paszy ciężarnych i karmiących loch kwasu mrówkowego w ilości 10g/kg paszy znacząco zwiększało ich wydajność mleczną.
Należy uważać na źródło i warunki przechowywania paszy dla loch. Produkcję mleka u macior zakłócać może skarmianie ziarnami zanieczyszczonymi sporyszami grzyba buławinki czerwonej (Claviceps purpurea). Grzyb wytwarza toksyny - alkaloidy - blokujące receptory dla prolaktyny w gruczole mlekowym. W ich efekcie hamowana jest produkcja siary i mleka.
Stres szkodzi: system utrzymania i zarządzanie stadem
W zapobieganiu bezmleczności dużą rolę odgrywają warunki, w jakich przebywają lochy przed i po porodzie.
Ważna jest odpowiednia wielkość kojca. Wykazano, że częstość występowania PDS jest wyższa u loch utrzymywanych w kojcach o szerokości 60 cm w porównaniu do loch przebywających w kojcach o szerokości 67 cm.
PDS występuje również częściej u loch poddanych gwałtownej zmianie środowiskowej i przenoszeniu do kojców na kilka dni przed porodem.
W jednym z badań wykazano, że przenoszenie prośnych loch do kojców porodowych na 4 dni przed przewidywanym terminem porodu powodowało większą częstość występowania PDS niż w przypadku przenoszenia prośnych loch na 7 dni lub wcześniej.
Dla prawidłowego przebiegu porodu i laktacji konieczny wydaje się odpowiedni okres aklimatyzacji lochy do nowego środowiska – trwający minimum 7, a najlepiej 14 dni.
Znaczenie ma również podłoże. Materiał ściołowy w kojcach porodowych znacząco obniża stres odczuwany przez lochy i loszki.
Wykazano, że czas trwania porodu był znacznie dłuższy dla loch trzymanych w kojcach bez materiału ściołowego (średnio 311 min) w porównaniu do loch w kojcach porodowych wzbogaconych ściółką ze słomy (218 min).
Należy odpowiednio dobrać ściółkę - stosowanie trocin jako ściółki może powodować namnażanie Klebsiella pneumoniae. Znacznie lepiej sprawdzi się słoma lub piasek.
Innym ważnym czynnikiem jest odpowiednie umieszczenie w kojcu lamp grzewczych dla prosiąt. Przegrzanie gruczołów mlekowych maciory przez nieodpowiednie ich umieszczenie zmniejsza produkcję mleka. Skutki stresu cieplnego u macior w okresie laktacji obejmują niższe spożycie paszy i obniżoną produkcję mleka.
Odpowiednia higiena kojcówa i dezynfekcja kojców porodowych również mają kluczową rolę w zmniejszaniu częstości występowania bezmleczności, przewlekłego mastitis u loch oraz zmniejszaniu śmiertelności prosiąt.
Bardzo ważne jest również nadzorowanie porodów. Fachowa pomoc podczas ciężkich porodów u loch pomaga w ograniczeniu występowania problemów z bezmlecznością.
Nieprawidłowe utrzymanie i zarządzanie stadem może przyczyniać się do bezmleczności poporodowej na tle stresu (PSA, od partus stress agalactia). Występuje ona zazwyczaj u pierwiastek lub loch w drugiej ciąży.
Podsumowanie: Jak skutecznie zapobiegać?
Elementami profilatyki wystąpienia PDS w stadzie powinny być przede wszystkim odpowiednia selekcja osobników do rozrodu i remont stada. Inseminacja powinna być wykonywana wyłącznie u dojrzałych płciowo samic w okresie rui. Należy unikać wybierania do rozrodu zatuczonych samic. Lochy powinny być odpowiednio żywione w czasie ciąży i w okresie okołoporodowym, należy również zadbać o ich warunki utrzymania.
Źródła:
Maes, D., Papadopoulos, G., Cools, A., & Janssens, G. P. (2010). Postpartum dysgalactia in sows: pathophysiology and risk factors. Tierärztliche Praxis Ausgabe G: Großtiere/Nutztiere, 38(S 01), S15-S20.
Papadopoulos, G. A., Vanderhaeghe, C., Janssens, G. P., Dewulf, J., & Maes, D. G. (2010). Risk factors associated with postpartum dysgalactia syndrome in sows. The Veterinary Journal, 184(2), 167-171.

Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Może zainteresuje Cię również:
Chiny: duże firmy kwitną dzięki ASF
Najświeższa analiza przygląda się, jak duży wpływ na ceny wi
“Moje świnie mają się dobrze”, czym dla rolników j
Wywiady przeprowadzone z hodowcami trzody chlewnej w Brazyli
Rosja: w planach 6 milionów świń do 2025 roku
Rosyjskie stado świń ma wzrosnąć z 4 milionów sztuk w 2019 r
Syndrom drugiego miotu: wymyślony, czy prawdziwy p
Syndrom drugiego miotu, a więc mniejsza liczba prosiąt po dr
Kiedy i jak zadbać o odporność krów?
O co zadbać w okresie jesienno-zimowym, aby zapobiec infekcj
Będzie wsparcie finansowe dla producentów świń w c
W ramach pomocy dla rolników szczególnie dotkniętych kryzyse
ASF wykryty w komercyjnej paszy dla świń
Badacze z Chin i USA w swojej najnowszej publikacji donoszą
Odsadzanie prosiąt bez tlenku cynku i antybiotyków
Odsadzanie prosiąt to jeden z najbardziej problematycznych e
Droga do schabowego na naszym talerzu usłana jest
- Kastracja samców to ekstremalnie bolesna procedura wykonyw
Świnie wolą muzykę klasyczną
Świnie zdecydowanie wolą muzykę klasyczną od rocka. Krowy pr
Bydło: najczęstsze problemy po porodzie
Jakie niepokojące objawy najczęściej pojawiają się u krów po
Poród u krowy: kiedy potrzebna jest pomoc?
Pomimo, że w większości przypadków siły natury są wystarczaj
Import ASF z paszą dla świń: jak zmniejszyć to ryz
Transport różnych składników paszowych jest obciążony ogromn
Jak spowolnić wzrost tuczników?
Wielu rolników ma obecnie problem z opłacalną sprzedażą świń
Ocena stanu zdrowia świń na podstawie behawioru
Dobrostan zwierząt jest istotnym czynnikiem wpływającym na&n
Niemcy nie wiedzą, gdzie sprzedawać świnie. Ubój j
Wielu niemieckich rolników zajmujących się tuczem świń nie w
Rynek trzody chlewnej - sytuacja w Wielkopolsce
- Sytuacja na rynku trzody chlewnej ciągle nie wróciła do sy
Nowy typ świńskiej grypy może wywołać kolejną pand
Chińscy naukowcy odkryli nowy typ wirusa świńskiej grypy. Mo
Ubój trzody chlewnej: błędy personelu najczęstszym
Większość problemów związanych z dobrostanem świń podczas ub
Chiny budują wieżowce dla świń
Chiny budują gigantyczne, wielopiętrowe fermy świń w pobliżu
Wpływ stresu cieplnego na maciory i prosięta
Wysokie temperatury mogą być niekorzystne zwłaszcza w chowie
Po raz pierwszy od trzech lat liczba świń poddanyc
Jak wynika ze wstępnych danych Federalnego Urzędu Statystycz
Działanie „Dobrostan zwierząt”: Czy stosowanie koj
Czy w przypadku utrzymywania loch w kojcach porodowych z prz
Nuda szkodzi odporności świń – wzbogacone środowis
Świnie utrzymywane na ograniczonej przestrzeni, pozbawionej
Mykotoksyny, a zdrowie świń: jak mądrze rozwiązać
Mykotoksyny to produkty uboczne wytwarzane przez grzyby, zna
Zrównoważona produkcja świń w niezrównoważonym świ
Jak będzie wyglądać przyszłość mięsa? Czy będziemy zmuszeni
Kandydat na prezydenta RP: Mnie zwierzęta, które s
- Ludzie i zwierzęta, świat mnie będzie sądzić. Stworzenie m
Chcesz mieć świnie? Musisz wybudować biogazownię.
Władze gminy Wola Krzysztoporska (woj. łódzkie) zamierzają w
Szczęśliwe czy smutne świnie? Wygląd fermy wpływa
Zdjęcia zwierząt gospodarskich zawsze towarzyszą medialnym d
Małe prosiaki – czy muszą zostać charłakami?
Prosięta o niskiej masie ciała w momencie urodzenia często r
Zdrowe świnie zimą: jak zapobiegać chorobom?
Pomimo całkiem dobrej odporności na niskie temperatury, świn
ASF: Jak chronić fermy przed owadami?
Po opublikowaniu przez nas artykułu dotyczącego potencjalnej
ASF odkryty w komarach i muchach na fermie w Eston
Materiał genetyczny wirusa ASF znaleziono w komarach i dwóch
Chiny produkują coraz cięższe świnie. Sprzedaż soi
Chińscy rolnicy hodują coraz cięższe świnie, aby czerpać zys
Filipiny twierdzą, że radzą sobie z ASF
Filipińska Agencja Informacyjna (PIA) opublikowała artykuł o
Pijawki są wektorem wirusa ASF
W jednym z najnowszych badań naukowcy z Armenii udowodnili e
Pięćdziesiąt świń w szambie
Nietypową akcję przeprowadzili w czwartkowy poranek strażacy
Katastrofalny spadek pogłowia świń. W ciągu roku z
Według wstępnych danych Głównego Urzędu Statystycznego, pogł
Chcą zakazu stosowania klatek w hodowli zwierząt g
Organizacje prozwierzęce koordynujące Europejską Inicjatywę
Wpływ sztucznego odchowu na prosięta
Wczesne odsadzanie prosiąt od maciory i sztuczny odchów bard
ASF u progu Wielkiej Brytanii. Brexit i ban import
Wielka Brytania coraz bardziej obawia się zawleczenia na jej
Holandia przeznacza grube miliony na wygaszanie pr
W Holandii rząd desygnował kolejne 60 milionów euro na wygas
W ciągu ostatnich pięciu lat pogłowie świń w Niemc
Jak informuje Federalny Urząd Statystyczny Niemiec (Destatis
W ciągu najbliższej dekady europejska produkcja wi
Prezes zakładu mięsnego Vion, Ronald Lotgerink, spodziewa si
Belgia wygrywa walkę z ASF. Co stoi za sukcesem?
Dla państwa, któremu eksport wieprzowiny przynosi bardzo duż
Jad pszczeli pomocny w leczeniu prosiąt
Apiterapia to dziedzina medycyny alternatywnej wykorzystując
Rozdrobnienie czy produkcja wielkotowarowa? W któr
Zakłady mięsne od dawna zabiegają o produkcję dużych, wyrówn
GK Gobarto: 500 mln zł przychodów i ponad 22 mln z
W I kwartale 2019 roku Grupa Kapitałowa Gobarto wypracowała
Czy muchy przenoszą ASF? Wchodzimy w letni sezon e
W miesiącach letnich obserwujemy wyraźny wzrost liczby ognis
Pierwsza szczepionka na ASF dla dzików
W najświeższej, przechodzącej właśnie proces wydawniczy publ
Lek na ASF z cebuli i wina
Wielu badaczy z całego świata skupia się obecnie na poznawan
Krowy i świnie korzystają z kompasu
Wiele gatunków organizmów zamieszkujących naszą planetę jest
Z jego stada zniknęło 600 świń wycenianych na pół
Sąd Rejonowy we Włoszczowie zdecydował o tymczasowym areszto
Nowa chlewnia w woj. łódzkim wyprodukuje 18 tys. p
Dzisiaj minister Jan Krzysztof Ardanowski wziął udział w otw
Jest wiele pomysłów na wsparcie polskiej produkcji
Rolnicy mają wiele pomysłów jak natychmiastowo poprawić sytu
Niewielkie podwyżki cen żywca w żaden sposób nie p
Z najnowszej kalkulacji opracowanej przez Stowarzyszenie Pol
Na Zachodzie organizacje branżowe mogą negocjować
W Polsce, w odróżnieniu od regulacji w innych krajach unijny
Protest rolników to nie sympozjum naukowe
Lider protestujących pod zakładem Food Service w Rawie Mazow
Wzrost importu wieprzowiny z Belgii i Hiszpanii
Na rynku krajowym dalej jest nadpodaż żywca wieprzowego. Zak
Namawianie do spółdzielczości to mrzonki
Minister rolnictwa wielokrotnie namawiał rolników do spółdzi
Rozpoczęłą się dyskusja nt. polsko-litewskiego han
Zagadnienia dotyczące handlu żywymi świniami omawiano wczora
Izby Rolnicze przedstawiły ministrowi dziesięć pos
Po odwołaniu manifestacji zaplanowanej na jutro pod kancelar
Rynek trzody chlewnej: zakłady zachowują się niepr
- Nie pamiętam aby było źle w tak wielu dziedzinach rolnictw
Rosyjski sektor trzody chlewnej osiągnął rekordowe
W 2018 r. rosyjscy hodowcy trzody chlewnej osiągnęli rekordo
Ebola - wirus ludzi, świń i nietoperzy
Według szacunków ekspertów, aż 75% pojawiających się nowych
Sytuacja na rynku trzody chlewnej jest najtrudniej
Ostatnie w bieżącym roku spotkanie delegatów Kujawsko-Pomors
Do wyprodukowania jednego tucznika rolnik dokłada
Z najnowszej kalkulacji opracowanej przez Stowarzyszenie Pol
Produkcję rolniczą potraktowano na równi z zakłada
Wielokrotnie media informowały o pożarach na składowiskach o
Wstrzymano import świń i wieprzowiny ze stref czer
Szef resortu rolnictwa i rozwoju wsi Jan Krzysztof Ardanowsk
Rolnicy z woj. łódzkiego zapowiadają blokadę zakła
Jutro producenci trzody chlewnej z powiatu piotrkowskiego za
Zmniejszenie produkcji trzody chlewnej w Niemczech
W pierwszych 9 miesiącach 2018 r. w Niemczech dokonano uboju
Do wyhodowania jednego tucznika trzeba aktualnie d
Z najnowszej kalkulacji opracowanej przez Stowarzyszenie Pol
Drastyczny spadek liczby siedzib stad utrzymującyc
Jeszcze w grudniu 2015 r. na terenie Polski zarejestrowano b
USA i Brazylia miały najniższe koszty produkcji tr
Niedawno opublikowano raport InterPIG 2017, który ukazuje ko
Koszty produkcji większości gospodarstw przekracza
Przy obecnych niskich cenach tylko nieliczni producenci są w
Gospodarstwa należy dotować, a nie namawiać do lik
Łódzka Izba Rolnicza apeluje do ministra rolnictwa o podjęci
W ciągu 7 miesięcy Ukraina wyprodukowała 2,6 mln s
Ukraińscy producenci sprzedali 2,61 miliona sztuk trzody chl
Hodowla trzody chlewnej wciąż może przynosić zyski
Hodowla trzody chlewnej to jedna z tradycyjnych gałęzi polsk
Polskie produkty wieprzowe przetworzone termicznie
W wyniku negocjacji przeprowadzonych ze stroną egipską, usta
Susza powodem pogorszenia opłacalności produkcji
W sezonie 2017/18 prognozy plonów z dnia 18/6/2018 w UE wedł
Mniejsza liczba świń i bydła w niemieckich rzeźnia
Według wstępnych danych niemieckiego Federalnego Urzędu Stat
Coraz więcej hiszpańskiej wieprzowiny
Populacja trzody chlewnej w Hiszpanii znacznie wzrosła w ost
Stado trzody chlewnej w Niemczech maleje
Analitycy szacują, że całkowite stado trzody chlewnej w Niem
W RPA listerioza zabiła już ponad 200 osób
Południowoafrykański Departament Handlu i Przemysłu ogłosił
Niemcy posiłkują się importem z Holandii i Danii
W latach 1999-2016, tj. w ciągu zaledwie 17 lat, liczba hodo
Siódme w tym roku ognisko ASF w stadzie świń
Główny Lekarz Weterynarii podał wczoraj informację o ujawnie
Przepisy dotyczące znakowania świń będą bardziej e
Rząd pracuje nad zmianami w przepisach o systemie identyfika
Można składać wniosek o wypłatę II, III lub IV tra
ARiMR informuje, że od 15 maja do 30 września 2018 r. posiad
Spory spadek ceny tuczników na ISW
W piątek na małej giełdzie w Niemczech cena świń spadła.
Produkcja wieprzowiny w USA bije rekordy
Podaż tuczników w USA do końca roku ma wzrosnąć prawie o 4 p
Powiatowy lekarz weterynarii nakazał rolnikom zabi
W Dąbiu w gminie Łuków doszło do spotkania rolników, którzy
Najnowsze informacje dotyczące cen tuczników na ni
Podobnie jak w środę na VEZG, dziś na małej giełdzie w Niemc
KZP-PTCH: MRiRW analizuje możliwości zamian ustawy
W odpowiedzi na pismo KZP-PTCH z dnia 26 marca 2018 r. dotyc
Komunikat ARiMR skierowany do hodowców świń na ter
Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa wyjaśnia,
Rynek niemiecki jeszcze nie zareagował po wprowadz
Nałożenie przez Chiny 25% cła na amerykańska wieprzowinę spr
Produkcja świń w USA większa niż rok wcześniej
Farmerzy w USA zwiększają zapasy prosiąt. Według danych amer
Regulacje dotyczące nawozów naturalnych
Regulacje prawne dotyczące przechowywania i stosowania nawoz
Nowe przypadki ASF u dzików
Dzisiaj Główny lekarz weterynarii opublikował komunikat o si
GLW ws. eksportu wieprzowiny do Mołdawii
Władze Mołdawii zezwoliły na import z Polski trzody chlewnej
Konferencja "ASF - ofensywa": najlepsza byłaby dou
Nie ma obecnie wystarczająco skutecznego sposobu walki z ASF