O przepiórkach mówi się, że bardzo szybko rosną, znoszą dużo jaj i dają smaczne, zdrowe mięso. Przepiórcze jaja uchodzą również za wyjątkowo zdrowe oraz niepowodujące uczuleń. Czy w sprzedaży są suszone jaja przepiórcze i makarony z jajami przepiórek? Czy w sklepach znajdziemy tuszki przepiórek z rodzimych hodowli?
Przepiórki stały się bohaterkami piosenek i przysłów ludowych jak: „Ta urodzajna pszenica bywa, która w kwietniu przepiórkę przykrywa”. Wydawać by się mogło, że każdy o nich słyszał, a może i widział. Ale co o nich wiemy? Przeważnie niezbyt wiele. Dlatego warto bliżej poznać te ciekawe ptaki.
Przepiórka - mały ptak grzebiący
Przepiórka (Coturnix coturnix) jest najmniejszym z rodzimych ptaków grzebiących. Jej długość ciała to zaledwie 16 - 18 cm, a pokrój jest krępy. W locie zwracają uwagę długie skrzydła (32-35 cm). Masa ciała przepiórki to jedynie 70-155 g. Co ciekawe, ptaki te są cięższe jesienią, kiedy to ich waga może wzrosnąć do ok. 160 g.
Przepiórka ma oczy o żółtawobrązowej tęczówce. Dziób tego ptaka jest krótki i jasnobrązowy. Brew kremowo żółta. Ubarwienie ciała płowobrązowe, z białym i ciemnobrązowym wzorkiem. Na głowie występują białe pręgi. Pierś rudawa, a brzuch biały. Nogi bardzo krótkie, bladożółte lub czerwonawo brązowawe. Ogon krótki. Skrzydła dosyć duże. Obie płcie są do siebie podobne. Jednakże samice są większe. Ponadto u samic podgardle jest brudnobiałe, u samców czarnobrązowe.
Przepiórka w środowisku naturalnym
Przepiórka zwyczajna jest w Polsce objęta ścisłą ochroną gatunkową. Znajduje się na Czerwonej Liście Ptaków Polski, gdzie została sklasyfikowana jako gatunek narażony (VU).
Za przyczynę jej zagrożenia uważa się intensyfikację rolnictwa. Przepiórka zwyczajna to ptak wędrowny, który okres rozrodczy spędza w Europie, środkowej i zachodniej Syberii, na Bliskim Wschodzie i Azji Centralnej, a na zimowiska odlatuje do Afryki, na Madagaskar i do Indii. Zamieszkuje siedliska otwarte porośnięte niewysoką, ale gęstą roślinnością. Spotykana jest często na obszarach użytkowanych rolniczo: pola uprawne, pastwiska i łąki; szczególnie chętnie wybiera pola koniczyny. Unika odsłoniętej, nagiej ziemi oraz zarośli i lasów. Lęgi wyprowadza raz, rzadziej dwa razy w roku. Rozród odbywa się między majem a czerwcem. Gniazdo przepiórki znajduje się na ziemi, stanowi je zagłębienie w gruncie. Tylko samica zajmuje się jego budową oraz wysiadywaniem jaj i opieką nad potomstwem. Składa od 6 do 16 żółtawych, brązowo plamkowanych jaj.
Przepiórka, a polowania
Przepiórka w Polsce do niedawna była ptakiem łownym. Polowania odbywały się przeważnie podczas jesiennych wędrówek, czyli od września do listopada. We wrześniu 2005 r. rozporządzeniu Ministra Środowiska nie uwzględniono jej w wykazie gatunków łownych. Kolejna nowelizacja przepisów w 2017 roku, utrzymała status przepiórki. Jednak co jakiś czas pojawiają się głosy, aby znowu można było zacząć polować na ten gatunek. Według zwolenników myślistwa, liczebność przepiórek pozwala na wznowienie polowań.
„Niedawno polowałem na przepiórki na Ukrainie i nie będę ukrywał, że kolejny raz wróciła do mnie myśl - dlaczego w Polsce nie polujemy na tego ciekawego mieszkańca pól? […] Pytanie więc brzmi - czy rzeczywiście przepiórka jest ptakiem w Polsce oraz w Europie Środkowo-Wschodniej na tyle rzadko spotykanym i w takiej sytuacji populacyjnej, że zasługuje na miejsce w Czerwonej Księdze ptaków zagrożonych?” - napisał w swoim artykule pt. „Przywróćmy przepiórkę polskiemu łowiectwu” Zbigniew Ciemniewski (Publikacja - "Sezon" - Październik 2015).
Walory smakowe i zdrowotne mięsa oraz jaj
Mięso z przepiórek jest smaczne, delikatne i zdrowe, a do tego chude i niskokaloryczne. Posiada dość ciemny kolor, nadający mu cechy dziczyzny, w smaku różni się od popularnych gatunków drobiu. Mięśnie piersiowe (stanowią 30-40% całego ptaka) i udowe przepiórek prawie pozbawione są tłuszczu, dlatego mogą wydawać się suche, aby tego uniknąć zaleca się częste podlewanie podczas pieczenia. Ważną zaletą przepiórczych tuszek jest szybkość przyrządzania. Tuszkę z młodego ptaka można upiec w ciągu 15-20 minut.
Mięso przepiórki charakteryzuje się niewielką zawartością cholesterolu, jest bogate w witaminy i składniki mineralne. Jego jedzenie dostarcza organizmowi wiele cennych składników odżywczych, w tym lekkostrawne i pełnowartościowe białko - bezpieczne nawet dla alergików. Białko takie jest zalecane w diecie małych dzieci, gdyż ich mięśnie i kości ciągle rosną, potrzebując tego budulca. Przepiórcze mięso dostarcza organizmowi również potasu - niezbędnego do funkcjonowania układu nerwowego i pomaga utrzymywać prawidłowe ciśnienie krwi. Zawiera także żelazo, fosfor i witaminy z grupy B. Regularne spożywanie przepiórczego mięsa korzystnie wpływa na układy: oddechowy, nerwowy, pokarmowy, sercowo-naczyniowy oraz odpornościowy.
Jajka przepiórek to jajka niewielkich rozmiarów (masa jednego jajka to zaledwie od 8 do 14 g). Charakteryzuje je duża zawartość żółtka (od 30 do 35% masy jaja). Uznawane są za bardzo smaczne i długo zachowują swoją świeżość. Można je bezpiecznie włączyć do diety już rocznego dziecka, co jest polecane, gdyż składniki odżywcze przepiórczych jaj dobrze wpływają na rozwój organów - mózgu, wątroby, żołądka, nerek i serca. Poleca się je także sportowcom i wszystkim, którym zależy na zdrowej diecie.
Jajka przepiórek prawie nie mają cholesterolu ani alergenów.
- Jajka przepiórek nie uczulają - słyszymy od producenta przepiórczych jaj. - Nadają się szczególnie dla dzieci alergicznych. Dla osób odchudzających się szczególnie ważne jest to, że są nisko kaloryczne. 100 przepiórczych jajek to zaledwie 170 kcal. Cenne składniki odżywcze zawarte w nich to: aminokwasy, witaminy A i B, magnez, fosfor, żelazo, potas, chlor, kobalt, miedź i mangan. Jedzenie przepiórczych jaj wpływa na wzmocnienie układu odpornościowego człowieka.
Hodowla przepiórek
Przepiórki hodowane są w dwóch celach - na jaja i na mięso, przy czym istnieją wyspecjalizowane jednokierunkowe gospodarstwa. O opłacalność hodowli przepiórek na jaja pytamy w gospodarstwie ukierunkowanym na ich produkcję. - Idzie raz lepiej, raz gorzej. Jak to w rolnictwie bywa - pada odpowiedź.
Hodowlę przepiórek poleca się gospodarstwom posiadającym do adaptacji niewielkie budynki gospodarskie. Ptaki utrzymuje się w klatkach, wolierach i systemie podłogowym. Klatki powinny być wykonane z materiałów łatwych do umycia i dezynfekcji, posiadać taśmę służącą do usuwania odchodów. Ważna jest temperatura. Zaleca się aby wynosiła 20-22 st. C, a także wilgotność powietrza na poziomie 50-70%. Przepiórkom podaje się paszę wysokoenergetyczną. W sprzedaży dostępne są specjalistyczne mieszanki pełnoporcjowe dla przepiórek. W okresie nieśności podaje się pasze bogate w wapń, specjalnie skoncentrowane, bogate w białko, lizynę i fosfor. Samice przepiórek zaczynają nieść jaja w 7. tygodniu życia i niosą je przez 10-12 miesięcy. W tym czasie można pozyskać ok. 300 jaj. Po okresie nieśności przeznacza się je do uboju.
Ceny
W okresie przedświątecznym przepiórki są towarem bardziej poszukiwanym przez nabywców, bardziej poszukiwanym nie zawsze znaczy bardziej dostępnym. Nie kupimy ich w każdym sklepie. Ani tuszek, ani jajek. - Przepiórki sprzedawane w marketach nie pochodzą od polskich hodowców - słyszymy w hodowli przepiórek. Sprawdzamy gdzie i za jaką cenę kupimy: przepiórkę w sklepie.
Lidl
Dostępne są tuszki przepiórek w cenie regularnej 22,90 zł/kg. Cena promocyjna (w dniu 16.12.2021 r.) wynosi 13,90 zł/kg.
Dostępne są również przepiórki faszerowane grzybami i żurawiną. Cena: 24,90 zł/kg.
Jajka przepiórcze można kupić w popularnym Lidlu w cenie 6,49 zł/18 szt.
Macro Cash&Carry
Dostępne są tuszki mrożone od dwóch producentów. W tym niemieckie. Cena obu wynosi 27,25 zł/4 szt.
W poszukiwaniu ciekawych produktów związanych z przepiórkami znajdujemy jaja przepiórcze suszone oraz makaron z jajkami przepiórek.
Krajowy rynek jest bardzo niestabilny, dlatego trudno doradzać hodowlę przepiórek dla potrzeb rodzimej gospodarki. Z pewnością można polecać je w diecie, choćby od święta.
Ciekawe źródła:
http://koloostoja.pl/mysliwi-z-ostoi/nasi-mysliwi-w-czasopismach/266-przywrocmy-przepiorke-polskiemu-lowiectwu.html
https://www.ekologia.pl/wiedza/zwierzeta/przepiorka-zwyczajna
https://www.ekologia.pl/srodowisko/przyroda/przepiorka-opis-wystepowanie-i-zdjecia-ptak-przepiorka-ciekawostki,25648.html
https://www.rynek-rolny.pl/artykul/hodowla-przepiorek-wszystko-co-warto-wiedziec.html?page=2
http://www.ptakiozdobne.pl/65_Przepiorki_w_hodowli.html
http://przepiorki.eu/
