Jad pszczeli pomocny w leczeniu prosiąt

02 czerwiec 2019

Martyna Frątczak

Apiterapia to dziedzina medycyny alternatywnej wykorzystująca produkty wytwarzane przez pszczoły – miód, propolis (kit pszczeli), pierzgę, mleczko pszczele oraz jad pszczeli - do leczenia wielu chorób i przewlekłych dolegliwości. W metodzie tej produkty pszczele przyjmowane są doustnie, nanoszone na rany i zmiany skórne lub podawane w iniekcjach dożylnych lub metodą akupunktury (jad pszczeli). Dla niektórych z zastosowań produktów pszczelich znaleziono wiarygodne dowody - bywają pomocne we wspomaganiu gojenia ran czy leczeniu chorób reumatycznych i układu krążenia. W przypadku wielu innych zastosowań wymienianych przez zwolenników apiterapii nauka pozostaje sceptyczna. Temat medycznych zastosowań produktów pszczelich mimo wszystko cały czas przyciąga wielu badaczy. Niektórzy z nich podejmują próby ich wykorzystania w medycynie weterynaryjnej.

Produkty pszczele i ich działanie

Do udowodnionych zastosowań produktów pszczelich w terapii różnych dolegliwości u ludzi zalicza się m.in. działanie bakteriostatyczne (hamujące namnażanie się bakterii) i wspomagające leczenie ran w przypadku miodu. Propolis (kit pszczeli) bywa przydatny w leczeniu czyraków, odleżyn i różnych zmian skórnych, a także chorób reumatycznych i układu krążenia. Najciekawszym produktem pszczelim o udowodnionym działaniu leczniczym jest jad pszczeli. Jad stanowi mieszaninę wielu różnych składników, wśród których dominuje mellityna (stanowi ponad 50% suchej masy jadu pszczelego). Mellityna znana jest z silnych antyseptycznych właściwości, a działanie to potęguje inny składnik jadu – enzym fosfolipaza A2, hamujący namnażanie się bakterii Gram-ujemnych. Działanie bakteriobójcze jadu wykorzystywane jest przez same pszczoły, rozprowadzają go one bowiem na powierzchni swoich ciał i w ulach, chroniąc się przed groźnymi patogenami. W obliczu rosnącej liczby infekcji opornymi na antybiotyki bakteriami, niemożliwymi do wyleczenia standardowymi lekami, alternatywne substancje, takie jak jad pszczeli i mellityna skupiają na sobie coraz większe zainteresowanie naukowców i lekarzy. Zwalczanie zakażeń bakteryjnych to jednak nie koniec potencjalnych możliwości produktów pszczelich. W niektórych eksperymentach znaleziono dowody na to, że mellityna świetnie sobie radzi z niszczeniem komórek rakowych oraz cząsteczek wirusa HIV.

Jad pszczeli dla prosiąt z biegunką

W jednym z badań z Chin, państwa o wielosetletniej tradycji w stosowaniu apiterapii, postanowiono sprawdzić efekt terapeutyczny jadu pszczoły miodnej u prosiąt z bakteryjną biegunką. Do eksperymentu wybrano 91 cztero- i pięciotygodniowych prosiąt z objawami biegunki, z kilku niezwiązanych ze sobą ferm. Zwierzęta podzielono na dwie grupy – jedną która miała zostać poddana leczeniu za pomocą jadu pszczelego oraz drugą, w celu porównania, u której zastosowano standardowe leki. Badanie wykazało, że głównym patogenem odpowiedzialnym za biegunkę są bakterie E. coli, w wymazach z odbytu znaleziono jednak również bakterie z rodzajów Streptococcus, Salmonella i Staphylococcus. Wykonano antybiogram i dobrano najbardziej skuteczny antybiotyk, w tym przypadku kolistynę, dla grupy prosiąt poddanych tradycyjnemu leczeniu. Dla grupy ekspermentalnej przygotowano osobniki pszczół miodnych wyhodowane w specjalistycznym zakładzie, o których wiadomo było, że zawierają około 0.1 mg jadu każdy. Następnie metodą akupunktury (przykładania żądeł pszczół do skóry zwierząt) wprowadzano jad pszczeli do organizmów prosiąt przez trzy kolejne dni. Po zakończeniu eksperymentu okazało się, że tradycyjną oraz alternatywną metodą została wyleczona porównywalna liczba prosiąt (90,9% prosiąt w grupie leczonej antybiotykiem i 93,6% w grupie u której zastosowano jad pszczeli). U żadnych ze zwierząt nie zauważono objawów reakcji alergicznej na jad pszczeli. Badacznie uznali, że apiterapia nadaje się więc do kontrolowania przebiegu bakteryjnej biegunki u prosiąt. Czy rzeczywiście jest to takie proste?

Apiterapia w weterynarii?

Biorąc pod uwagę udowodnione, hamujące namnażanie się bakterii działanie jadu pszczelego, substancja ta rzeczywiście może być przydatna w leczeniu zakażeń bakteryjnych, takich jak opisana biegunka u prosiąt. Wątpliwości z pewnością budzi metoda aplikacji jadu pszczelego – akupunktura żądłami pszczół nie ma raczej przyszłości w standardowo stosowanej u zwierząt gospodarskich terapii. Na bazie jadu pszczelego, lub wyizolowanej mellityny mogłyby jednak powstać gotowe, komercyjnie sprzedawane preparaty. Infekcje bakteryjne oporne na antybiotyki są coraz bardziej powszechne, zarówno w medycynie ludzkiej jak i weterynaryjnej. Stosowanie alternatywnych substancji, czerpanych nawet z dość nietypowych źródeł może za kilka lat być jedyną skuteczną metodą w wielu ciężkich do wyleczenia przypadkach. Póki co produkty pszczele wymagają jeszcze wielu badań, podejmowanych na większych grupach zwierząt niż ta w opisanym eksperymencie, przede wszystkim ze względu na możliwość występowania poważnych reakcji alergicznych. To właśnie one są jednym z głównych przeciwskazań dla bardziej powszechnego stosowania apiterapii w medycynie ludzkiej.

Na podstawie:

Choi, Seok Hwa, et al. "Effect of apitherapy in piglets with preweaning diarrhea." The American Journal of Chinese medicine 31.02 (2003): 321-326.

Easton-Calabria, August, Kristian C. Demary, and Nola J. Oner. "Beyond Pollination: Honey Bees (Apis mellifera) as Zootherapy Keystone Species." Frontiers in Ecology and Evolution 6 (2019).

Autor: Martyna Frątczak

Martyna Frątczak, studentka Weterynarii, zainteresowana szeregiem zagadnień związanych z medycyną zwierząt, ekologią i epidemiologią. Pasjonatka literatury pięknej i popularnonaukowej. W przyszłości chciałaby połączyć pracę lekarza weterynarii z prowadzeniem badań naukowych.

Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Najnowsze artykuły autora:

Może zainteresuje Cię również:

Małe prosiaki – czy muszą zostać charłakami?

Prosięta o niskiej masie ciała w momencie urodzenia często r

Zdrowe świnie zimą: jak zapobiegać chorobom?

Pomimo całkiem dobrej odporności na niskie temperatury, świn

ASF: Jak chronić fermy przed owadami?

Po opublikowaniu przez nas artykułu dotyczącego potencjalnej

Wiadomość z kategorii: Pozostałe zwierzęta hodowlane

świnie , trzoda chlewna , pszczoły , miód , produkty pszczele , pszczoły miodne , oporność na antybiotyki , oporność bakterii , antybiotykooporność , pszczola , jad pszczeli , propolis , apiterapia , biegunka prosiąt