zm skiba

kojs

CenyRolnicze
29 marca 2024, Piątek.
Kursy walut wg NBP: USD USD - 3.9886 EUR EUR - 4.3009 GBP GBP - 5.0300 DKK DKK - 0.5766
Archiwum


28.03.2024 MATIF: pszenica MAJ24: 203,50 (+1,37%), kukurydza CZE24: 193,25 (+ 1,44%), rzepak MAJ24: 438,00 (-0,79%)

27.03.2024 14:28 DRÓB, cena tuszki hurt: 7,80-8,60 zł/kg, średnia: 8,17 zł/kg (na podstawie informacji z 12 ubojni)

27.03.2024 SPRZEDAM 12 T PSZENŻYTA, trans. firmowy, wielkopolskie, kolski, 62-640, tel.: 690 050 400

26.03.2024 SPRZEDAM 26 T PSZENICY PASZ., trans. firmowy, podkarpackie, krośnieński, 38-460, tel.: 519 550 918

26.03.2024 SPRZEDAM 48 JAŁÓWEK, mieszaniec, 500 kg, mazowieckie, wyszkowski, 07-203, tel.: 500 062 366

26.03.2024 SPRZEDAM 15 TUCZNIKÓW, 120 kg, 100%, warmińsko-mazurskie, działdowski, 13-230, tel.: 796 437 003

25.03.2024 SPRZEDAM 20 JAŁÓWEK, mięsny, 700 kg, kujawsko-pomorskie, włocławski, 87-865, tel.: 722 018 877

24.03.2024 SPRZEDAM 100 T PSZENICY KONS., trans. firmowy, lubelskie, świdnicki, 21-065, tel.: 791 816 003

Dodaj komunikat

kowalczyk

agrifirm

Dieta pszczół kluczowa w walce z warrozą i innymi chorobami

Martyna Frątczak

Spośród wszystkich stawonogów pszczoły odgrywają najistotniejszą rolę w gospodarce ludzkiej. Przede wszystkim są najważniejszymi owadami zapylającymi. Muszą stawiać czoła nieustannie zmieniającemu się światu i dostosowywać do środowisk, w których rosnący udział mają obszary silnie zurbanizowane i tereny intensywnego rolnictwa. Dodatkowo globalizacja, związany z nią przepływ ludzi oraz dóbr, przyczynia się do rozprzestrzeniania patogenów i pasożytów dziesiątkujących wiele pszczelich rodzin.

 

Wraz z przekształceniem krajobrazu radykalnie zmieniają się źródła pokarmu, z których pszczoły mogą korzystać. Wielohektarowe pola pokryte jednolitymi uprawami zastępują zróżnicowane i złożone roślinne ekosystemy, które przez dziesiątki lat zapewniały bogatą dietę zapylaczy roślin. Na miejsce rodzimych wprowadzane są nowe gatunki i odmiany roślin, a w niektórych miejscach świata także organizmy modyfikowane genetycznie. W jaki sposób wpływa to na pszczoły? Czy może to mieć znaczenie w uciążliwej walce z chorobami tych owadów, na przykład ze stanowiącymi ogromny problem amerykańskim zgnilcem pszczół i warrozą?

 

Zmiany w pszczelim menu

 

Na dietę pszczół składa się pyłek i nektar zebrany ze znalezionych kwiatów. Składniki te są źródłem węglowodanów, białek, tłuszczy i całej reszty substancji niezbędnych owadom do przetrwania. Udowodniono, że preferują one zróżnicowany, a więc pochodzący z wielu odmiennych gatunków roślin pyłek. Nic dziwnego - taka dieta bardzo korzystnie wpływa na ich kondycję i wydłuża życie. Pyłek może bardzo różnić się swoją wartością odżywczą między roślinami, a niektóre z masowo uprawianych gatunków nie są w stanie dostarczyć wszystkich potrzebnych pszczołom substancji. Dynamiczne zmiany w użytkowaniu ziemi prowadzą do zmiany dostępności kwietnych zasobów pokarmu, a wymuszona zmiana diety nierzadko kończy się dla pszczół tragicznie. Badania z USA, Kenii oraz Francji pokazują, że pasieki otoczone większą ilością terenów intensywnie uprawianych ponoszą większe ubytki pszczół; owady takich obszarów posiadają także mniejsze zapasy tłuszczu przed rozpoczęciem zimy. Natomiast w Wielkiej Brytanii powiązano większą produkcję rolniczą z gorszą jakością magazynowanego przez rodziny pszczele pyłku i mniejszą produkcją miodu w porównaniu do pasiek położonych na mniej intensywnie użytkowanych terenach. Chociaż trudno wyciągać szerokie wnioski na podstawie badań z kilku części świata, nie ulega wątpliwości że skład gatunkowy i dostępność danych roślin, a co za tym idzie jakość pożywienia pszczół, mają ogromny wpływ na kondycję ich kolonii.

 

Ogromny wpływ na zdrowie

 

Związek między jakością spożywanego pokarmu, a zdrowiem u ludzi i zwierząt gospodarskich jest oczywisty. To, co spożywamy, ma bezpośredni wpływ na budowę naszych tkanek i ich fizjologię, a niedobory wielu substancji prowadzą do poważnych zaburzeń, także poprzez obniżanie odporności organizmu. Dotychczas niewielu badaczy skupiało się na studiowaniu tej zależności u pszczół, wpływ ilości i jakości pożywienia na ich zdolność do opierania się patogenom i pasożytom nie został więc jeszcze dobrze poznany. Mimo tego sugeruje się, że to właśnie współczesne rolnictwo i wymuszana zmiana diety pszczół w znacznym stopniu odpowiada za występowanie w USA i Europie zespołu masowego ginięcia pszczół, zjawiska nagłej i skomasowanej śmierci owadów w rodzinach pszczelich, związanego m.in. z występowaniem amerykańskiego zgnilca pszczół. Ta zwalczana z urzędu choroba, powodowana przez bakterię Paenibacillus larvae infekującą komórki jelita larw pszczół, w krótkim czasie potrafi doprowadzić do wyniszczenia wszystkich pszczelich rodzin w pasiece. Nie wiemy jeszcze co dokładnie sprawia, że pyłek danej rośliny jest bardziej wartościowy od innego. Składniki roślinne, z których korzystają pszczoły różnią się zawartością białek, tłuszczy, węglowodanów i mikrocząsteczek – substancji, które oddziałują na kondycję układu odpornościowego, nie znamy jednak ich najbardziej optymalnych proporcji. Doświadczenia z praktyki wskazują, że pszczoły potrzebują zróżnicowanej gatunkowo roślinności, dlatego jeden rodzaj pyłku nie jest w stanie zapewnić im wszystkich niezbędnych substancji odżywczych. Odkryto, że większa różnorodność pyłku zbieranego przez pszczoły jest związana ze sprawniejszym działaniem układu immunologicznego i zmniejszoną śmiertelnością związaną z infekcjami, m.in. powodowanymi przez, jednokomórkowe pasożyty układu pokarmowego pszczół Nosema ceranae, czy przez wirusa izraelskiego paraliżu pszczół (IAPV). Wysoka śmiertelność w kolonii zmagającej się z inwazją pasożyta N. ceranae została powiązana ze słabej jakości pyłkiem.

 

Chora pszczoła musi jeść lepiej

 

 

Infekcja danym patogenem lub inwazja pasożytów i ich skutki dla pszczoły są niewątpliwie zależne od stopnia odżywienia i co za tym idzie, kondycji gospodarza. Jednakże nieproszeni goście również silnie oddziałują na zapotrzebowanie na składniki odżywcze owada. Ostatecznie czerpią oni substancje z ciała pszczoły, dodatkowo w przypadku rozwijania się w komórkach układu pokarmowego (jak to ma miejsce w inwazji Nosema ceranae) utrudniają trawienie i wchłanianie przez pszczołę spożywanych składników. Także wpływ na zachowanie owadów ma ogromne znaczenie – zaburzenie funkcjonowania kolonii jest prostą drogą do wygłodzenia całej pszczelej rodziny. Wiele patogenów i pasożytów, manipuluje dodatkowo odpowiedzią immunologiczną owada, obniżając jego zdolność do zwalczenia infekcji. W efekcie pszczoła jest bardziej narażona na kolejne infekcje, w których często biorą udział patogeny nie powodujące zaburzeń u owadów w dobrej kondycji. Kolejne infekcje jeszcze bardziej zwiększające zapotrzebowanie organizmu na wysokiej jakości pokarm. Badania przeprowadzone w pasiekach, w których stwierdzono wystąpienie zespołu masowego ginęcia pszczół, wykazały, że za wyniszczanie rodzin pszczelich w większości przypadków odpowiada połączona infekcja wieloma patogenami i pasożytami, ściśle związana z niedożywieniem owadów.

 

Pasożyt zniechęca do pracy

 

 

Odkryto, że inwazja pasożytami z rodzaju Nosema, jak również infekcja wirusem choroby woreczkowej czerwiu (SBV) prowadzi do zmniejszenia ilości zbieranego przez pszczoły pyłku, a poprzez zaburzanie poziomu hormonów w ich ciele wymusza zmianę czasu pracy robotnic. Wpływ na odżywianie się rodziny pszczelej ma także warroza. Choroba ta, wywoływana przez roztocz Varroa destructor, uznawana jest obecnie za najgroźniejszą dla hodowli pszczół na całym świecie. Pasożyt żyjący na czerwiu powoduje mniejsze rozmiary rozwijających się z niego owadów dorosłych, dodatkowo przenosząc wiele groźnych dla owada wirusów. Inwazja roztoczami powoduje między innymi zmniejszenie ilości lipidów w zapasach kolonii. Odkryto również, że w rodzinach pszczelich posiadających większe ilości zebranych zapasów pyłku mniej owadów choruje na warrozę. Wynika z tego wniosek, że pasożyt ściśle oddziałuje na stopień odżywienia kolonii, który jest nierozerwalnie związany z możliwością rodziny pszczelej do stawienia czoła jego inwazji. Nie znamy jeszcze niestety dokładnego mechanizmu stojącego za tym zjawiskiem, także dlatego, że bardzo trudno jest rozdzielić efekt samej obecności roztocza od działania związanych z nim wirusami.

 

Jak można pomóc pszczołom?

 

Leczenie i zapobieganie chorobom pszczół jest bardzo trudnym zadaniem, zwłaszcza w przypadku walki z infekcjami wirusowymi, ściśle powiązanymi z występowaniem roztocza Varroa. Na wiele pasożytów, takich jak Nosema istnieją co prawda leki, jednak prowadzące tylko do chwilowej poprawy sytuacji – inwazja bardzo często nawraca. Walka z chorobami bakteryjnymi jest ciężka także ze względu na ograniczenia prawne stosowania antybiotyków, wynikające z zapobiegania oporności patogenów. Dodatkowym problemem jest wczesne i skuteczne wykrywanie infekcji dotykających ule. Z tych też powodów naukowcy badający dietę i odporność pszczół proponują inne podejście – skupiające się na zwiększaniu stopnia odżywienia pszczół, zapewniającego zdrowe funkcjonowanie ich organizmów. To właśnie odpowiednia dieta może być kluczowa w zapewnieniu zdrowia pszczelich kolonii i zwiększeniu ich odporności nie tylko na liczne patogeny i pasożyty, ale także na obecność pestycydów w środowisku i innych czynników stresowych narzucanych przez rolnictwo intensywne. Niestety najbardziej skuteczna i jednocześnie najtrudniejsza byłaby wielkoskalowa zmiana zarządzania krajobrazem. W USA to właśnie gwałtowne kurczenie się wielu obszarów naturalnych i nieużytków spowodowało niemożliwe do zrekompensowania przez pszczelarzy niedożywienie owadów. Istnieje nadzieja, że wraz z lepszym poznaniem tego, co składa się na najbardziej optymalną dietę pszczół, możliwe będzie stworzenie wskazówek pomagających wybrać najlepsze obszary dla lokalizacji pasiek i objąć ochroną najkorzystniejsze dla produkcji pszczelarskiej tereny. Innym ważnym rozwiązaniem pozostaje odpowiednie dokarmianie rodzin pszczelich. Wielu badaczy skupia się na opracowywaniu ulepszonego „sztucznego” pokarmu dla pszczół, pojawiają się także pomysły na wytwarzanie pyłku do suplementacji owadów.

 

Na podstawie:

Dolezal, A. G., & Toth, A. L. (2018). Feedbacks between nutrition and disease in honey bee health. Current opinion in insect science.

Martyna Frątczak
Autor: Martyna Frątczak
Lekarz weterynarii Martyna Frątczak, absolwentka Wydziału Medycyny Weterynaryjnej i Nauk o Zwierzętach Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Zainteresowana szeregiem zagadnień związanych z medycyną zwierząt, ekologią i epidemiologią, którymi zajmuje się na co dzień również we własnej pracy naukowej.

Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Najnowsze artykuły autora:

Loading comments...
Wiadomość z kategorii:

Obserwuj nas w Google News 

i czytaj materiały szybciej niż inni

Google Icons 16 512

Dołącz teraz

POLECAMY


Copyright © CenyRolnicze 2021. All rights reserved | Polityka prywatności i plików cookies | Regulamin serwisu