USD -
4.0688
EUR -
4.3316
GBP -
5.0615
DKK -
0.5805
Chów i hodowla kóz w kraju stają się coraz bardziej popularne. Na sklepowych półkach można znaleźć duży asortyment kozich serów, jogurtów i mleko. Mleko kozie o bardzo wartościowym składzie odżywczym ma mniejszą zawartość laktozy niż krowie, dlatego jest lepiej tolerowane u osób z nietolerancją tego składnika i jest przez nie łatwiej przyswajalne. Gospodarstwa agroturystyczne są popularnym miejscem odpoczynku i poznawania przyrody przez dzieci i dorosłych. Dla wielu osób, to często jedyna możliwość kontaktu z kozami i innymi zwierzętami gospodarskimi, co jest jednym z powodów tak dużego zainteresowania nimi. Czy kozie mięso jest równie cenione jak kozi nabiał?
Główne kierunki utrzymania kóz w Polsce to pozyskiwanie mleka i mięsa, które ma miejsce także w niewielkich gospodarstwach domowych, gdzie utrzymywane jest po kilka sztuk w stadzie. Mięso z kóz w znacznej części przeznaczone jest na samozaopatrzenie lub do wykorzystania w gospodarstwach agroturystycznych. Kozy to zwierzęta o mniejszych wymaganiach niż popularne zwierzęta hodowlane i dobrze przystosowane do polskich warunków środowiska. Do produkcji związanej z kozami mogą przekonywać płatności bezpośrednie przyznawane przez ARiMR. Jednak w jedzeniu koziego mięsa przeszkadza bariera kulturowa i jego cena.
- Koza zawsze była utożsamiana z biedą - słyszymy w Regionalnym Związku Hodowców Owiec i Kóz w Nowym Targu. - Natomiast koronawirus przyczynił się do tego, że mięso z kóz i owiec cieszy się większym powodzeniem. Ludzie zaczęli wybierać to co polskie i zdrowe.
Coraz większym zainteresowaniem rolników cieszy się hodowla rodzimych ras kóz. Są to rasy: karpacka, sandomierska, kazimierzowska. Dużą rolę odgrywa tutaj dopłata za zachowanie zagrożonych gatunków ras zwierząt.
Udomowienie kozy
Przyjmuje się, że udomowienie kóz miało miejsce ok. 11 tys. lat temu. Na obszarze dzisiejszego Iranu, Iraku, Turcji i Palestyny dokonano znalezisk świadczących o tym, że już w 8–7 tysiącleciu p.n.e. utrzymywano kozy jako zwierzęta udomowione. Wczesne ślady udomowienia kóz w Europie pochodzą z wykopalisk osadnictwa palowego w Szwajcarii, datuje się je na okres z przedziału od 4500–4000 lat p.n.e. Kolejne ślady historyczne to ryty i malowidła skalne znalezione w jaskiniach m.in. we Francji i Hiszpanii. W krajach Azji zachodniej 2000 lat p.n.e. używano kóz jako zwierząt ofiarnych, dlatego tutaj można znaleźć źródło popularnego powiedzenia „kozioł ofiarny”. W rozpowszechnieniu kóz w Europie dużą rolę odegrały wędrówki ludów m.in. Celtów oraz Germanów przemieszczających się na zachód i wiodących ze sobą całe stada. To właśnie one zapoczątkowały chów tych zwierząt w krajach środkowo- i zachodnioeuropejskich.
Kozina - popularność
Kozina to jedno z praktycznie zapomnianych mięs, które niektórzy współcześni kucharze chcą przywrócić do jadłospisu. Nieco widoczny wzrost jej popularności związany jest z popytem koziego mleka i jego przetworów. W Europie kozina najczęściej jadana jest przez Włochów dodających do wędlin niszowe mięsa. Włoskim rarytasem jest Salame di Capra - salami z koziego mięsa, z mięsa kóz robi się też tam Mocetta - mięso z przyprawami moczone w solance i suszone, a także Violino - udziec lub łopatka z kozy albo owcy moczona w czerwonym winie, nacierana czosnkiem lub jałowcem, która później dojrzewa (nazwa wywodzi się od sposobu krojenia). Kozina jadana jest powszechnie jeszcze m.in. w kuchni Meksyku. To z niej oryginalnie robiony jest słynny tutejszy Birria, a młode kozły dusi się wedle przepisu Cabrito en Salsa.
Kozina jest powszechnie jedzona także we Francji, Hiszpani i Grecji. Przede wszystkim w Azji i Afryce.
Właściwości koziego mięsa
Mięso kozie charakteryzuje się dobrym składem odżywczym i należy do mięs chudych. W porównaniu do wieprzowiny czy wołowiny dostarcza znacznie niższej dawki nasyconych kwasów tłuszczowych, odpowiedzialnych za podnoszenie poziomu "złego" cholesterolu LDL, którego nadmiar prowadzi do zwężenia tętnic wieńcowych, a w konsekwencji zwiększa ryzyko np. zawału serca i udaru mózgu. Natomiast bogate jest w nienasycone kwasy tłuszczowe w optymalnej dla organizmu proporcji omega-3 do omega-6. Ich spożycie sprzyja obniżeniu w surowicy krwi poziomu "złego" cholesterolu oraz lipidów. Oprócz tego nienasycone kwasy tłuszczowe regulują również wydzielanie hormonów, a także wykazują działanie antynowotworowe.
Jedzenie koziego mięsa dostarcza organizmowi dużej dawki wapnia, fosforu, żelaza, siarki, sodu, chloru, cynku i miedzi, a także witamin: C, B1, B2, B6, B12 i PP. Co ciekawe kozina jest bogatszym źródłem żelaza niż wieprzowina czy baranina, nieznacznie pod tym względem przewyższa także wołowinę.
Gdzie i za ile kupić i sprzedać
Kozina tak bardzo wartościowa odżywczo jest artykułem prawie niespotykanym na krajowym rynku. Potencjalnych klientów może odstraszać cena oraz brak dostępności tego produktu, która jak się dowiadujemy zależy też od występowania ubojni. O możliwość zakupienia koziego mięsa zapytaliśmy w sklepie „Świat Zdrowych Mięs”, mieszczącego się w Poznaniu. - Nie prowadzimy sprzedaży koziny ze względu na to, że w Wielkopolsce nie ma ubojni – pada odpowiedź.
Kontaktujemy się ze Skupem-Ubojem Żywca s. c. Stanisław Frączkiewicz i Synowie w Wiskitkach, chcemy dowiedzieć się czy jest duże zainteresowanie kozim mięsem. W ubojni dowiadujemy się, że pomimo tego iż mięso kozie jest bardzo zdrowe stanowi margines. Poszukiwane jest głównie przez obcokrajowców. Liczba kóz ubijanych rocznie w tej ubojni wynosi ok. 200-300 sztuk. Cena proponowana w skupie za kilogram to 2,00-4,00 zł.
Mniej popularne mięsa często dostępne są w Macro Cash and Carry. Dlatego pytamy o kozinę w sklepie Macro w Łodzi. Dowiadujemy się, że owszem kiedyś była w sprzedaży cała koza, natomiast teraz nie ma jej w sprzedaży. Osoba, z którą rozmawiamy widzi w systemie zablokowanie zamówień.
Szukamy mięsa z kozy w Internecie. Nie ma zbyt wielu ofert. W jednym z popularnych serwisów znajdujemy oferty proponujące mięso z kozy w cenie 25-30 zł. W sklepie Taste Store (tastestore.pl) tuszka koźlęca kosztuje 39,90 zł/kg. Sprzedawana koźlęcina pochodzi od kilkutygodniowych koziołków. Tuszkę o wadze ok. 15 kg można kupić tylko na specjalne zamówienie. Taste Store proponuje podzielenie jej przez rzeźników na życzenie zamawiającego.
W jednym z gospodarstw ekologicznych ma miejsce sprzedaż koźliny wyłącznie z własnego gospodarstwa. Tutaj sprzedawane ssą tuszki o wadze ok. 5-6 kg. Cena za kilogram wynosi 40,00 zł. Klient odbiera mięso w gospodarstwie.
O możliwość zakupu koziego mięsa pytamy jeszcze w jednym ze znanych w Wielkopolsce gospodarstw ekologicznych. - Mamy tylną nogę za 50 zł/kg lub mielone, które kosztuje 60 zł/kg, a pakujemy je po 0,5 kg. Idąc tropem tradycji kulinarnych liczymy, że potrawę z kozim mięsem zjemy w znanej w Poznaniu meksykańskiej restauracji „The Maxican”. Niestety. Nie ma mięsa z kozy w jej menu.
Przyglądające się dostępności i cenom koziego mięsa można stwierdzić, że tak jak kiedyś kojarzyło się z biedotą, teraz może być uznawane za rarytas.
https://pl.healthy-food-near-me.com/goat-meat-a-description-of-the-meat-benefits-and-harm-to-human-health/
https://tecnozoo.it/pl/17-faktow-ktore-warto-poznac-przed-rozpoczeciem-hodowli-koz/
https://stara.podrb.pl/index.php/doradztwa/produkcja-zwierzeca/kozy/349-jakosc-zdrowotna-i-przydatnosc-kulinarna-miesa-koziego?fbclid=IwAR3FzKtALRstCT-2i4N_UmVAb9Y3M1zuLEmjbJStMD9CnJRcIltvNdijwOA
