Mięso dzikiego ptactwa natury jest szeroko pozyskiwane podczas polowań (Tabela 1). Duża ilość pozyskanych zwierząt świadczy o znacznej populacji dziko żyjącej. Spośród ptactwa dzikiego pozyskiwane są: bażanty, kuropatwy, dzikie gęsi, kaczki, łyski, słonki, grzywacze i jarząbki. Spośród pozyskiwanych ptaków, największą popularnością cieszą się kaczki, kuropatwy, gęsi i bażanty. W celu utrzymania populacji bażanta stosowane jest zasiedlanie terenów ptakami. Dzikie ptactwo jest nieodłącznym elementem polskiej fauny oraz kultury. Polowania czy same zwierzęta były uwieczniane na obrazach, a kultura spożywania dziczyzny sięga czasów Mieszka I.
Okresy polowań na dzikie ptactwo rozpoczynają się w sierpniu i trwają nawet do końca lutego (Tabela 2) z uwzględnieniem terminu godów i odchowu piskląt. Niekiedy zmniejszająca się populacja niektórych gatunków ptaków łownych związana jest z gwałtowniejszym spadkiem temperatury (szybszym ochłodzeniem zimowym). Kolejny problem stanowią naturalni wrogowie, którymi w Polsce są lisy.
Mięso dzikiego ptactwa
Najczęściej spożywanymi ptakami łownymi są bażanty, kaczki, gęsi i kuropatwy. Zwierzęta te charakteryzują się dużą zawartością białka oraz niewielką zawartością tłuszczu (bażanty ok. 25 % białka i 1,8 % tłuszczu; kaczki 23% białka i 2,9% tłuszczu). Mięso pozyskane od tych gatunków charakteryzuje się brakiem sztucznych dodatków w diecie, a co za tym idzie jest zdrowe. Mięso dzikiego ptactwa charakteryzuje się ciemnym kolorem i jest dość twarde, dlatego też musi zostać poddane dojrzewaniu, które wpłynie na kruchość i soczystość mięsa. Dojrzewanie bażantów i kuropatw trwa 2-3 dni, dzikich gęsi ok. 10 dni, a dzikich kaczek ok. 2-3 tygodnie.
Największy rozwój spożycia i powstawania przepisów stwierdzono w XVI wieku, gdzie podczas uczt przygotowywano dziczyznę na różne sposoby. Na stronach internetowych można znaleźć wiele przepisów na dzikie ptactwo. Dostępna jest również książka Łukasza Gołębiowskiego z 1830 roku, gdzie można znaleźć przepisy na np. bażanta. Według przeprowadzonych badań większość osób kupuje dziczyznę w dużych marketach i delikatesach. Konsumenci postrzegają dziczyznę jako mięso zdrowe, naturalne, nie niosące ze sobą żadnych zagrożeń. Fakt ten może posłużyć w promocji tego mięsa, jako produktu naturalnego, bez sztucznych dodatków, bezpiecznego. Niestety obecnie dziczyzna jest mięsem droższym od mięsa zwierząt fermowych, co ogranicza możliwość jej spożycia.
Podsumowanie
Według przeprowadzonych badań wynika, iż mięso pozyskane od ptaków łownych charakteryzuje się dobrą jakością i uznawane jest przez konsumentów jako naturalne. Zwiększenie spożycia dziczyzny jest możliwe po wprowadzeniu tego mięsa do sklepów oraz poprzez uświadamianie konsumentów o dobrych właściwościach produktów. Na korzyść dziczyzny przemawia długa tradycja spożywania tego mięsa oraz naturalność (brak sztucznych dodatków w diecie).
Tabela 1. Pozyskanie i zasiedlenie dzikiego ptactwa (tys. sztuk) w poszczególnych sezonach (PZŁ,2017) |
||||||||||
sezon |
bażant |
kuropatwa |
gęsi |
kaczki |
łyska |
słonka |
grzywacz |
|||
poz. |
zas. |
poz. |
poz. |
poz. |
poz. |
poz. |
poz. |
|||
2012/13 |
84,1 |
108,7 |
1,2 |
9,6 |
104,5 |
4,6 |
0,42 |
11,8 |
||
2013/14 |
71,3 |
101,8 |
0,81 |
10,9 |
105,1 |
4,1 |
0,42 |
11,8 |
||
2014/15 |
80,9 |
110,2 |
0,80 |
10,3 |
101,5 |
4,9 |
0,46 |
12,1 |
||
2015/16 |
88,4 |
98,2 |
0,85 |
9,6 |
90,3 |
4,6 |
0,40 |
12,4 |
||
2016/17 |
81,4 |
93,8 |
0,66 |
9,1 |
83,3 |
4,0 |
0,40 |
12,1 |
poz. – pozyskane; zas. - zasiedlone
Tabela 2. Okresy polowań na dzikie ptactwo (PZŁ). |
||
Gatunek |
Okres polowań |
|
Bażant |
koguty - 1.X - końca II, |
|
Kuropatwa |
11.IX - 21.X , a w drodze odłowu - do 15.I |
|
Krzyżówki, cyraneczki, głowienki, czernice |
15.VIII – 21.XII |
|
Gęsi zbożowe i biało czelne
|
1.IX - 21.XII, a na terenie województw: zachodniopomorskiego, lubuskiego, wielkopolskiego i dolnośląskiego - do dnia 31.I |
|
Gęsi Gęgawy
|
1.IX - 21.XII, a na terenie województw: zachodniopomorskiego, lubuskiego, wielkopolskiego i dolnośląskiego - do dnia 15.I |
|
Łyski |
15.VIII – 21.XII |
|
Gołębie grzywacze |
15.VIII – 30.XI |
|
Słonki |
1.IX - 21.XII |
|
Jarząbki |
1.IX - 30.XI |