USD -
4.0417
EUR -
4.3177
GBP -
5.0220
DKK -
0.5789
Udział genów w kształtowaniu wydajności produkcyjnej kur niosek jest znacznie mniejszy, niż często się zakłada. Nawet u bardzo wydajnych ras niosek obserwuje się duże różnice w produkcji jaj u poszczególnych ptaków. Wynika to z wpływu na układ rozrodczy wielu czynników – żywienia, środowiska, a także, co niedawno odkryto, gatunków bakterii go zamieszkujących.
Genetyka to nie wszystko
Współczesne, wyspecjalizowane rasy niosek są znacznie bardziej wydajne pod względem produkcyjnym od ptaków, które hodowano jeszcze w ubiegłym wieku. Naukowcy odnaleźli tysiące genów, które są odpowiedzialne u kur za cechy reprodukcyjne i efektywną produkcję jaj. Wiadomo więc, że wydajność niosek to cecha silnie uwarunkowana genetycznie. Co ciekawe jednak, dziedziczność tej cechy wcale nie jest wysoka. Sama przynależność do rasy o wysokiej wydajności produkcyjnej nie oznacza więc, że u danego ptaka wyniki będą szczególnie zadowalające.
Oznacza to, że na produkcję jaj u niosek wpływają w dużym stopniu także inne czynniki. Jakie? Stale dokonuje się w tym temacie nowych odkryć. W najnowszych badaniach stwierdzono, że poza tak oczywistymi czynnikami, jak żywienie czy warunki środowiska, wpływ na produkcję jaj u niosek mają również bakterie zamieszkujące ich organizm.
Mikrobiom, a więc chakterystyczny dla gatunku, a nawet osobnika, skład bakterii w organizmie ma wpływ na wiele przebiegających w nim procesów. Wiemy już, że może silnie wpływać na rozwój niektórych chorób u zwierząt i ludzi. Większość badań skupia się jednak na bakteriach zamieszkujących układ pokarmowy. Równie ciekawe może się okazać poznanie mikrobiomu zamieszkującego układ rozrodczy. Bakterie tam bytujące mogą mieć ogromny wpływ na płodność i przebieg ciąży, lub, jak w przypadku ptaków, produkcję jaj.
Warto pamiętać, że na skład mikrobiomu – zarówno w układzie pokarmowym, jak i rozrodczym – ogromny wpływ mają żywienie i warunki środowiska. Jest to więc cecha, którą da się kontrolować i modulować. Odkrycia dotyczące mikrobiomu mogą mieć więc bardzo praktyczne zastosowanie. Przemysł drobiowy stale dąży do bardziej skutecznego kontrolowania wydajności produkcyjnej u niosek.
Mikrobiom niosek: nareszcie dokładnie poznany
Zespół naukowców z Chin w swojej ostatniej pracy przedstawił wyniki pierwszej próby znalezienia w organizmie kur niosek bakterii bezpośrednio powiązanych z produkcją jaj. Badania zostały przeprowadzone na 128 nioskach – wykonano u nich zaawansowane analizy, obejmujące sekwencjonowanie genetyczne bakterii znalezionych w układzie pokarmowym, rozrodczym oraz badania genetyczne samych ptaków. Naukowcy porównali mikrobiom układu pokarmowego i rozrodczego ptaków i sprawdzili, czy bakterie w nich obecne mogą mieć udział w procesach związanych z reprodukcją.
Pierwszym ciekawym wnioskiem z ich analiz było stwierdzenie, że układ rozrodczy ptaków zamieszkuje znacznie więcej bakterii i ich szczepów, niż układ pokarmowy. Różnice w składzie bakteryjnym między dwoma układami były wyraźne nawet w ich odcinkach położonych blisko siebie. Wyniki badania sugerują, że na wydajność produkcyjną kur niosek zdecydowanie silniej wpływają bakterie położone w układzie rozrodczym, niż układzie pokarmowym.
Największa różnorodność bakterii spotykana była w górnym odcinku układu rozrodczego, a więc w tzw. macicy. Skład bakteryjny znacznie różnił się w kolejnych odcinkach tego układu – w ostatnim odcinku, pochwie, był on już zupełnie inny.
Według analiz naukowców, największy wpływ na produkcję jaj mają bakterie położone bezpośrednio w pobliżu jajników, a więc najbardziej kluczowych dla rozrodu narządów. Zakłócenia ich funkcjonowania czy zmiany patologiczne bezpośrednio odbijają się na produkcji jaj u ptaków. Na jakość składanych jaj duży wpływ mogą mieć bakterie położone w jajowodach, gdzie powstają błony zewnętrzna i wewnętrza skorupy, oraz w macicy, gdzie dochodzi do jej wapnienia i zabarwienia pigmentami.
Które bakterie wpływają na wydajność produkcji?
Naukowcy zidentyfikowali ogólnie 4 gatunki bakterii w układzie rozrodczym (Bacteroides fragilis, Bacteroides salanitronis, Bacteroides barnesiae i Clostridium leptum), które prawdopodobnie mają wpływ na zwiększanie wydajności produkcji jaj u niosek. Zdaniem autorów badania jest to powiązane ze zwiększaniem odporności ptaków.
Produkcję jaj u niosek stymulować mogą również bakterie z rodzaju Lactobacillus, a więc tzw. bakterie kwasu mlekowego. Już od pewnego czasu wiadomo, że występują one obficie u wysokowydajnych niosek. W obecnych badaniach uznano je za kluczowe drobnoustroje zamieszkujące jajowody. Bakterie z rodzaju Lactobacillus wytwarzają substancje, które hamują rozwój w układzie rozrodczym ptaków szkodliwych drobnoustrojów i pobudzają rozwój tych korzystnych. Takie podnoszenie miejscowej odporności i ochrona układu rozrodczego u kur może tłumaczyć u nich pozytywny wpływ na produkcję jaj.
Na produkcję jaj u niosek prawdpodobnie mają również, w pewnym stopniu, niektóre bakterie (m.in. z rodzaju Pseudomonas) zamieszkujące układ pokarmowy. Pokazuje to, że mikrobom zwierząt należy analizować całościowo, a nie tylko skupiać się na jego elementach. Bakterie układu pokarmowego mogą również pośrednio decydować o tym, jakie mikroorganizmy zamieszkują układ rozrodczy ptaków.
Czas na probiotyki zwiększające produkcję jaj?
Mikrobiom zwierząt da się modyfikować na wiele sposobów – za pomocą odpowiednich suplementów, prebiotyków, probiotyków, czy nawet z wykorzystaniem tzw. przeszczepu mikrobiomu (polegającego na podaniu jednemu zwierzęciu bakterii pobranych od innego zwierzęcia). Czy oznacza to, że już niedługo pojawią się na rynku preparaty stymulujące produkcję jaj u kur niosek?
Niestety może to nie nastąpić zbyt szybko. Przedstawione badania są jednymi z pierwszych w tym temacie, a kwestia mikrobiomu i jego wpływu na procesy w organizmie jest naprawdę złożona. Przykładowo nie wiadomo, czy probiotyki podawane ptakom w paszy miałyby wpływ na skład bakterii w ich układzie rozrodczym oraz czy taka modyfikacja miałaby długotrwały skutek.
Autorzy badania podkreślają, że mikrobiom ptaków jest wrażliwy na cały szereg czynników: ogólny stan odporności, obecność patogenów, wahania temperatury pokojowej, czy system zarządzania na fermie. Szczególnie niekorzystne mogą być nagłe zmiany żywienia oraz warunków otoczenia. Zachwianie mikroflory ptaków przez nie spowodowane może odbić się na pogorszeniu wydajności produkcji.
Osobną, ciekawą do zbadania, kwestią jest również możliwy wpływ antybiotyków na mikrobiom u niosek. Być może niektóre z powszechnie stosowanych u ptaków leków mają nieumyślnie szkodliwy wpływ na bakterie w ich układzie rozrodczym, a co za tym idzie, na ich wydajność produkcyjną.
Na podstawie:
Su, Y., Tian, S., Li, D., Zhu, W., Wang, T., Mishra, S. K., ... & Li, M. (2021). Association of female reproductive tract microbiota with egg production in layer chickens. GigaScience, 10(9), giab067.
