USD -
4.0688
EUR -
4.3316
GBP -
5.0615
DKK -
0.5805
Biegunki to częsty problem u cieląt. Wielu hodowców poszukuje tanich i szybkich rozwiązań, zazwyczaj pytając o rady na portalach społecznościowych. Istnieją różne domowe sposoby na leczenie biegunek cieląt. Czy faktycznie są skuteczne?
Kiedy można skorzystać z domowych metod?
Domowe, czy też ludowe, sposoby leczenia różnych dolegliwości u zwierząt, przekazywane z pokolenia na pokolenie, w dalszym ciągu mają swoich entuzjastów. W ostatnich latach rośnie zainteresowanie naturalnie pozyskiwanymi lekami. Istnieje nawet osobna dziedzina nauki badająca wiedzę ludową na temat leczenia zwierząt: etnoweterynaria. Czy jednak warto sięgać po domowe sposoby w przypadku biegunek u cieląt?
Biegunki u cieląt mogą być spowodowane przez wiele różnych czynników. W zależności od przyczyny i nasilenia objawów biegunka może mieć nieznaczny wpływ na zdrowie cielęcia, lub zagrażać jego życiu. Dlatego na samym początku musimy podkreślić, że artykuł ma charakter informacyjny - próby samodzielnego leczenia zwierząt powinny być poprzedzone konsultacją z lekarzem weterynarii.
Z wezwaniem profesjonalnej pomocy nie należy zwlekać zwłaszcza wtedy, gdy mamy do czynienia z biegunką u bardzo młodych (do 4. tygodnia życia po porodzie) cieląt, biegunka jest nasilona, cielę ma objawy odwodnienia, lub gdy biegunka nie mija po kilku dniach. Domowe sposoby mogą być przydatne w lekkich przypadkach biegunki (rozluźnienia kału) u starszych cieląt i dorosłego bydła. Nie warto jednak oszczędzać kosztem zdrowia i życia naszych zwierząt.
Lepiej zapobiegać, niż leczyć
U młodych cieląt biegunka często ma zejście śmiertelne, czemu w większości przypadków można skutecznie zapobiec. Zakażenia prowadzące do biegunki są u młodych cieląt zazwyczaj wynikiem niedostatecznej higieny obory i nieodpowiedniego podania siary. Cielę powinno przebywać w czystym i suchym miejscu, a przed podaniem cielęciu siary powinno się dokładnie wyczyścić wymiona krowy. Cielę powinno być odpojone 4 litrami dobrej jakości siary w czasie do 2h po porodzie. Więcej na ten temat: Cielęta: pomoc po porodzie i odpojenie siarą.
Biegunka młodych cieląt może być spowodowana również podawaniem słabej jakości lub źle przygotowanego mleka lub preparatu mlekozastępczego. Sam sposób zadawania pokarmu też ma znaczenie. Pójło powinno być podawane przy użyciu butelki, poidła lub wiadra ze smoczkiem, na takiej wysokości, aby cielę musiało unieść nieco głowę podczas picia. Pójło powinno mieć również odpowiednią temperaturę. Szerzej pisaliśmy o tym tutaj: Preparaty mlekozastępcze dla cieląt: które są najlepsze?
U młodych cieląt (do 2-4 tygodnia życia) biegunka może w krótkim czasie doprowadzić do śmierci, przez postępujące odwodnienie i utratę elektrolitów. Dlatego nie warto zwlekać z interwencją. W pierwszej kolejności cielę potrzebuje uzupełnienia płynów i elektrolitów – o ich składzie i sposobie podania powinien zdecydować lekarz weterynarii. W przypadku biegunek spowodowanych bakteriami potrzebne będą również antybiotyki.
U starszych cieląt biegunki są spowodowane zazwyczaj przez różne szczepy bakterii E. coli, kokcydia oraz bakterie Salmonella. Zazwyczaj przebiegają łagodniej niż biegunki u młodych cieląt, jednak zdarzają się również ciężkie przypadki, wymagające intensywnej terapii. Do zakażeń predysponuje cielęta narażenie na duży stres i podawanie złej jakości pokarmu. Przyczyną wystąpienia biegunek może być również zbyt szybkie przestawienie z pokarmu płynnego na paszę stałą. Więcej na temat biegunek u cieląt można znaleźć tutaj: Najczęstsze choroby cieląt i jak im zaradzić
Domowe sposoby: kora dębu, kawa zbożowa, surowe jajka i inne
W ludowych przepisach na leczenie biegunek u cieląt i dorosłego bydła znajdują się:
Kora dębu (Quercus robur). Napar lub wywar z kory dębu dodaje się do pójła lub wody. Dorosłym zwierzętom można dodawać do paszy proszek sporządzony z kory dębu. Kora dębu to dobrze przebadany, częsty składnik komercyjnych preparatów na biegunki cieląt. Zawiera duże ilości tanin, garbników, flawonoidów, pektyn i innych substancji, dzięki którym łagodzi biegunki, działa przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie oraz hamuje procesy fermentacji.
Kawa zbożowa z dodatkiem cykorii ma wysoką zawartość inuliny, która działa jak naturalny prebiotyk, wspierając prawidłową mikroflorę jelit. Może działać wspomagająco przy lekkich biegunkach. Nie ma jednak konkretnych, naukowych źródeł na temat jej skuteczności.
Czarna herbata to tradycyjnie stosowany w przypadku biegunek u ludzi i zwierząt napar. Badania przeprowadzone na hodowlach komórek wskazują, że czarna herbata hamuje aktywność koronawirusów i rotawirusów – które odpowiadają za część biegunek u bydła. Czarna herbata może łagodzić biegunki i działać lekko pobudzająco u osłabionych cieląt. Do naparu z herbaty można dodać odrobinę soli, która dostarczy elektrolitów.
Szczaw lancetowaty, inaczej koński (Rumex hydrolapathum) zawiera duże ilości garbników, flawonoidów i kwasów fenolowych, które działają przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie. Napar ze szczawiu może być pomocny w leczeniu lekkich biegunek u bydła.
Rumianek jest powszechnie stosowany w ziołolecznictwie ludzi i zwierząt. Łatwo przygotować z niego napar. Znajduje się w niektórych komercyjnych preparatach na biegunki bydła. Zawiera m.in. garbniki, flawonoidy, związki kumarynowe i śluzowe. Działa przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie, i rozkurczowo na mięśnie gładkie żołądka i jelit, tym samym łagodząc biegunki.
Siemię lnianie znajduje się w wielu preparatach na problemy z układem pokarmowym ludzi i zwierząt, w tym cieląt. W nasionach lnu znajdują się duże ilości substancji śluzowych. Działają ochronnie i przeciwzapalnie na błony śluzowe żołądka i jelit. Dzięki temu zapobiegają biegunkom i łagodzą ich przebieg. Z nasion siemienia lnianego przygotowuje się wywar (kleik) przez zalanie ich ciepłą wodą.
Mąka ziemniaczana – podobnie jak w przypadku siemienia lnianego, można z niej uzyskać śluzowaty kleik, który działa ochronnie na układ pokarmowy. Z tych dwóch opcji zdecydowanie lepsze jest jednak siemię lniane.
Surowe jajka – jajka zawierają duże ilości aminokwasów, witamin, żelaza oraz albuminy, dzięki którym mogą działać wzmacniająco na układ odpornościowy. Podawanie surowych jajek wiąże się jednak z ryzykiem dodatkowego zakażenia cieląt bakteriami Salmonella.
Węgiel aktywny pochłania część patogenów, toksyn i wiąże wodę w jelitach, zagęszczając kał. Można go stosować w przypadkach biegunki, należy jednak zachować umiar. Węgiel może pochłaniać w jelitach również elektrolity, witaminy i inne korzystne substancje, których utrata pogorszy stan zwierzęcia.
Wiele komercyjnych preparatów opiera swój skład na leczniczych ziołach. Chociaż możemy samodzielnie sporządzać z nich napary, gotowe mieszanki pod wieloma względami są lepszym wyborem. W preparatach zioła i inne składniki znajdują w odpowiedniej kombinacji, ilości i proporcjach i pochodzą z pewnych źródeł. Warto zwrócić uwagę, że skuteczność ziół zależy od poziomu zawartych w nich substancji aktywnych, który waha się w zależności od miejsca i terminu zbioru.
Więcej na temat tradycyjnych metod leczenia bydła: Wiedza ludowa coraz ważniejsza w weterynarii.
Źródła:
Groot, Maria Johanna, et al. Natural dairy cow health: a guide to keeping your herd healthy with herbs and other natural products. RIKILT Wageningen UR, 2011.
Mertenat, Doréane, et al. "Ethnoveterinary knowledge of farmers in bilingual regions of Switzerland–is there potential to extend veterinary options to reduce antimicrobial use?" Journal of ethnopharmacology 246 (2020): 112184.
