Bydło mleczne: system uwięziowy może kosztować więcej od wolnostanowiskowego

Martyna Frątczak

Naukowcy stwierdzili, że hodowcy bydła mlecznego stosujący system uwięziowy częściej borykają się z mastitis u zwierząt i więcej wydają na usługi weterynaryjne. System wolnostanowiskowy w tym świetle jest nie tylko lepszy dla dobrostanu zwierząt, ale różnież dla ekonomii gospodarstw. Jak znaczną różnicę między systemami odnotowano?

System uwięziowy: czy jego zakaz byłby stratą dla rolników?

W ostatnich latach społeczeństwo coraz negatywniej spogląda na niektóre systemy i praktyki hodowlane. Wysoki dobrostan i zdrowie zwierząt gospodarskich staje się priorytetem dla licznej grupy konsumentów, co pociąga za sobą nowe regulacje prawne. Na „celowniku” Unii Europejskiej znajduje się między innymi uwięziowy system utrzymania bydła mlecznego. Pojawiają się nowe regulacje go dotyczące, a niektóre państwa dążą do jego całkowitego zakazu. Przykładowo w Danii ma to nastąpić do 2027 roku. Inne kraje, takie jak Szwajcaria, stosują bardziej przyjazne podejście i promują przechodzenie na chów wolnostanowiskowy za pomocą dodatkowych dopłat.

I jednak bez systemu dofinansowania chów wolnostanowiskowy może się bardziej opłacać. Wyższy dobrostan bydła przekłada się na jego lepszy stan zdrowia – który można obiektywnie ocenić za pomocą mierzalnych wskaźników, takich jak występowanie kulawizn, mastitis, czy wydatki na leczenie danego zwierzęcia. W niedawno przeprowadzonych badaniach naukowcy ze Szwajcarii sprawdzili, czy w chowie uwięziowym problemy zdrowotne zwierząt są faktycznie częstsze i droższe, niż w systemie alternatywnym.

Zmotywowały ich wyniki poprzednich prac, w których stwierdzono, że hodowcy przechodzący z chowu uwięziowego na wolnostanowiskowy rzadziej odnotowują u swoich zwierząt kulawizny i urazy wymienia, co przekłada się na niższe koszty usług weterynaryjnych. Szwajcarscy naukowcy w swoim badaniu wzięli pod uwagę dodatkowo ilość zużywanych antybiotyków w gospodarstwach stosujących różny system utrzymania bydła. Wiedza na ten temat jest ważna z punktu widzenia ochrony zdrowia ludzi i środowiska.

Obserwacje i wydatki szwajcarskich hodowców

Badanie polegało na przeprowadzeniu szczegółowych ankiet wśród 1835 szwajcarskich hodowców bydła mlecznego. Pełne odpowiedzi uzyskano od 408 z nich. 179 rolników posiadało gospodarstwa z wolnostanowiskowym chowem bydła. 229 hodowców, stanowiących grupę kontrolną, utrzymywało krowy w boksach uwięziowych. Rolników spytano o informacje dotyczące częstotliwości występowania chorób w stadzie, zużycia leków i wydatków na usługi weterynaryjne. Zebrane odpowiedzi poddano analizom, które pozwoliły uzyskać jak najbardziej obiektywne dane i określić różnice między gospodarstwami z różnym systemem utrzymania zwierząt.

Pierwszym ważnym wnioskiem, jaki wyciągnięto z zebranych odpowiedzi hodowców, była mniejsza częstość występowania mastitis u krów w wolnostanowiskowym systemie utrzymania. Odnotowano w nim o ok. 25% mniej przypadków zapalenia wymienia. Chociaż rolnikom i naukowcom ciężko było określić dokładny koszt leczenia mastitis w każdym stadzie, można przypuszczać, że o tyle rzadsze występowanie choroby znacząco poprawiało rentowność gospodarstw. Nie znaleziono jednak różnicy w średniej liczby komórek somatycznych (LKS) w mleku między dwoma systemami utrzymania krów.

Na fermach z system wolnostanowiskowym stwierdzono również mniejszą liczbę przedwcześnie brakowanych krów. Większa częstotliwość mastitis w systemie uwięziowym przyczyniała się do konieczności eliminacji większej liczby zwierząt. Brakowano w nim średnio rocznie o 3 krowy/na każde 100 w stadzie więcej. Przedwczesny ubój większej liczby zwierząt był dodatkowym obciążeniem dla gospodarstw.

Hodowcy stosujący system wolnostanowiskowy odnotowali niższe wydatki na usługi i leki weterynaryjne w swoich stadach, w porównaniu do rolników z oborami uwięziowymi. W systemie uwięziowym koszt usług weterynaryjnych przypadający rocznie na jedną krowę w stadzie był aż o 42 franków szwajcarskich (ok. 203 zł) wyższy.

 

Jedno badanie nie wystarczy

Wiązała się z tym znacząca różnica w ilości zużywanych antybiotyków w obu systemach. W gospodarstwach wolnostanowiskowych przeprowadzono o 23% mniej terapii z antybiotykami podawanymi dostrzykowo i o 21% mniej antybiotykoterapii w zasuszeniu. Ogólnie odnotowano o 32% mniej przypadków wymagających podania antybiotyku. Wiąże się to z ogromnymi korzyściami nie tylko dla opłacalności produkcji mleka, ale również dla ochrony środowiska i zdrowia publicznego.

Autorzy badania mają nadzieję, że wyniki te będą zachętą dla hodowców, którzy w dalszym ciągu stosują system uwięziowego chowu bydła mlecznego. Zaznaczają jednak, że ich praca ma pewne ograniczenia. Hodowcy wzięli udział w badaniu dobrowolnie, co może świadczyć o tym, że dobrostan i zdrowie zwierząt to bliski im temat. Warunki na ich gospodarstwach mogłby być więc lepsze od tych spotykanych na przeciętnych fermach, a ich wydatki na usługi weterynaryjne wyższe. Ciężko również zweryfikować, na ile dokładnie odnotowywane były przez nich wszystkie informacje i finanse gospodarstwa.  

Poza tym, zyski i straty w stadach z uwięziowym i wolnowybiegowym systemem mogą się znacząco różnić w poszczególnych państwach. Opłacalność systemów musi być analizowana z wzięciem pod uwagę rzeczywistych, lokalnych warunków.

 

krowa obora pysk portal ceny rolnicze pl

 

Na podstawie:

van Aken, Armin, et al. "Udder health, veterinary costs, and antibiotic usage in free stall compared with tie stall dairy housing systems: An optimized matching approach in Switzerland." Research in Veterinary Science (2022).

Martyna Frątczak
Autor: Martyna Frątczak
Lekarz weterynarii Martyna Frątczak, absolwentka Wydziału Medycyny Weterynaryjnej i Nauk o Zwierzętach Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Zainteresowana szeregiem zagadnień związanych z medycyną zwierząt, ekologią i epidemiologią, którymi zajmuje się na co dzień również we własnej pracy naukowej.

Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Najnowsze artykuły autora:

Loading comments...
Wiadomość z kategorii:

Obserwuj nas w Google News 

i czytaj materiały szybciej niż inni

Google Icons 16 512

Dołącz teraz