USD -
4.0417
EUR -
4.3177
GBP -
5.0220
DKK -
0.5789
W walce z globalnym ociepleniem przydatne mogą być najprostsze, ale możliwe do wprowadzenia na dużą skalę rozwiązania. Emisję gazów cieplarnianych w hodowli bydła można zmniejszyć dzięki wydłużeniu okresu wykorzystania krów mlecznych. Każdy kolejny rok życia krów przyczynia się do obniżenia całkowitej emisji gazów przypadających na produkcję mleka. Długowieczność krów może się wiązać również z wymiernymi korzyściami ekonomicznymi dla rolników.
Powrót do prostych rozwiązań
W kwestii ograniczenia emisji metanu (CH4) i innych gazów cieplarnianych (m.in. dwutlenku węgla, CO2 oraz podtlenku azotu N20) generowanej przez hodowlę krów mlecznych zaproponowano już wiele, często bardzo wymyślnych rozwiązań. Jakiś czas temu naukowcy wpadli nawet na pomysł przyczepiania do krów w formie plecaka pojemników na metan, czy uczenia zwierząt korzystania z toalety: Naukowcy uczą krowy chodzić do toalety. Czy to uchroni świat od katastrofy klimatycznej?
Do najmodniejszego ostatnio rozwiązania należy skarmianie krów paszą zawierającą wodorosty. W pierwszych eksperymentach faktycznie okazały się skutecznie zmniejszać ilość wytwarzanego przez krowy metanu. Obecnie testy z wodorostami prowadzone są na komercyjnych fermach m.in. w Wielkiej Brytanii i Australii: Australia: Niskoemisyjne steki z bydła karmionego wodorostami
W poszukiwaniu sposobów ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w hodowli bydła być może warto jednak wrócić do najprostszych sposobów, które można wprowadzić na dużą skalę. Hodowla zwierząt może stać się przyjaźniejsza środowisku dzięki zmianom w zarządzaniu fermami, które na dłuższą metę przekładają się również na korzyści finansowe rolników. Takie proste w idei rozwiązania przedstawili niedawno naukowcy z Chin, w raporcie poświęconym strategiom zmniejszenia w kraju emisji gazów cieplarnianych z sektora mleczarskiego.
Wydłużenie życia krów
Badacze argumentują, że zmniejszeniu emisji gazów cieplarnianych z hodowli bydła sprzyjać może długowieczność krów, a więc wydłużenie ich okresu wykorzystania produkcyjnego. Obecnie na większości komercyjnych gospodarstw z intensywnym systemem produkcji krowy mleczne dożywają średnio 2. albo 3. laktacji.
W Nowej Zelandii, gdzie rolnicy trzymają się strategii dłuższego i mniej intensywnego wykorzystania krów, zwierzęta dożywają nawet 11 laktacji. W innych częściach świata krowy utrzymywane są w gospodarstwach jeszcze dłużej. Przy dłuższym i mniej intensywnym okresie produkcyjnym krów zmniejszeniu ulegają koszty związane z paszą i koniecznością częstej wymiany zwierząt.
W dłuższej perspektywie pozwala to uzyskać te same lub lepsze zyski niż w przypadku krótkiego, ale wymagającego kosztownych inwestycji życia krów. Więcej na ten temat pisaliśmy tutaj: Dłuższe życie krów mlecznych oznacza większe zyski.
Długowieczność krów przyczynia się również do ochrony środowiska. Zmniejszenie częstotliwości uboju brakowanych krów i zastępowania ich nowymi zwierzętami przekłada się na niższą emisję gazów cieplarnianych. Stwierdzono, że znacząca część gazów cieplarnianych w życiu krowy powstaje w okresie od jej urodzenia do pierwszego wycielenia. W tym czasie zwierzę nie przyczynia się do produkcji mleka, więc średnia emisja przypadająca na 1 kg wytwarzanego w gospodarstwie mleka wzrasta.
Każdy rok życia obniża wpływ hodowli na środowisko
Kalkulacja jest więc prosta – utrzymując w stadzie krowy mleczne przez dłuższy okres, trzeba hodować mniej cieląt, dzięki czemu zmniejsza się emisja gazów cieplarnianych. Rzadziej przeprowadzany remont stada wiąże się z niższymi kosztami hodowli cieląt.
Dodatkowo stado krów mlecznych o średnio wyższym od pierworódek wieku produkuje więcej mleka. Krowy mleczne w pierwszej laktacji mają zwykle niższą wydajność mleczną od krów w kolejnych laktacjach. Wyższa produkcja mleka przypadająca na krowę zmniejsza wiążącą się z nią emisję gazów cieplarnianych.
Badania przeprowadzone na holenderskich gospodarstwach mlecznych wykazały, że na każdy dodatkowy rok życia krów przypada obniżenie o 10-20 g ekwiwalentu CO2 powstającego przy produkcji 1 kg mleka, co na poziomie gospodarstwa oznacza redukcję CO2 na poziomie 1,4%.
Liczby te mogą wydawać się niewielkie, jednak na większą skalę mogą znacząco przyczynić się do zredukowania emisji gazów cieplarnianych z hodowli bydła. Zwłaszcza, jeśli strategia długowieczności krów będzie wiązać się z wymiernymi korzyściami dla rolników.
Jak osiągnąć długowieczność krów?
Powodami wczesnego brakowania krów mlecznych są bardzo często mastitis, problemy z racicami oraz obniżenie płodności. Z tego powodu w hodowli nastawionej na długowieczność krów należy kłaść szczególny nacisk na sprawny monitoring i profilaktykę problemów zdrowonych oraz skuteczne programy leczenia stada.
Niezwykle istotne w zapobieganiu problemom z racicami i mastitis są ogólne warunki na fermie i dobrostan krów. Zdrowotność krów znacząco może zwiększyć już chociażby odpowiednie podłoże, wygodne legowiska i wystarczająca dla ruchu i interakcji socjalnych przestrzeń. Nie można również oczywiście pominąć roli dobrze zbilansowanego żywienia i wysokiej jakości paszy.
W kondycję krów warto zainwestować już w pierwszych dniach życia zwierząt. Dbałość o odpowiednie żywienie, zdrowie i dobrostan cieląt przekłada się na ich szybsze wzrosty i wyższą odporność na choroby, a w efekcie na wyższy potencjał do długowieczności.
Długość okresu produkcyjnego krów mlecznych może ulec wydłużeniu również w efekcie selekcji nastawionej na tą cechę. Na całym świecie już prowadzone są prace hodowlane skupione na długowieczności i wysokiej produkcyjności bydła.
Problemy i dylematy
Wydłużenie życia krów mlecznych to rozwiązanie obarczone również pewnymi wadami. Przykładowo, czy sens ma utrzymywanie przez długi okres krów o niskich wynikach produkcyjnych? Zwierzęta o niższej niż przeciętna produkcji mleka będą przyczyniać się do zwiększenia emisji gazów cieplarnianych przypadających na 1 kg produkowanego mleka i wiązać ze stratami ekonomicznymi rolnika. Krowy o słabych wynikach powinny więc być brakowane z długowiecznych stad.
Mniejsza zapotrzebowanie na hodowlę cieląt w celu remontu stad krów mlecznych może wiązać się ze zwiększeniem liczby cieląt przeznaczanych do produkcji mięsa oraz mniejszą liczbą brakowanych krów przeznaczanych w tym celu do uboju. W efekcie zwiększeniu może ulec hodowla bydła w sektorze mięsnym – co w ostatecznym rozrachunku wcale nie przełoży się na zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych.
Poza tym przejście na system hodowli długowiecznych krów wymaga od rolników zdobycia nowej wiedzy i doświadczenia, zmiany wielu praktyk i m.in. systemu żywienia krów na fermie. Poprawa dobrostanu zwierząt może również wymagać inwestycji w budynki gospodarstw. Bilans zysków i strat musiałby zostać rozpisany na wiele lat.
Na podstawie:
Sha, W., Zijlsta, J., Wang, Y., & Hongmin, D. (2021). Guide to mitigation options to reduce greenhouse gas emissions in Chinese dairy sector. CCAFS Working Paper.
