kps

kps

CenyRolnicze
29 marca 2024, Piątek.
Kursy walut wg NBP: USD USD - 3.9886 EUR EUR - 4.3009 GBP GBP - 5.0300 DKK DKK - 0.5766
Archiwum


28.03.2024 MATIF: pszenica MAJ24: 203,50 (+1,37%), kukurydza CZE24: 193,25 (+ 1,44%), rzepak MAJ24: 438,00 (-0,79%)

27.03.2024 14:28 DRÓB, cena tuszki hurt: 7,80-8,60 zł/kg, średnia: 8,17 zł/kg (na podstawie informacji z 12 ubojni)

27.03.2024 SPRZEDAM 12 T PSZENŻYTA, trans. firmowy, wielkopolskie, kolski, 62-640, tel.: 690 050 400

26.03.2024 SPRZEDAM 26 T PSZENICY PASZ., trans. firmowy, podkarpackie, krośnieński, 38-460, tel.: 519 550 918

26.03.2024 SPRZEDAM 48 JAŁÓWEK, mieszaniec, 500 kg, mazowieckie, wyszkowski, 07-203, tel.: 500 062 366

26.03.2024 SPRZEDAM 15 TUCZNIKÓW, 120 kg, 100%, warmińsko-mazurskie, działdowski, 13-230, tel.: 796 437 003

25.03.2024 SPRZEDAM 20 JAŁÓWEK, mięsny, 700 kg, kujawsko-pomorskie, włocławski, 87-865, tel.: 722 018 877

24.03.2024 SPRZEDAM 100 T PSZENICY KONS., trans. firmowy, lubelskie, świdnicki, 21-065, tel.: 791 816 003

Dodaj komunikat

agrifirm

kowalczyk

Bydło: najczęstsze problemy po porodzie

Martyna Frątczak

Jakie niepokojące objawy najczęściej pojawiają się u krów po wycieleniu? Jak szybko rozpoznać gorączkę mleczną i czy zatrzymanie łożyska zawsze powinno nas niepokoić? Jak można skutecznie zapobiegać problemom po wycieleniu?

 

Pisaliśmy niedawno na temat prawidłowo przebiegającego porodu u krów oraz sytuacji, w których w wydaniu na świat cielaka może być potrzebna nasza pomoc (Poród u krowy: kiedy potrzebna jest pomoc?). W kolejnej części artykułu przyglądamy się najczęstszym problemom, na które możemy napotkać już po wycieleniu.

Gorączka mleczna, inaczej porażenie poporodowe

Gorączka mleczna to stan występujący zazwyczaj u dojrzałych krów mlecznych - na kilka dni przed, lub (zdecydowanie najczęściej) bezpośrednio po wycieleniu. Szczególnie narażone na jej wystąpienie są krowy mleczne wysokowydajnych ras, takich jak holsztyńsko-fryzyjska, czy Jersey.

Bezpośrednią przyczyną gorączki mlecznej jest niskim poziom wapnia w organizmie zwierzęcia – spowodowany nagłym rozpoczęciem się laktacji podczas wycielenia. Początek produkcji siary i mleka mobilizuje zgromadzone w ciele zapasy wapnia, przez co może dojść do nagłego spadku jego poziomu we krwi.

W efekcie u krowy obserwuje się spadek temperatury ciała i utratę koordynacji. Zwierzę przewraca się i pozostaje w pozycji siedzącej z głową opartą na ramieniu. Można zauważyć również takie objawy, jak dreszcze, tępe spoglądanie w przestrzeń, chwiejny chód oraz zaparcia.

Tych niepokojących sygnałów nigdy nie należy lekceważyć. Jeśli krowie nie zostanie natychmiast udzielona pomoc, może zapaść w śpiączkę i paść jeszcze tego samego dnia, w którym wystąpiły pierwsze objawy.

Jak zareagować na gorączkę mleczną?

W skutecznym leczeniu gorączki mlecznej kluczowe jest szybkie zauważenie objawów i natychmiastowa reakcja.

Bezwględnie powinnien nas zaalarmować brak apetytu po wycieleniu oraz nagły spadek temperatury ciała zwierzęcia - rozpoznamy, że krowa zrobiła się zimna dotykając jej uszu, podstawy rogów oraz okolicy krzyżowej.

Przy szybkim rozpoznaniu spadku temperatury ciała, gdy krowa nadal utrzymuje się na nogach, stan nie jest prawdopodobnie jeszcze zaawansowany i żołądki krowy nadal pracują. W takim wypadku krowie można podać wapno do pyska – w formie roztworu, specjalnej pasty lub preparatów dożwaczowych.

Gdy jednak krowa leży i nie ma siły się podnieść oraz praca jej żołądków została już zatrzymana, jedynym skutecznym sposobem na podanie wapnia pozostaje iniekcja dożylna lub podskórna. Na tym etapie natychmiast należy wezwać lekarza weterynarii.

Konieczne jest bowiem jak najszybsze zastosowanie powolnego wlewu dożylnego roztworu wapnia. W przypadku utrudnionej iniekcji dożylnej roztwór podaje się podskórnie.

Ważne, aby czekając na pomoc zadbać o bezpieczną pozycję ciała chorego zwierzecia. Jeśli krowa leży na boku, należy ją natychmiast oprzeć o klatkę piersiową. W przeciwnym razie może dojść u niej do wzdęć lub zachłystowego zapalenia płuc.

Szybkie, dożylne podanie wapnia zazwyczaj szybko poprawia stan zwierzęcia. Nawet w wielu beznadziejnie wyglądających przypadkach, gdy krowa wydaje się być nieprzytomna, iniekcja stawia ją na nogi.

Zaleca się, aby w przypadku wystąpienia gorączki mlecznej cielę odseparować od krowy i nie doić jej przez 24 godziny. Drugiego dnia należy wydoić połowę szacowanej objętości z każdej ćwiartki. Trzeciego dnia mleko można zdajać normalnie. Jeśli cielę ma swobodny dostęp do krowy po tym czasie można je znowu połączyć z matką.

Które krowy są narażone na gorączkę mleczną?

Choroba najczęściej występuje u krów w trzeciej lub kolejnej laktacji. Bardzo rzadko występuje u jałówek.

Na ryzyko wystąpienia gorączki mlecznej silnie wpływa stan odżywienia krów w okresie zasuszenia. Szczególnie predysponować może skarmianie paszami o niskiej zawartości suchej masy lub paszami o bardzo wysokiej zawartości wapnia, w nieodpowiednim stosunku do fosforu i magnezu.

Pasze o nieodpowiedniej zawartości i stosunku fosforu i magnezu do wapnia mogą zaburzać prawidłową gospodarkę wapniem w organizmie.

Najlepszą profilaktyką wystąpienia porażenia poporodowego jest więc skarmianie krów dobrze opracowaną dietą w okresie od późnej ciąży do szczytu laktacji.

Ważne jest zapewnienie niezbyt kalorycznej paszy o prawidłowej ilości suchej masy i stosowanie suplementów mineralnych zawierających odpowiedni stosunek wapnia, fosforu i magnezu. Suplementy mineralne dla krów w zasuszeniu powinny być inne od tych stosowanych w okresie laktacji.

Dobrym pomysłem jest również podawanie wysokowydajnym krowom zaraz po udanym wycieleniu preparatu z wapniem zmieszanego z paszą. Pomoże to dostarczyć odpowiednią ilość wapnia do rozpoczęcia produkcji siary i mleka.

 

Zatrzymanie łożyska i błon płodowych

Problem z wydaleniem łożyska jest dość częstym powikłaniem u krów po wycieleniu. U zdrowych krów mlecznych pojawia się zazwyczaj z częstotliwością 5-15%.

Potencjalnie stanowi groźnę sytuację, ponieważ zatrzymane łożysko może rozkładać się w organizmie krowy, przyczyniając się do poważnej infekcji bakteryjnej, od której nieleczone zwierzę może nawet paść.

Nie oznacza to jednak, że za każdym razem, gdy łożysko nie zostanie szybko wydalone, powinniśmy się niepokoić o zdrowie krowy. Usunięcie łożyska następuje zazwyczaj w ciągu 3-8 godzin po wycieleniu, może się jednak znacznie przedłużyć.

Jeśli krowa nie wydali błon płodowych w czasie powyżej 12 h możemy uznać, że nastąpiło ich zatrzymanie. Warto wtedy skontaktować się z lekarzem weterynarii, aby ocenić sytuację i uważnie obserwować zwierzę.

Błony płodowe mogą zostać naturalnie wypchnięte do 36 godzin po porodzie. Po tym czasie nie następują już skurcze macicy, które mogłyby wypchnąć łożysko.

Czy warto odklejać łożysko?

Jeśli łożysko nie zostanie wydalone w ciągu 36 godzin, zatrzymuje się w organizmie krowy prawdopodobnie na kolejne 7-10 dni, aż do usunięcia w wyniku rozkładu połączeń łożyska i poporodowego obkurczania macicy.

Jeśli zwierzę nie wykazuje oznak pogorszenia ogólnego stanu zdrowia (takich jak gorączka), można w tym czasie po prostu obserwować zwierzę i poczekać na naturalne usunięcie łożyska.

W żadnym wypadku nie należy podejmować prób ręcznego odklejenia łożyska! Działanie to może podjąć wyłącznie lekarz weterynarii, jeśli uzna wykonanie tej czynności za konieczne.

Ogólnie rzecz biorąc ręczne usuwanie zalegających błon płodowych u krów nie jest zalecane, a wręcz uważane za potencjalnie szkodliwe - może być źródłem poważnych infekcji macicy.

W wielu przypadkach można natomiast podać krowie hormon, który obkurcza macicę, co w zupełności wystarcza, aby wydaliła łożysko.

Niektórzy lekarze weterynarii uważają, że leczenie zatrzymania łożyska należy rozważać wyłącznie wtedy, gdy ogólny stan zwierzęcia jest zły.

Które krowy są narażone na zatrzymanie łożyska?

Zatrzymanie łożyska bardzo czesto występuje u zwierząt po trudnych wycieleniach, porodach bliźniaczych lub poronieniach.

Stan często towarzyszy również zapaleniu łożyska i gorączce mlecznej.

Do problemów z wydaleniem predysponowane są ponadto krowy w podeszłym wieku i nieodpowiednio żywione.

Zatrzymaniu łożyska mogą sprzyjać spowodowane nieodpowiednią paszą niedobory selenu, witaminy A, miedzi i jodu. Badania wykazały, że dostarczenie zwierzętom selenu przed wycieleniem zmniejsza częstość zatrzymywania łożyska.

Uważa się ponadto, że niektóre krowy mogą być genetycznie predysponowane do tego zaburzenia i dlatego nie należy ich brać pod uwagę w hodowli.

Wypadnięcie macicy

Jednym z częściej występujących powikłań po porodzie jest również wypadnięcie macicy.

Stan ten jest skutkiem wypchnięcia w czasie skurczów poporodowych macicy przez szparę sromową i poważnie zagraża zdrowiu i życiu krowy.

W sytuacji zauważenia wypadnięcia macicy – a więc zwisania ze szpary sromowej dużej, długiej, ciemnoczerwonej masy pokrytej „guzikami” (miejsc, do których przyczepiało się łożysko) – należy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem weterynarii.

Oczekując na lekarza weterynarii należy zadbać o ochronę macicy, na przykład za pomocą czystego prześcieradła.

Lekarz odprowadza macicę do wnętrza ciała i zabezpiecza ją przed ponownym wypadnięciem.

To tylko wybrane z problematycznych sytuacji, jakie mogą na nas czekać po wycieleniu. W każdym przypadku gdy coś w stanie krowy nas niepokoi warto monitorować jej stan, trzymać rękę na pulsie i konsultować wszelkie wątpliwości ze specjalistą.

 

Źródła:

Infonet-Biovision.org

Hopper, Richard M., ed. Bovine reproduction. John Wiley & Sons, 2014.

Växa Sverige: Manual for Livestock Keepers

Martyna Frątczak
Autor: Martyna Frątczak
Lekarz weterynarii Martyna Frątczak, absolwentka Wydziału Medycyny Weterynaryjnej i Nauk o Zwierzętach Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Zainteresowana szeregiem zagadnień związanych z medycyną zwierząt, ekologią i epidemiologią, którymi zajmuje się na co dzień również we własnej pracy naukowej.

Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Najnowsze artykuły autora:

Loading comments...
Wiadomość z kategorii:

Obserwuj nas w Google News 

i czytaj materiały szybciej niż inni

Google Icons 16 512

Dołącz teraz

POLECAMY


Copyright © CenyRolnicze 2021. All rights reserved | Polityka prywatności i plików cookies | Regulamin serwisu