W Wielkiej Brytanii na każdy kilogram śruty sojowej spożytej przez krowy przypada około 85 litrów wyprodukowanego mleka. Z kolei z kilograma całych nasion soi wytwarza się nie więcej niż 7,5 litra napoju sojowego. Popyt na nieprzyjazną środowisku soję można jednak zmniejszyć jeszcze bardziej – wykorzystując w żywieniu zwierząt lokalne komponenty.
Śruta sojowa za często wybierana w żywieniu zwierząt
Wzrastająca globalna produkcja soi i oleju palmowego, podwojona między latami 2000/01 a 2018/19 budzi coraz większe obawy. Wiąże się nierozerwalnie z wylesianiem, degradacją gleby, niszczeniem siedlisk dzikich zwierząt i utratą naturalnych łąk w cennych przyrodniczo regionach świata.
Olej sojowy i olej palmowy łącznie składają się na około 90% całkowitej światowej produkcji oleju roślinnego. Olej sojowy jest szeroko stosowany w żywności dla ludzi, podobnie jak olej palmowy pozyskiwany z miąższu. Olej palmowy pozyskiwany z nasion ma głównie zastosowanie w całej gamie detergentów i produktów kosmetycznych.
Ziarna soi i palmy są rozdrabniane mechanicznie w celu pozyskania oleju. Produktami ubocznymi tego procesu są śruta sojowa i mączka palmowa, z uwagi na niską cenę i dobre wartości odżywcze powszechnie stosowane w żywieniu zwierząt.
Najnowsza publikacja naukowa dotycząca konsekwencji środowiskowych wykorzystania tych komponentów paszowych w Wielkiej Brytanii udowadnia jednak, że rolnicy mogą i powinni wykorzystywać więcej lokalnych alternatyw dla śruty sojowej i mączki palmowej.
Nie wiązałoby się to z obniżeniem opłacalności produkcji, a miałoby silny wpływ na ograniczenie stale rosnącego popytu na soję i olej palmowy. Niższy popyt spowolniłby związane z nim niszczenie lasów deszczowych w Amazonii i Azji Południowo-Wschodniej.
Popyt na soję i nasiona palmowe jest napędzany przez konsumpcję zarówno przez ludzi, jak i zwierzęta. Jednak pomimo tego, że soja jest stosowana w wielu różnych produktach spożywczych dla ludzi i karmach dla zwierząt domowych, to wykorzystanie w paszach dla zwierząt gospodarskich odgrywa główną rolę w opłacalności uprawy tej rośliny.
Weganie zrobiliby lepiej, wybierając mleko krowie
Jak tłumaczą autorzy publikacji, zmniejszenie popytu na nieprzyjazną środowisku soję zależy nie tylko od rolników.
Również weganie i inne osoby z różnych powodów wybierające substytuty mleka z soi zamiast mleka krowiego szkodzą naszej planecie.
Zdaniem naukowców jeśli chcą pomóc w stworzeniu bardziej zrównoważonej planety to zrobią lepiej przestawiając się na mleko od krów, zwłaszcza tych tradycyjnie wypasanych na trawie.
Autorzy obliczyli, że w Wielkiej Brytanii na każdy kilogram śruty sojowej spożytej przez krowy przypada około 85 litrów wyprodukowanego mleka.
Z kolei z kilograma całych nasion soi wytwarza się nie więcej niż 7,5 litra napoju sojowego.
W rezultacie do produkcji mleka krów w Wielkiej Brytanii zużywa się 11 razy mniej soi niż do produkcji napojów wytwarzanych bezpośrednio z soi.
Stosowanie soi mogłoby być jeszcze bardziej ograniczone, gdyby rolnicy wykorzystywali więcej alternatywnych źródeł białka w paszy dla zwierząt, a konsumenci aktywnie poszukiwali mleka wyprodukowanego od krów pasących się na trawie.
Autorzy dodają, że trawiaste pastwiska Wielkiej Brytanii mają szczególny potencjał do efektywnego żywienia bydła mlecznego. Uprawy traw są idealnie dostosowane do klimatu kraju i pozwalają na produkcję wysokiej jakości żywności.
Co w żywieniu zwierząt zamiast soi?
Śruta sojowa jest najbardziej preferowanym przez producentów pasz komponentem wysokobiałkowym. W paszy dla zwierząt gospodarskich w Wielkiej Brytanii wykorzystuje się jej ponad milion ton rocznie.
Powszechna dostępność, wysoka zawartość i jakość białka sprawiają, że śruta sojowa jest bardzo atrakcyjna do stosowania w żywieniu świń, drobiu i krów mlecznych.
Mączka palmowa ma bardziej ograniczone zastosowanie, stosuje się ją głównie w paszach dla krów mlecznych, zwłaszcza jako dodatek żywieniowy w systemie pastwiskowym. Autorzy publikacji podkreślają, że należy rozważyć sens tej praktyki.
Sama trawa ma stosunkowo wysoką zawartość białka, a badania pokazują, że dodanie do diety krów mączki palmowej powoduje nadmierne wydalanie przez nie azotu, co przyczynia się do zanieczyszczenia powietrza, gleby i wody.
Tymczasem dostępna jest szeroka gama alternatywnych źródeł białka do stosowania w żywieniu zwierząt gospodarskich. Należą do nich śruta rzepakowa, ziarna roślin strączkowych, w tym fasola i groch, oraz produkty uboczne gorzelnicze.
Eksperymenty żywieniowe przeprowadzone na Uniwersytecie w Nottingham wykazały, że te alternatywne komponenty mogą być nie tylko z powodzeniem stosowane w żywieniu bydła mlecznego i świń, ale nawet zwiększać ich wydajność.
Wykorzystanie lokalnych komponentów paszowych nie tylko przyczyni się środowisku, ale również pozwoli hodowcom bydła zmniejszyć zależność od importowanego białka.
Źródła i więcej informacji na temat wykorzystania soi oraz problemów dotyczących mleka i jego alternatyw:
Sustainable Food Trust:
https://sustainablefoodtrust.org/articles/dairy-cows-livestock-behind-growth-soya-south-america/
https://sustainablefoodtrust.org/articles/which-milk-should-i-drink/
https://sustainablefoodtrust.org/articles/milk-the-sustainability-issue/
Food Navigator:
Wilkinson, J. M., and R. H. Young. "Strategies to reduce reliance on soya bean meal and palm kernel meal in livestock nutrition." Journal of Applied Animal Nutrition (2020): 1-8.
