USD -
4.0559
EUR -
4.3309
GBP -
5.0589
DKK -
0.5805
Dobrze przemyślana strategia prowadzenia uprawy to połowa sukcesu w walce o plon. Jesienią trzeba dołożyć największych starań, aby zabiegi które wykonamy zapewniły pszenicy jak najlepszy start. Błędy popełnione na początku mogą się mścić na nas do końca, powodując straty, których nie będzie można odrobić.
Po pierwsze nasiona
Wybór odpowiedniej odmiany to bez kosztowy czynnik mogący realnie wpłynąć na uzyskany plon. Kwalifikowany materiał siewny to gwarancja postępu hodowlanego, przynosząca zwyżkę plonowania o 16% w przypadku pszenicy ozimej w porównaniu do zbiorów uzyskiwanych z rozmnożeń własnych. W Polsce jednak materiału siewnego używa się zaledwie na 20% plantacji zbóż, co oznacza, że zmieniamy odmiany średnio co 5 lat. To bardzo niepokojące dane szczególnie w porównaniu z europejskimi pionierami rolnictwa, gdzie materiał kwalifikowany stosuje się corocznie na 75-80% plantacji. Wysokie koszty zakupu świeżych nasion nie są żadną wymówką, bowiem korzyści z jego stosowania znacznie przewyższają koszty. Wśród polskich rolników nadal pokutuje tendencja do zbyt gęstych zasiewów. Stosując staranie selekcjonowane nasiona w materiale siewnym należy wysiewać go w znacznie mniejszych ilościach niż nasiona z własnych zbiorów. Warto przestawić swoje myślenie, że wysiewany odpowiednią ilość sztuk na metr kwadratowy a nie kilogramów na hektar. Różnice w tej drugiej jednostce bowiem bardzo się różnią w zależności od masy tysiąca nasion, czystości, zdolności kiełkowania i w zależności od użytego materiału mogą wynosić od 90 do nawet 250 kg/ha. Tą wartość zawsze należy obliczyć dla wysiewanego materiału.
Po drugie łoże siewne
Nie bez znaczenia pozostaje miejsce, w którym umieszone zostają nasiona. Czasu na odpowiednie przygotowanie stanowiska mamy sporo, nie warto więc decydować się na nadmierne uproszczenia. W pierwszej kolejności powinniśmy uporać się z samosiewami poprzedniej rośliny. Jeśli były to gatunki dwuliścienne, w przypadku popełnienia błędu stosunkowo łatwo będzie można sobie poradzić za pomocą środków ochrony roślin. Jednak, jeśli przedplonem były zboża przed wykonaniem orki koniecznie należy kilkukrotnie zastosować płytkie uprawki, które zniszczą skiełkowanie rośliny i pobudzą te które jeszcze nie urosły. Na tak przygotowane pole można wysiać nawozy i co najmniej na 2 tygodnie przed siewem zaorać najlepiej stosując także wał Campbella, który przyspieszy osiadanie gleby a także rozkruszy duże bryły i ograniczy parowanie. Bezpośrednio przed siewem należy wykonać płytką uprawę, na głębokość siewu, aby zniszczyć kiełkujące chwasty i przygotować glebę w taki sposób by nasiona zostały umieszczone na zagęszczonym gruncie zapewniającym podsiąk wody, a z góry zostały przykryte pulchną warstwą gleby umożliwiającym wybicie się kiełka.
Nawożenie skrojone na miarę
Ilość składników które dostarczymy roślinom powinna zawsze być zbilansowana z tymi które wyniesiemy z pola. Najpierw więc zastanówmy jakie średnie plony danego gatunku uzyskiwaliśmy w ostatnich pięciu latach. Wartość tą pomóżmy przez zapotrzebowanie na poszczególne składniki. Taką ilość nawozów stosujemy, jeśli zasobność naszej gleby jest na poziomie co najmniej średnim, a wszystkie resztki pożniwne zabieramy z pola. Korekty dodanie stosujemy, jeżeli zawartość poszczególnych składników w glebie jest niska, a obniżyć nawożenie poniżej potrzeb roślin możemy, gdy zasobności są na poziomie bardzo wysokim. Znacząco obniżyć nawożenie w szczególności potasowe możemy w przypadku, gdy pozostawiamy na polu słomę, ponieważ to w niej koncentruje się większość tego składnika.
Tab. 1 Wymagania pokarmowe pszenicy ozimej
|
Ilość składników (kg) pobierana przez pszenicę ozimą na wyprodukowanie tony: |
|||||
|
Nasion |
Słomy |
||||
|
N |
P |
K |
N |
P |
K |
|
19 |
8 |
5 |
5 |
2 |
12 |
Na glebach cięższych można całość nawożenia fosforowego i potasowego zastosować jesienią. Na stanowiskach lekkich można podzielić dawkę w proporcji 70% przed siewem i 30% wiosną. Dotyczy to szczególnie potasu, który łatwiej niż fosfor ulega wymywaniu z profilu glebowego.
Nawożenie azotem możemy pomiąć tylko wtedy, gdy zastosowaliśmy go na mineralizację słomy po żniwach. W innym przypadku należy zapewnić około 30kg/ha tego składnika, aby rośliny nie wykazywały niedoborów. Wyższe nawożenie nie jest wskazane ze względu na możliwość zbyt intensywnego wzrostu oraz nadmiernego uwodnienia sprzyjające wymarznięciom.
Termin siewu to nie błahostka
Od tego, kiedy planujemy rozpocząć siew zależeć będzie także norma wysiewu jaką trzeba zastosować. Punktem wyjścia są optymalne terminy siewu dla konkretnego regionu. Najwcześniej rozpoczyna się siewy tam, gdzie okres wegetacji jest najkrótszy, czyli na północnym wschodzie naszego kraju. W miarę przemieszczania się w stronę południowego zachodu terminy te ulegają przesunięciu na później (fot.1). Dla optymalnego terminu siewu przyjmuje się normę wysiewu 300-350 sztuk/m2 co w normalnym przebiegu jesieni pozwoli osiągnąć pszenicy po 2-3 rozkrzewienia. Jeżeli zdecydujemy się na wcześniejszy siew pamiętajmy o zmniejszeniu normy wysiewu, aby zagęszczenie pędów nie była zbyt duże. Musimy się także liczyć z silniejszym występowaniem chorób, gdzie konieczne może być już jesienne ich zwalczanie. Analogicznie przy opóźnianiu terminu siewu stosować musimy wyższe normy siewu, jednak nawet gęsty siew nie będzie do końca w stanie zrekompensować utraty plonu w porównaniu do terminu optymalnego. Rośliny z opóźnionych siewów posiadają mniejsze nasiona i mniej jest ich w kłosie za sprawą wiosennego krzewienia się.
Fot.1 Optymalne terminy siewu pszenicy ozimej w Polsce (źródło: IUNG)
Wiosną tylko poprawki
Odchwaszczanie pszenicy ozimej warto przeprowadzić już jesienią, aby niepożądane rośliny nie konkurowały z nią o składniki pokarmowe, wodę i światło. Pozwoli to na wytworzenie mocnych zdrowych pędów, którym łatwiej będzie przetrwać zimę. Jednym z najgroźniejszych chwastów zagrażających naszej plantacji jest miotła zbożowa. W coraz większej liczbie rejonów spotyka się biotypy odporne na herbicydy z grupy sulfonylomoczników. Warto więc sięgać po produkty z takimi substancjami czynnymi jak prosulfokarb, flufenacet lub metrybuzyna w przypadku których ryzyko wytworzenia się odporności u chwastów jest bardzo niskie. Dodatkową zaletą tych substancji jest ich doglebowe działanie dzięki czemu zwalczają chwasty w małych fazach rozwojowych. Ponadto zwalczają nie tylko miotłę zbożową, lecz także szerokie spektrum chwastów dwuliściennych. Tworząc mieszaninę prosulfokarbu z diflufenikanem i stosując ją w fazie 2-3 liści pszenicy możemy mieć plantację wolną od chwastów aż do żniw. Podobne skutki osiągniemy stosując fabryczne mieszaniny flufenacetu z metrybuzyną. Jeżeli zdecydujemy się na bardzo późne zasiewy pszenicy, np. po burakach można zastosować chlorotoluron, które ma bardzo niskie ograniczenia temperaturowe i wykazuje skuteczne zwalczanie miotły zbożowej nawet w temperaturze 0°C. Nie warto zostawiać zwalczania miotły zbożowej na wiosnę, bowiem dostępne środki do stosowania w tym terminie posiadają niższą skuteczność i są dużo droższe. Dlatego nawet w niesprzyjających warunkach należy zwalczyć jesienią chociaż miotłę, a wiosną zastosować poprawki pod kątem chwastów dwuliściennych.
