Nawożenie i ochrona kłosa, czyli ostatnie zabiegi w zbożach

10 czerwiec 2021 14:02

Redakcja

nawożenie, nawożenie dolistne, nawożenie na kłos

Obecny stan zbóż ozimych jest bardzo dobry. Przyczynił się do tego przebieg pogody, a zwłaszcza ilość opadów i umiarkowana temperatura. Większość zbóż ozimych, nawet tych posianych w terminach opóźnionych, wygląda obiecująco. Chłodna wiosna spowodowała, że późno siane pszenice dokrzewiły się i aktualnie na polach widzimy plantacje o gęstych, zwartych łanach.

Oczywiście aktualny stan plantacji, liczba kłosów, zdrowotność to wypadkowa wielu czynników. Pomijając warunki pogodowe, ważnym czynnikiem jest nawożenie, które wykonane prawidło, zarówno jeśli chodzi o dawki jak i formę, pozwoliło zaspokoić potrzeby pokarmowe, przyczyniło się do prawidłowego rozwoju, bez strat w obsadzie pędów jak również bez nadmiernego rozkrzewienia. Należy zwrócić przy tym uwagę, że tzw. okienek pogodowych na wykonanie w dobrych warunkach temperaturowych ochrony fungicydowej, herbicydowej, dokrzewienia czy dokarmienia dolistnego było bardzo mało.

Stan plantacji jest dobry, ale trzeba je monitorować

Analizując fazę rozwojową ozimin zauważyć można, że rośliny znajdują się na końcowym etapie wegetacji. Jęczmień i żyto są wykłoszone. Pszenżyta są w trakcie kłoszenia. Pszenice natomiast mają wyrzucony liść flagowy, a w odmianach wczesnych zaczyna pojawić się kłos.

Fot. 1: Wykłoszony jęczmień ozimy. Autor: Barbara Amroży

Czy taki poziom rozwoju zbóż pozwala nam zapomnieć o plantacjach i pozostawić je tylko w rękach pogody? Absolutnie nie. Musimy monitorować plantacje, ponieważ na tym etapie pozostało jeszcze wiele do zrobienia, aby utrzymać wysoki potencjał plonowania.

Zboża, które już się wykłosiły musimy obserwować pod kątem chorób grzybowych i obecności szkodników, ponieważ zależnie od technologii jaka w gospodarstwie jest realizowana, to zabieg na przysłowiową flagówkę lub kłos w tych gatunkach został już wykonany. Ale aktualny przebieg pogody może prowokować występowanie chorób kłosa oraz mogą pojawić się szkodniki np. mszyca, skrzypionka i trzeba będzie „wjechać” na plantacje z zabiegiem interwencyjnym.

W przypadku pszenicy, faza liścia flagowego to czas bardzo ważny, zarówno w kwestii jego ochrony jak i ostatniej dawki nawozu.

Nawożenie na kłos

Nawożenie azotem w tej fazie ma na celu zbudowanie parametrów jakościowych ziarna – białka i glutenu. Dawka azotu którą powinniśmy zastosować w pszenicy powinna wynikać z analizy dotychczas zastosowanego azotu (Dyrektywa azotanowa) oraz stanu plantacji.

Wg danych wynikających z Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 5 czerwca 2018 r w sprawie przyjęcia, Programu działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu”, pobranie azotu przez pszenicę na 1 tonę ziarna i odpowiednią ilości słomy wynosi 27 kg N.

Na podstawie danych w/w rozporządzenia powinniśmy obliczyć dawkę azotu jaką można zastosować dla danej plantacji, określając poziom jej plonowania oraz odejmując ilość azotu ze wszystkich źródeł: przedplonu lub międzyplonu roślin bobowatych, zastawianego nawozu naturalnego oraz azotu glebowego.

Na tym etapie wysokość dawki azotu powinna wynikać z bilansu całkowicie zaplanowanego azotu i różnicy zastosowanego azotu w I i II dawce. Tegoroczny przebieg pogody, a zwłaszcza ilość opadów powoduje, że zastosowany azot ,,na kłos’’ ma doskonałe warunki, aby zostać rozpuszczony i pobrany przez rośliny.

Aby azot stosowany na kłos przyniósł plantacji nie tylko poprawę jakości ziarna, ale również zwiększenie plonu, powinien być zastosowana w terminie BBCH 37-49. Zależnie od wyznaczonej dawki, stosujemy ją jednorazowo, a jeżeli dawka jest wyższa niż 50 kg/ha, powinna być podzielona na dwie dawki, w fazie BBCH 37/39 dwie trzecie dawki, a w fazie 49/51 pozostałą dawkę.

Ważna jest również forma stosowanego azotu. Powinien być to azot w formie saletrzanej. W walce o wysokie parametry jakościowe warto zastosować nawóz saletrzany z dodatkiem siarki (saletra wapniowo-amonowa z siarką). Dobrym rozwiązaniem jest również saletra wapniowo-amonowa.

Fot. 2: Kłosząca się przenica ozima. Autor: Barbara Amroży

Dokarmianie dolistne

Innym sposobem odżywienia rośliny jest zastosowanie dolistego dokarmienia. Aplikacja tą drogą azotu i innych makro i mikroelementów, powinna być poprzedzona lustracją plantacji, jej stanu oraz analizy warunków pogodowych. Decydując się na dolistne zasilenie azotem, siarką, powinniśmy dobierać bezpieczne stężenie roztworu i planować dokarmianie w korzystnych warunkach pogodowych. Wykonywanie zabiegu przy dużej operacji słonecznej, może powodować uszkodzenia liścia flagowego czy podflagowego. Należy pamiętać, że im dłużej liść flagowy pozostanie zielony tym potencjalnie wyższe plony osiągniemy, dlatego warto również w tej fazie pomyśleć o nawożeniu mikroelementami. W przypadku pszenicy ozimej warto zastosować mangan, miedź i cynk, należy jednak zwrócić uwagę na zalecenia producentów nawozów dolistnych, część nawozów zawierających miedź nie jest polecana w tej fazie. Dlatego kluczowy jest wybór nawozu, który daje taką możliwość.

Kłos to również jego ochrona, zarówno pod kątem szkodników jak i chorób grzybowych. Choroby kłosa i liścia flagowego mogą wpływać na obniżenie plonu, ponieważ te organy rośliny powinny jak najdłużej asymilować i produkować składniki odżywcze budujące plon.

Ochrona fungicydowa

Chorobami, na które powinniśmy szczególnie zwrócić uwagę są: fuzarioza kłosa, septorioza plew, rdza żółta, brunatna plamistość liści, mączniak prawdziwy zbóż i traw czy też czerń zbóż.

Wybierając fungicydy na ochronę kłosa, powinniśmy przeprowadzić lustrację plantacji, aby ocenić potencjalne zagrożenia. Warto w ochronie wybierać fungicydy zawierające w składzie kilka substancji aktywnych, które w sposób kompleksowy będą chroniły roślinę. W ofercie sprzedażowej są fungicydy, które są gotową mieszaniną kilku substancji aktywnych np. Askra Xpro 260 EC, AsPik 250 EC, Elatus Era, Kier 450 SC.

Rolnik może również sam zbudować mieszaninę wybierając fungicydy z pojedynczą substancją aktywną np. azoksystrobiną, tebukonazolem, difenokonazolem, protiokonazolem, metkonazolem.

Warto wykonując zabieg na kłos zlustrować plantację pod kątem szkodników. Mszyca, skrzypionka czy też wciornastek stanowią potencjalne zagrożenie dla plantacji pszenicy.