USD -
4.0688
EUR -
4.3316
GBP -
5.0615
DKK -
0.5805
Zeszłoroczna jesień była stosunkowo chłodna i mokra. Do końca wegetacji jesiennej mieliśmy temperatury utrzymujące się na poziomie kilku stopni i prawie nie przerwane opady deszczu. Takie warunki sprzyjały jesiennemu rozwojowi na roślinach chorób takich jak: mączniak prawdziwy, septorioza liści czy rdza żółta. Największe nasilenie infekcji miało miejsce już jesienią na bardzo wcześnie sianych plantacjach. Jednak choroba, z którą przede wszystkim musimy liczyć się wiosną, to pleśń śniegowa i wbrew powszechnym przekonaniom śnieg nie jest niezbędny do jej wystąpienia.
Gdzie choroby atakują rośliny?
Resztki pożniwne na naszym polu, ale również znajdujące się na polu sąsiada mogą być źródłem infekcji wielu chorób. Przenoszone z wiatrem, czy z wodą zagrażają naszym uprawom. Naszym zadaniem jest powstrzymanie dalszej infekcji i nie pozwolenie na rozprzestrzenienie się ich na wyższe piętra. Gdy zrobi się cieplej wielu rolników zacznie zastanawiać się nad pierwszym zabiegiem fungicydowym. Aby ten zabieg był efektywny trzeba przede wszystkim prawidłowo ocenić stan plantacji. Na jakich częściach rośliny (nie tylko teraz, ale przez cały okres wegetacji zbóż) szukać poszczególnych chorób?
Korzenie to idealne miejsce dla rozwoju fuzarioz, zgorzeli podstawy źdźbła. Choroby podstawy źdźbła obejmują przede wszystkim łamliwość źdźbła oraz pleśń śniegową. Na stanowiskach, gdzie temperatura jest nieco wyższa możemy mieć do czynienia z pałecznicą zbóż i traw (ramularia). Dolne liście atakują ponownie fuzariozy, a także mączniak, septorioza liści, ostra plamistość oczkowa, plamistość siatkowa, rynchosporioza oraz rdza żółta. Na górnych liściach obserwujemy głównie DTR i rdze brunatną. Kłos porażają fuzariozy, septorioza plew, ramularia, rdza brunatna oraz mączniak. Pamiętajmy jednak, że choroby mogą niejako wspinać się po roślinie do góry. Dlatego już na przedwiośniu koniecznie musimy przeprowadzić lustrację pola i zorientować się jaką mamy sytuację. Gdy w naszym gospodarstwie przeważają zboża powinniśmy poważnie zastanowić się nad zabiegiem T0.
Jakie choroby mogą sprawiać kłopoty w tym roku?
Nim proces krzewienia dobiegnie końca powinniśmy zwrócić uwagę, czy nie mamy na polu pleśni śniegowej i chorób podsuszkowych oraz septoriozy liści. Może pojawiać się również mączniak prawdziwy. Fazy BBCCH31-32 (faza pierwszego kolanka) to ostatni moment by zwalczyć choroby podsuszkowe, ale jest toteż odpowiedni moment by zapobiegać przy okazji jednego zabiegu mączniakowi prawdziwemu, septoriozie liści czy rdzy żółtej.FazaBBCH39 (całkowicie widoczny liść flagowy) może mieć do czynienia z DTR i rdzą brunatną. Nie powinniśmy dopuścić do znacznego porażenia liścia flagowego i podflagowego, ponieważ w dużej mierze odpowiadają one za wysokość przyszłych plonów. W fazie BBCH 61 (początek kwitnienia) może nastąpić infekcja kwitnących roślin fuzariozą kłosów.
Silniejszego porażenia chorobami grzybowymi możemy spodziewać się na tych plantacjach, które w momencie infekcji (czyli na jesieni) były już dość mocno rozwinięte i miały znaczną masę liściową w momencie przejścia w spoczynek zimowy. Ponadto choroby podstawy źdźbła i pleśń śniegowa występują na polach, gdzie przeważa monokultura zbożowa. Mączniak prawdziwy i rdze są to choroby które standardowo zawsze pojawiają się w mniejszym, bądź większym nasileniu w okresie fazy strzelania w źdźbło. Wynika to często ze sprzyjających rozwojowi tych grzybów warunków atmosferycznych panujących w tym okresie (wilgotno i ciepło). W fazie liścia flagowego może wystąpić mączniak prawdziwy, ale zależy to od wcześniejszego zwalczania i przebiegu warunków atmosferycznych. To czy będziemy musieli zwalczać fuzariozy będzie zależało od przebiegu pogody zwłaszcza w okresie kwitnienia. Przy późnych siewach sytuacja jest nieco odmienna. Siewki były wolne od infekcji, a zatem co może się pojawić wiosną to wczesny mączniak, szczególnie jeśli występował w sąsiedztwie.
Jakie substancje aktywne wybrać?
Nie ma preparatów do interwencyjnego zwalczania pleśni śniegowej. Jedynym sposobem jest zapobieganie, czyli prawidłowa agrotechnika (m.in. właściwe przykrycie resztek pożniwnych oraz przedsiewne zaprawianie ziarna). Jeśli już jednak zaobserwujemy na naszym polu objawy pleśni śniegowej (placowo obumarłe rośliny pokryte grzybnią) starą sprawdzoną metodą jest bronowanie porażonych roślin.
Stosując fenpropidynę mającą silne działanie zwalczające (wyniszczające) możemy uzyskać skuteczność na mączniaka prawdziwego, który znajduje się na roślinach już od 2 do 3 tygodni, ale wadą tej substancji aktywnej jest brak działania zapobiegawczego(maksymalnie przez 1-2 dni). Długą ochronę gwarantuje natomiast proquinazid, który nie działa zwalczająco, ale działa zapobiegawczo nawet ponad 3 tygodnie. W przypadku bardzo widocznych już objawów (tzw. kurzący się mączniak) aby uzyskać działania zwalczające i zapobiegawcze należy połączyć preparaty z kilku grup np. tebukonazol, fenpropidynę oraz proquinazid.
Łamliwość podstawy źdźbła możemy zwalczyć wybierając prochloraz. Zwalcza on infekcje, które miały miejsce 42-56 dni przed zabiegiem w zależności od dawki. Natomiast skuteczność zapobiegawcza dla tego preparatu trwa około 8 dni, jednak w Niemczech słyszy się o spadającej skuteczności tej substancji aktywnej w zwalczaniu łamliwości podstawy źdźbła. Na szczęście ta sytuacja nie dotyczy jeszcze polskich warunków. Z kolei najsilniejszy produkt zawierający cyprodynil wykazuje podobne działanie zwalczające co prochloraz, a ponadto przy wyższej dawce gwarantuje 2 tygodniową ochronę.
Nie ma dobrego preparatu na już zaawansowane infekcje septoriozy liści. Protiokonazol jest najsilniejszą substancją. Przy najwyższej dawce protiokonazolu można uchwycić jeszcze infekcje sprzed 10 dni i zapobiegać skutecznie przed infekcją kolejne 10 dni. Po tym czasie pojawia się kolejny liść, który nie jest już chroniony. Ochronę kolejnego liścia mogą zapewnić karboksyamidy (grupa SDHI), które chronią do przodu do 3 tygodni. Bardzo dobre działanie zapobiegawcze przed wystąpieniem septoriozy liści wykazuje chlorotalonil.
W przypadku rdzy mamy dosyć dobre działanie triazoli (np. epoksykonazol przy wyższych dawkach może nam uchwycić infekcję sprzed 2 tygodni), a także dobre działanie zapobiegawcze karobksyamidów czy strobilurin. Ponadto skuteczna przeciwko rdzom jest nowa substancja aktywna: solatenol.
Problematyczna jest DTR, ponieważ ma krótki czas inkubacji. Przy temperaturze powyżej 20°C choroba bardzo szybko się rozwija i musimy zdążyć w ciągu trzech dni z zabiegiem, żeby ochronić plantację przed epidemią. Skuteczne zwalczanie popularnej DTR-ki można wykonać preparatami zawierającymi w swoim składzie biksafen, solatenol czy fluoksastrobinę.
W przypadku zwalczania fuzariozy kłosów przydatne i skuteczne są preparaty zawierające w swoim składzie biksafen, protiokonazol, epoksykonazol, protiokonazol i tebukonazol.
Nie ma jednak jednego schematu, który by można było realizować rok w rok niezmiennie. W tym roku powinniśmy jednak bardzo wcześnie zastosować zabieg, który wyeliminuje wszystkie jesienne infekcje grzybowe i zapobieże powstawaniu nowych wczesnowiosennych infekcji. Później powinniśmy skupić się na ochronie liścia flagowego i podflagowego, albo tylko skupić się na początkowym zwalczaniu chorób. To wszystko zależy od przebiegu pogody w czasie wiosennej wegetacji.
