USD -
4.0610
EUR -
4.3335
GBP -
5.0238
DKK -
0.5808
Tegoroczna jesień sprzyja rozwojowi ozimin. Rzepak na większości pól wygląda bardzo dobrze i jeśli był wysiany w odpowiednim terminie i dobrze zadbany, to ma solidny fundament pod dobre plony. O tym jak bardzo termin siewu wpływa na kondycję jesienną rzepaku, zobaczyć można na poletkach wysiewanych jeszcze przez cztery tygodnie po optymalnym terminie. Zobacz, jak wygląda rzepak siany w połowie września!
Rzepak to niewątpliwie roślina niewybaczająca błędów. Przebywa na polu przez 11 miesięcy, a każdy tydzień opóźnienia w siewie skutkuje ogromnymi różnicami w rozwoju. Aby sprawdzić czy rekomendowane terminy siewu wciąż mają znaczenie w praktyce, w jednym z gospodarstw wysiewano rzepak ozimy w odstępach tygodniowych od 19 sierpnia do 16 września. Tegoroczna aura w zachodniej części województwa kujawsko-pomorskiego była dramatyczna. Od początku roku spadło zaledwie 260 mm deszczu, z czego 160 mm od 19 sierpnia. Sierpniowe opady tuż przed planowanymi siewami rzepaku pozwoliły mieć nadzieje na dobre wschody, co do których wszyscy mieli obawy. Również temperatury panujące od momentu siewu rzepaku do tej pory są wyższe niż wieloletnie obserwacje, co również ma znaczenie dla jego rozwoju.
Jak wygląda rzepak zasiany w optymalnym terminie?
Optymalny termin siewu rzepaku ozimego w województwie kujawsko-pomorskim przypada na 15-20 sierpnia, jednak w przypadku odmian mieszańcowych i obserwowanych w ostatnich latach przebiegu pogody udają się także siewy do około 28 sierpnia. Ze względu na ogromne braki wody, większość siewów w regionie dokonano tuż przed lub tuż po opadach w drugiej dekadzie sierpnia, gdzie spadło 40 mm w ciągu dwóch dni. Wilgotna gleba sprawiła, że rzepak bardzo szybko wykiełkował i rozpoczął swój rozwój. 19 sierpnia dokonano siewu pierwszych obiektów demonstracyjnych, a w momencie siewu tydzień później – 26 sierpnia, rzepak zasiany we wcześniejszym terminie miał już liścienie. Dla porównania wysiano także poletka 2, 9 i 16 września.
Fot.1. Tegoroczna jesień sprzyja bujnemu wzrostowi plantacji rzepaku.
Minęło już 11 tygodni od siewu najwcześniejszego terminu i obecnie rzepak powoli będzie kończył tegoroczny rozwój. To dobry moment na podsumowanie jego kondycji i ocenę czy rzepaki z późniejszego siewu nadrobiły stracony czas i są dobrze przygotowane do zimy.
Najwcześniej zasiany rzepak (19 sierpnia) wytworzył już ogromną biomasę, w postaci 15 liści, korzenia o grubości 20 mm i bogatemu, lecz posiada stosunkowo płytki system korzeniowy. Wpływ na to miało luksusowe zaopatrzenie w wodę, co nie zmuszało roślin do głębszego poszukiwania wilgoci. Nie jest to dobra wiadomość, bo w przypadku suchej wiosny i lata będzie miał problemy z odpowiednim zaopatrzeniem w wodę. Wobec tak ogromnego rozwoju widać już pierwsze oznaki braki azotu. Aktualny stan wzrostu pozwala szacować, że taka plantacja pobrała już około 80 do 100 kg N/ha. Takie rośliny błyskawicznie rozpoczną swój wzrost wiosną z dzięki ogromnym zapasom zgromadzonym w korzeniu. Widać niestety także niewielkie uszkodzenia korzenia przez larwy śmietki. Mimo tak bardzo zaawanasowanego rozwoju, stożek wzrostu pozostaje niewydłużony dzięki dwukrotnej regulacji łanu.
Rzepak z końcówki optymalnego terminu dla tego regionu (26 sierpnia) ma już 10 liści właściwych, szyjkę korzeniową o grubości ok. 9 mm i główną część korzenia sięgającego na 14 centymetrów. Jest w idealnym stanie rozwoju roślin przed zimą, choć widać, że dość wysokie temperatury tej jesieni poskutkowały dość pionowym pokrojem liści mimo dobrej regulacji łanu. Sytuacja ta powinna się nieco zmienić po przyjściu regularnych przymrozków, po których rzepak spowolni swój rozwój.
Tydzień później zasiany rzepak ma tylko o jeden liść mniej, ale pokrój roślin jest zdecydowanie mniejszy niż tych sianych prędzej. Szyjka korzeniowa ma około 7 mm grubości a korzeń jest długi na 12 cm. Jest to stan roślin pozwalający na dobre zimowanie, lecz jego potencjał jest znacznie słabszy. Rzepak ten posiada znacznie mniej rozbudowane korzenie boczne, co będzie decydowało o szybkości regeneracji wiosennej oraz o zdolności do pobierania składników pokarmowych. Jest to zdecydowanie ostatni termin siewu jaki pozwala mieć nadzieję na udany plon. Zaznaczyć trzeba jednak, że do takiego stanu rozwoju bardzo mocno przyczyniła się mokra i ciepła jesień, co nie zdarza się często i w przeciętnym roku, rzepak zasiany w tym terminie wyglądałby co najwyżej średnio.
Fot. 2. Niestety wrześniowe siewy rzepaku w centralnej Polsce są obarczone dużym ryzykiem niepowodzenia.
Rośliny wysiane 9 września są małe, posiadają 6 liści, wąską szyjkę korzeniową na ok. 5 mm, ubogi w korzenie boczne korzeń główny o długości około 8 centymetrów. Ten rzepak zdecydowanie nie daje szans na uzyskanie wysokiego plonu. Jego potencjał będzie ograniczany przez niewielką ilość wytworzonych rozgałęzień oraz korzeń niezdolny do pobierania dużych ilości składników odżywczych i wody.
Rzepak siany 16 września ma niewielkie szanse powodzenia, posiada zaledwie 4 liście, bardzo cieniutki korzeń na około 2-3 mm, długi na 10 centymetrów, lecz zupełnie bez odrostów bocznych. Ryzyko wymarznięcia takich roślin w przypadku większych mrozów jest bardzo duże, a potencjał jego plonu już teraz nie jest większy niż 2 tony.
Już w tym momencie widać, że zbytnie odstępstwa od przyjętych optymalnych terminów siewu nawet w tak sprzyjającym rozwojowi rzepaku roku nie są dobrym pomysłem i wiąże się z ryzykiem kiepskiego wejścia w zimowanie co zaważy na kolejnych etapach rozwoju. Wszystkie poletka będą utrzymywane do samych żniw, aby zobaczyć jakie są realne możliwości produkcyjne rzepaku w zależności od terminu siewu.
Fot. 3. Uchwycone różnice w rozwoju rzepaku z różnych terminów siewu. Od prawej – 19 sierpnia, 26 sierpnia, 2 września, 9 września i 16 września.
Jakie zagrożenia widać?
Wczesny termin siewu to także pewne zagrożenia ze strony szkodników. Na roślinach sianych najwcześniej widać więcej śladów żerowania po śmietce kapuścianej oraz kolonii mszyc bytujących na spodnich częściach liści. Wymagają one także wyższego nawożenia azotowego jesienią. Są to jednak przeszkody, których zwalczanie przyniesie więcej korzyści niż opóźnianie terminu siewu. Presja chorób nie różni się pomiędzy terminami siewów, ze względu na strategię ochrony zapewniającą zabezpieczenie przed suchą zgnilizną kapusty i czernią krzyżowych wraz z regulacją pokroju. Trzy najwcześniejsze terminy siewu wymagały takiego zabiegu, natomiast czwarty termin osiągnął odpowiednią fazę na regulację, kiedy temperatury już nie pozwalały na stosowanie środków z grupy triazoli. Ostatni termin siewu nie osiągnie jesienią stadium wymagającego regulacji.
