kps

kojs

CenyRolnicze
19 marca 2024, Wtorek.
Kursy walut wg NBP: USD USD - 3.9866 EUR EUR - 4.3201 GBP GBP - 5.0516 DKK DKK - 0.5793
Archiwum


18.03.2024 14:24 DRÓB, cena tuszki hurt: 7,80-8,80 zł/kg, średnia: 8,11 zł/kg (na podstawie informacji z 9 ubojni)

18.03.2024 MATIF: pszenica MAJ24: 197,25 (+1,15%), kukurydza CZE24: 183,50 (+ 0,96%), rzepak MAJ24: 443,25 (+1,60%)

18.03.2024 SPRZEDAM 12 T PSZENŻYTA., trans. firmowy, lubuskie, gorzowski, 66-446, tel.: 609 605 416

18.03.2024 SPRZEDAM 15 T PSZENICY PASZ., trans. firmowy, lubuskie, gorzowski, 66-446, tel.: 609 605 416

17.03.2024 SPRZEDAM 10 BYKÓW, hf, 800 kg, wielkopolskie, gostyński, 63-840, tel.: 783 888 781

17.03.2024 SPRZEDAM 30 BYKÓW, mieszaniec, 750 kg, łódzkie, łowicki, 99-434, tel.: 696 130 651

17.03.2024 SPRZEDAM 10 BYKÓW, mieszaniec, 700 kg, małopolskie, wadowicki, 34-120, tel.: 697 500 066

15.03.2024 SPRZEDAM 1 BYKA, hf, 700 kg, pomorskie, malborski, 82-213, tel.: 506 329 290

14.03.2024 SPRZEDAM 10 BYKÓW, mieszaniec, 700 kg, lubelskie, bialski, 21-518, tel.: 695 079 909

13.03.2024 SPRZEDAM 340 TUCZNIKÓW, 135-140 kg, 57-58%, warmińsko-mazurskie, nowomiejski, 13-300, tel.: 517 413 854

13.03.2024 SPRZEDAM 4 BYKI, mieszaniec, 850 kg, podlaskie, sokólski, 16-140, tel.: 501 788 419

Dodaj komunikat

kowalczyk

kowalczyk

Soczewica: zapomniana roślina wraca na niemieckie pola

Martyna Frątczak

Soczewica, dawniej uważana za żywność dla ubogich, obecnie przeżywa swój renesans jako alternatywne źródło białka i tradycyjny składnik potraw. Jej uprawa budzi coraz większe zainteresowanie w Niemczech, z których znikła w połowie XX wieku. Niestety znajomość uprawy tej rośliny została niemal zupełnie zatracona, a jej plony są nadal bardzo niskie. Co motywuje rolników do podjęcia się tego wyzwania?

 

Renesans roślin strączkowych

Rośliny strączkowe są bogatym i wartościowym źródłem białka zarówno dla ludzi, jak i dla zwierząt. Stanowią ważny i „zrównoważony”, przyszłościowy składnik spożywczy i komponent paszowy.

Ze względu na swoje niezwykłe właściwości i współpracę z bakteriami glebowymi, rośliny strączkowe potrafią wiązać azot atmosferyczny, dzięki czemu nie wymagają stosowania w ich uprawach mineralnych nawozów azotowych. Redukuje to koszty i jest przyjazne dla środowiska. Wykazano, że uprawy tych roślin mają wiele pozytywnych skutków dla ekosystemu.

Mimo tego – z wyjątkiem soi - są raczej roślinami zapomnianymi i zaniedbanymi. Ich uprawy nie są tak liczne jak kiedyś i nie wykorzystuje się ich dostatecznie.

Zarówno w rolnictwie, jak i przemyśle spożywczym poświęcano im do niedawna bardzo niewiele uwagi. Jednak obecnie pojawiające się coraz większe zainteresowanie roślinnymi źródłami białka w diecie człowieka zapowiadają renesans ich popularności.

Coraz więcej konsumentów jest zainteresowanych nowymi składnikami, które mogą zastąpić zwierzęce białko lub nazbyt obecną w produktach bezmięsnych soję.

Spośród wielu gatunków roślin strączkowych szczególnie obiecująca w tej roli jest soczewica (Lens culinaris). Zawiera mnóstwo białka – od 20 do 30 g na 100 g suchej masy – i wiele innych cennych składników odżywczych, takich jak fosfor, wapń, magnez i liczne witaminy.

Soczewica należy historycznie do pierwszych udomowionych przez człowieka roślin. Najstarsze wykopaliska, w których znaleziono nasiona soczewicy pochodzą z ok. 9100 r. p.n.e.

Nielicznie uprawiana w Europie

W 2018 roku światowa produkcja soczewicy wyniosła 6,3 mln ton metrycznych, z czego największymi producentami były Kanada (2,1 mln ton metrycznych), Indie (1,6 mln ton metrycznych) oraz Turcja (0,4 mln ton metrycznych).

Unia Europejska produkuje tylko około 2% światowych zbiorów soczewicy na poziomie około 0,12 mln ton metrycznych rocznie.

Mimo to jest tradycyjnym i popularnym składnikiem diety w wielu częściach Europy. Należy do trzech najczęściej spożywanych w Europie roślin strączkowych, obok grochu (Pisum sativum) oraz fasoli (Phaseolus vulgaris).

W przeszłości uważana była głównie za pożywienie dla biednych, teraz jednak zyskuje na renomie wraz z rosnącym na naszym kontynencie wegetarianizmem, weganizmem i ogólnym zainteresowaniem roślinnymi składnikami diety.

powrót na pola w Niemczech

Niedawno opublikowano analizę przyglądającą się sytuacji soczewicy w Niemczech. Badacze byli ciekawi, w jakim stopniu znaleźć ją można na polach w kraju oraz jakimi motywacjami kierują się rolnicy wybierający tą roślinę.

Soczewica zdążyła bowiem zostać zupełnie wyparta z niemieckiego rolnictwa - 40 000 ha upraw tej rośliny w 1887 roku niemal całkowicie znikło do połowy XX wieku.

Soczewica była w Niemczech tradycyjnie uprawiana wraz z roślinami towarzyszącymi, zwykle zbożami, aby uniknąć jej wylegania w dość wilgotnym klimacie. Wraz z upowszechnieniem się rolnictwa zmechanizowanego, nawozów mineralnych i chemicznej ochrony upraw została wyparta przez inne rośliny, lepiej korzystające z takich warunków.

Problemów dołożyło zaprzestanie na całe lata pracy hodowlanej nad soczewicą i utrata niektórych jej odmian – odpowiednio przystosowanych do lokalnego, wilgotnego klimatu.

Wyzwania techniczne związane z jej uprawą, konieczność czasochłonnego suszenia, czyszczenia i oddzielania od innych upraw odbierają jej atrakcyjności.

Mimo wszystko obecnie obserwuje się jej stopniowy powrót do łask.

Odrodzenie narodowej kuchni

Popyt na białka roślinne w Niemczech stale rośnie. Spożycie mięsa w Niemczech stale spada od 2011 r. Liczba wegetarian podwoiła się w latach 2008–2018 i obecnie wynosi 5% niemieckiej populacji, a odsetek wegan szacuje się na 1%.

Tendencja ta wpływa również na uprawę soczewicy. Od połowy lat osiemdziesiątych XX wieku obserwuje się powrót zainteresowania uprawą tej rośliny w Niemczech.

Obszarem, gdzie tradycyjnie uprawiano soczewicę i z którego powstała „narodowa potrawa” na niej oparta jest Jura Szwabska, wyżynny region w południowo-zachodnich Niemczech. Przepisy na potrawy z soczewicą pochodzące z tego regionu rozprzestrzeniły się również na inne części kraju.

Obecne zainteresowanie nimi wiąże się również z modą na produkty lokalne i regionalne. Soczewica uważana jest za cenną część odradzającej się tradycyjnej kuchni.

Kraj związkowy Badenia-Wirtembergia na południu państwa jest głównym regionem uprawy soczewicy. W 2019 roku jej uprawa w południowo-zachodnich Niemczech objęła 640 ha.

Rolnicy odkrywają tam na nowo korzyści płynące z uprawy tej zapomnianej rośliny. Soczewica, dzięki wspomnianym zdolnościom do wiązana azotu, świetnie sprawdza się w systemie płodozmianowym w rolnictwe organicznym i konwencjonalnym.

Dobrze integruje się z uprawami innych typowych dla klimatu umiarkowanego roślin strączkowych a więc bobiku (Vicia faba), groszku i łubinu (Lupinus).

Wyzwanie dla niemieckich rolników

Istnieje więc rynek dla soczewicy a obserwacje pokazują, że rolnicy są generalnie entuzjastycznie nastawieni do jej uprawy. Niestety jednak produkcja soczewicy w wilgotnym klimacie, takim jak Niemcy, nadal stanowi wyzwanie w zmechanizowanych systemach rolniczych.

Ze względu na słabe łodygi i trudny do określenia wzrost, soczewica wymaga uprawy towarzyszącej, co wiąże się z wieloma komplikacjami. Systemy monokultury znajdują zastosowanie jedynie w suchych regionach subtropikalnych lub w klimacie kontynentalnym i śródziemnomorskim, w m.in. Kanadzie i Włoszech.

Częste wyleganie soczewicy, spowodowane przez ulewne deszcze, zmniejsza ilość plonów, które może zebrać kombajn zbożowy. Przez to plony lokalnych hodowców soczewicy w Niemczech są nadal stosunkowo niskie i niestabilne. Wahają się od 500 do 850 kg na hektar na rok.

Aby sprostać obecnemu zapotrzebowaniu na soczewicę, jest ona nadal w większości importowana z Europy Południowej, Kanady, USA czy Turcji.

Rozwiązaniem tego problemu może być usprawnienie i spopularyzowanie regionalnych upraw tej rośliny w Europie. Zdaniem badaczy obszar Badeni-Wirtembergii może być świetnym polem do rozwinięcia bardziej efektywnych metod i technik upraw soczewicy.

Co motywuje rolników?

Pierwszym etapem do podjęcia dalszych kroków było dla naukowców poznanie lokalnej sytuacji upraw i zrozumienie motywacji i priorytetów rolników. W przeprowadzonej ankiecie i wywiadach zapytali hodowców soczewicy z Badeni-Wirtembergii co sprawiło, że podjęli się niełatwej uprawy soczewicy.

Większość rolników (82%) stwierdziła, że ich początkową motywacją do uprawy tej rośliny byli sąsiedzi, którzy podjęli się hodowoli tej rośliny, lub członkowie działającej w regionie spółdzielni, która do tego zachęca.

Mniej więcej jedna trzecia (27%) uznała uprawę soczewicy za atrakcyjne wyzwanie, które chcieli podjąć, i dodatkowo postrzegali współpracę w badaniach nad rozwojem metod uprawy soczewicy za ważną część tego przedsięwzięcia.

Dla wszystkich rolników, z którymi przeprowadzono wywiady, ważnym powodem do rozpoczęcia uprawy soczewicy były dobre kanały marketingu i sprzedaży rośliny: wysoki popyt generowany przez klientów prywatnych i firmy cateringowe, opcje marketingu bezpośredniego i wynikające z tego bardzo korzystne ceny.

Cena otrzymywana przy dostawie do spółdzielni producentów wynosiła średnio około 2,30 EUR/kg (z uwzględnieniem już kosztów przetworzenia). W ramach marketingu bezpośredniego rolnicy otrzymywali średnio 9 EUR/kg.

Znaczenie miała jednak również infrastruktura do przetwórstwa pozbiorczego, oferowana członkom przez spółdzielnię - lokalne obiekty do suszenia i sortowania soczewicy w dużym stopniu umożliwiły i ułatwiły rozpoczęcie jej uprawy.

Wśród innych wymienianych czynników, które zmotywowały rolników do uprawy soczewicy była możliwość rozszerzenia płodozmianu, łatwa integracja rośliny do istniejących systemów upraw oraz poprawa struktury gleby dzięki jej wprowadzeniu.

Ważny był również wpływ rośliny na środowisko i społeczeństwo: zachowanie tradycyjnych upraw, produkcja regionalnego białka roślinnego i działanie na rzecz różnorodności biologicznej.

 

Na podstawie:

Reif, T. M., Zikeli, S., Rieps, A. M., Lang, C. P., Hartung, J., & Gruber, S. (2021). Reviving a Neglected Crop: A Case Study on Lentil (Lens culinaris Medikus subsp. culinaris) Cultivation in Germany. Sustainability, 13(1), 133.

Martyna Frątczak
Autor: Martyna Frątczak
Lekarz weterynarii Martyna Frątczak, absolwentka Wydziału Medycyny Weterynaryjnej i Nauk o Zwierzętach Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Zainteresowana szeregiem zagadnień związanych z medycyną zwierząt, ekologią i epidemiologią, którymi zajmuje się na co dzień również we własnej pracy naukowej.

Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Najnowsze artykuły autora:

Loading comments...
Wiadomość z kategorii:

Obserwuj nas w Google News 

i czytaj materiały szybciej niż inni

Google Icons 16 512

Dołącz teraz

POLECAMY


Copyright © CenyRolnicze 2021. All rights reserved | Polityka prywatności i plików cookies | Regulamin serwisu