zm skiba

skiba

CenyRolnicze
28 marca 2024, Czwartek.
Kursy walut wg NBP: USD USD - 4.0081 EUR EUR - 4.3191 GBP GBP - 5.0474 DKK DKK - 0.5792
Archiwum


27.03.2024 14:28 DRÓB, cena tuszki hurt: 7,80-8,60 zł/kg, średnia: 8,17 zł/kg (na podstawie informacji z 12 ubojni)

27.03.2024 MATIF: pszenica MAJ24: 200,75 (-0,12%), kukurydza CZE24: 190,50 (- 0,52%), rzepak MAJ24: 441,50 (-2,32%)

27.03.2024 SPRZEDAM 12 T PSZENŻYTA, trans. firmowy, wielkopolskie, kolski, 62-640, tel.: 690 050 400

26.03.2024 SPRZEDAM 26 T PSZENICY PASZ., trans. firmowy, podkarpackie, krośnieński, 38-460, tel.: 519 550 918

26.03.2024 SPRZEDAM 48 JAŁÓWEK, mieszaniec, 500 kg, mazowieckie, wyszkowski, 07-203, tel.: 500 062 366

26.03.2024 SPRZEDAM 15 TUCZNIKÓW, 120 kg, 100%, warmińsko-mazurskie, działdowski, 13-230, tel.: 796 437 003

25.03.2024 SPRZEDAM 20 JAŁÓWEK, mięsny, 700 kg, kujawsko-pomorskie, włocławski, 87-865, tel.: 722 018 877

24.03.2024 SPRZEDAM 100 T PSZENICY KONS., trans. firmowy, lubelskie, świdnicki, 21-065, tel.: 791 816 003

22.03.2024 SPRZEDAM 5 T PSZENICY PASZ., trans. firmowy, kujawsko-pomorskie, aleksandrowski, 87-702, tel.: 604 094 965

22.03.2024 SPRZEDAM 7 BYKÓW, mieszaniec, 500 kg, podlaskie, siemiatycki, 17-332, tel.: 506 817 807

Dodaj komunikat

kowalczyk

agrifirm

Obornik drobiowy zatruwa żywność?

Martyna Frątczak

Obornik drobiowy to niezwykle bogaty w składniki odżywcze i opłacalny nawóz. Mogą się w nim jednak znajdować potencjalnie toksyczne pierwiastki, takie jak kadm, chrom, miedź, czy ołów. Łatwo akumulują się w roślinach jadalnych, zagrażając zdrowiu i życiu ludzi.

 

Wiele zalet, wiele wad

Obornik drobiowy, inaczej pomiot ptasi, to jeden z najważniejszych nawozów stosowanych do poprawy żyzności gleby. Jest bogaty w niezbędne dla roślin mikro- i makroelementy i wyjątkowo opłacalny. Wygrywa zwłaszcza w porównaniu z nawozami nieorganicznymi, które mają znacznie mniejszą zdolność do wzbogacania ziemi w potrzebne składniki.

Niestety nie jest pozbawiony kilku ważnych wad. Przede wszystkim niewłaściwie i nadmiernie stosowany powoduje uwalnianie się do atmosfery dużych ilości amoniaku, gazu powodującego ciężki do zniesienia odór (Co niedawno wykorzystano podczas zachęcania ludzi do unikania miejsc publicznych: Szwedzkie miasto rozrzuca obornik w parku, aby odstraszyć gości).

Poza tym stosowany w zły sposób może powodować nadmierną mineralizację azotu w glebie oraz wymywanie z ziemi składników pokarmowych. Nie jest również odpowiedni dla wrażliwych roślin, których uprawom może wręcz zaszkodzić. Ponadto nie sprzyja środowisku, przyczyniając się do zanieczyszczania wód powierzchniowych fosforem.

Zawiera toksyczne pierwiastki

W paszach dla drobiu stosunkowo często znajdują się tzw. potencjalnie toksyczne pierwiastki (PTP), do których należą m.in. kadm, arsen, kobalt, miedź, cynk i mangan. W niektórych państwach dodaje się je do paszy w celu stymulacji wzrostu ptaków i wspierania terapii niektórych chorób. Czasami PTP stanowią też po prostu śladowe zanieczyszczenia paszy. 

Obecność tych pierwiastków w paszy dla brojlerów powoduje jednak ich przechodzenie do obornika. Ten, stosowany przez długi okres w nierozważny sposób, może następnie wprowadzić je do gleby i spowodować ich akumulację w ziemi ponad bezpieczne poziomy.

Rosnące na takiej glebie rośliny pochłaniają potencjalnie toksyczne pierwiastki i w efekcie naturalnego procesu bioakumulacji zatrzymują je w tkankach. W efekcie do konsumenta może trafić żywność zawierająca znaczne, zagrażające zdrowiu, stężenia tych substancji.

Eksperci coraz częściej dostrzegają ten problem bezpieczeństwa żywności. Potencjalnie toksyczne pierwiastki mogą być zwłaszcza niebezpiecznie dla niemowląt i dzieci.

To zagrożenie może być jednak trudne do uniknięcia przez konsumenta. Badania pokazują, że PTP są bardzo łatwo pobierane przez warzywa i gromadzą się w ich jadalnych częściach. W efekcie PTP najczęściej spożywane są właśnie z warzywami, które są ważną, nieodłączną częścią diety człowieka.

To jednak niejedyna droga, jaką mogą dotrzeć do konsumentów. Zwierzęta gospodarskie skarmiane paszą z roślin zawierających duże ilości PTP, lub pobierające te składniki z wodą, również będą akumulować w organizmach szkodliwe pierwiastki. Oznacza to, że produkty uzyskane od tych zwierząt będą również stanowiły zagrożenie bezpieczeństwa żywności.

Obecność PTP w żywności jest ściśle monitorowana przez różne organizacje międzynarodowe, w tym Światową Organizacja Zdrowia (WHO) i Organizację ds. Żywności i Rolnictwa (FAO). Wraz ze wzrostem zainteresowania problemem, zajmuje się nim również coraz więcej naukowców.

Najnowsze badania

Nowe informacje dotyczące związku pomiędzy stosowaniem obornika drobiowego z ferm brojlerów, a obecnością potencjalnie toksycznych pierwiastków w glebie i żywności pochodzą z przechodzącej właśnie proces wydawniczy publikacji zespołu badaczy z Pakistanu i Chin.

Naukowcy postanowili sprawdzić stężenia PTE w oborniku drobiowym stosowanym jako nawóz na polach w jedenastu różnych lokalizacjach w Khyber Pakhtunkhwa, prowincji znajdującej się w północno-zachodniej części Pakistanu. Poza tym przebadali pod kątem zawartości PTE pochodzące z prowincji próbki gleby i roślin uprawnych. 

Obszar badań nie został wybrany przypadkowo. Przemysł drobiarski rozwija się dynamicznie w prowincji Khyber Pakhtunkhwa, zajmując już drugie miejsce pod względem produkcji mięsa drobiowego w Pakistanie.

Szacuje się, że sektor drobiowy w kraju produkuje rocznie około 530 milionów ptaków. W całym państwie istnieje około 25000 ferm drobiu, z czego 6700 znajduje się właśnie w prowincji Khyber Pakhtunkhwa.

Liczne fermy drobiowe oznaczają łatwą dostępność obornika drobiowego, który stosowany jest powszechnie jako nawóz na polach uprawnych w prowincji. Coraz szybszy rozwój przemysłu drobiowego i coraz częstsze stosowanie tego typu nawozu wzbudziło już jednak słuszne obawy społeczne dotyczące jego wpływu na środowisko i zdrowie konsumentów.

Jak duże stężenia znaleziono?

Stężenie potencjalnie toksycznych pierwiastków (kadmu, chromu, niklu, kobaltu, miedzi, baru i ołowiu) w nawozie, glebie i roślinach z wybranych lokalizacji zanalizowano za pomocą techniki spektrofotometrii mas.

Okazało się, że stężenie PTP w próbkach obornika i gleby było relatywnie wysokie, jednak dopuszczalne, przynajmniej według obecnie przyjmowanych standardów. Stężenia kadmu, chromu, niklu, kobaltu, miedzi, baru i ołowiu w oborniku i glebie znajdowały się poniżej limitów określonych przez Agencję Ochrony Środowiska Stanów Zjednoczonych.

Co ciekawe, stężenia poszczególnych pierwiastków w oborniku drobiowym różniły się w zależności od paszy, jaką skarmiano ptaki w danych lokalizacjach. Jednak we wszystkich próbkach wykryto bardzo wysokie stężenia chromu i miedzi.

Te dwa składniki stosowane są typowo jako dodatki paszowe dla ptaków w celu stymulacji ich wzrostu. Mechanizm pobudzania wzrostu przez chrom i miedź przypisuje się ich działaniu przeciwdrobnoustrojowemu, mają bowiem właściwości podobne do antybiotyków. Niszczą niektóre patogeny jelitowe zapobiegając utracie składników odżywczych i w efekcie poprawiają ich wchłanianie.

Same pierwiastki nie wchłaniają się jednak dobrze przez jelita zwierząt i ulegają wydaleniu z kałem. Tak uzyskany obornik wprowadza je do gleby.

Ogromne stężenie w roślinach

Pomimo tego, że zawartość potencjalnie toksycznych pierwiastków w nawozie i glebie mieściła się w normie, rośliny wykazały stężenia PTP znacznie przekraczające przyjęte normy.

Wynika to z procesu bioakumulacji. Rośliny pobierają PTP z gleby i nawozu i gromadzą je stopniowo w swoich tkankach. Ostatecznie stężenie szkodliwych pierwiastków w roślinach może być znacznie wyższe od ich zawartości w podłożu.

Stężenia miedzi (0,81–247 mg na kg) i chromu (0,18-9,81 mg na kg) w większości przebadanych roślin spożywczych znacznie przekroczyły dopuszczalne limity ustalone przez chińskie Ministerstwo Środowiska. W niektórych warzywach dopuszczalne stężenie przekroczył również kadm.

Poza tym średnie stężenia szczególnie niebezpiecznego ołowiu (0,41-11,4 mg/kg) w wybranych roślinach spożywczych były znacznie wyższe niż dopuszczalny limit (0,3 mg/kg) ustalony przez WHO oraz FAO.

Szczególnie silne właściwości do bioakumulacji szkodliwych pierwiastków (kadmu, miedzi, chromu i ołowiu) wykazały rzodkiewka, czosnek, jęczmień i pszenica.

Niektóre z potencjalnie toksycznych pierwiastków – kobalt, nikiel i bar - nie ujawniły się w dużych stężeniach w roślinach. Naukowcy wysunęli wniosek, że ich bioakumulacja jest słaba, nie stanowią więc dużego zagrożenia dla konsumenta.

Konieczne lepsze standardy

Znalezienie potencjalnie toksycznych pierwiastków w żywności pochodzącej z obszarów, gdzie powszechnie stosuje się obornik drobiowy udowadnia, że nawóz tego typu stanowi rzeczywiste zagrożenie bezpieczeństwa żywności.

Oczywiście sama obecność potencjalnie toksycznych substancji w roślinach to nie jedyny czynnik determinujący ryzyko zatruć. Ważne są również częstotliwość spożycia danych produktów i poziom przyswajania szkodliwych pierwiastków.

Podstawą ograniczenia ryzyka powinnien być jednak lepszy monitoring i zarządzanie stosowaniem obornika drobiowego na obszarach rolniczych. Również lepsze zrozumienie procesu bioakumulacji prowadzonego przez rośliny może pomóc wyznaczyć dobre standardy dla wykorzystania tego bogatego nawozu.

 

Na podstawie:

Muhammad, Juma, et al. "Application of poultry manure in agriculture fields leads to food plant contamination with potentially toxic elements and causes health risk." Environmental Technology & Innovation (2020): 100909.

Martyna Frątczak
Autor: Martyna Frątczak
Lekarz weterynarii Martyna Frątczak, absolwentka Wydziału Medycyny Weterynaryjnej i Nauk o Zwierzętach Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Zainteresowana szeregiem zagadnień związanych z medycyną zwierząt, ekologią i epidemiologią, którymi zajmuje się na co dzień również we własnej pracy naukowej.

Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Najnowsze artykuły autora:

Loading comments...
Wiadomość z kategorii:

Obserwuj nas w Google News 

i czytaj materiały szybciej niż inni

Google Icons 16 512

Dołącz teraz

POLECAMY


Copyright © CenyRolnicze 2021. All rights reserved | Polityka prywatności i plików cookies | Regulamin serwisu