USD -
4.0688
EUR -
4.3316
GBP -
5.0615
DKK -
0.5805
Nowa ustawa o obronie Ojczyzny, obowiązująca od dnia 23 kwietnia br. przewiduje powszechny obowiązek obrony. Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy „obowiązkowi obrony Ojczyzny podlegają obywatele polscy zdolni ze względu na wiek i stan zdrowia do wykonywania tego obowiązku”.
Obowiązek wojskowy
Dotyczy obywateli polskich, począwszy od dnia, w którym ukończą 18. rok życia, do końca roku kalendarzowego, w którym ukończą 60. rok życia, a posiadający stopień podoficerski lub oficerski – 63. rok życia.
Osoby, które są zwolnione od służby wymienione są w art. 5 ust. 2 i 3 ustawy. Co istotne, obowiązkowi służby wojskowej nie podlegają między innymi osoby sprawujące opiekę nad osobami, wobec których orzeczono trwałą niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym na podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, jeżeli osoby te wspólnie z nimi zamieszkują i opieki tej nie można powierzyć innym osobom.
Fot. 1 – Osoba wezwana ma obowiązek stawić się przed organami wojskowymi.
Rodzaje służby wojskowej
Służba wojskowa dzieli się na:
- czynną służbę wojskową,
- służbę w rezerwie.
Czynna służba wojskowa polega na pełnieniu:
1) zasadniczej służby wojskowej;
2) terytorialnej służby wojskowej;
3) służby w aktywnej rezerwie w dniach tej służby oraz odbywaniu ćwiczeń wojskowych w ramach pasywnej rezerwy;
4) zawodowej służby wojskowej;
5) służby w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny.
Służba w rezerwie dzieli się na:
1) aktywną rezerwę - tworzą je osoby, które zgłosiły chęć pełnienia służby w aktywnej rezerwie, złożyły przysięgę wojskową i nie pełnią innego rodzaju służby wojskowej oraz nie ukończyły 55 roku życia, a w przypadku osób posiadających stopień podoficerski lub oficerski - 63 roku życia.
2) pasywną rezerwę - tworzą je osoby, które mają uregulowany stosunek do służby wojskowej i nie pełnią innego rodzaju służby wojskowej, i nie podlegają militaryzacji oraz nie ukończyły 55 roku życia, a w przypadku osób posiadających stopień podoficerski lub oficerski - 63 roku życia.
Rada Ministrów określa, w drodze rozporządzenia określa liczbę osób, które mogą być powołane w danym roku kalendarzowym do czynnej służby wojskowej oraz liczbę osób, które mogą pełnić służbę wojskową w rezerwie w ramach odbywania ćwiczeń wojskowych. W opublikowanym projekcie rozporządzenia planuje się powołać w 2023 roku w ramach:
1) zawodowej służby wojskowej – do 17 128 osób, które mogą być powołane do czynnej służby wojskowej w charakterze żołnierza zawodowego, w tym w trakcie kształcenia;
2) ćwiczeń wojskowych – do 200 000 żołnierzy rezerwy, w tym 200 z przeznaczeniem na szkolenie w ramach kursów podoficerów i oficerów rezerwy, którzy zajmują lub są przewidziani do wyznaczenia na stanowiska służbowe w strukturach wojennych, na których są wymagane wyższe niż posiadają obecnie kwalifikacje wojskowe, a także osób przeniesionych do rezerwy niebędących żołnierzami rezerwy. Ponadto w ramach ww. limitu planuje się przeznaczyć limit w wysokości 800 według stanu średniorocznego na realizację programu („Legia Akademicka”) ukierunkowanego na studentów – ochotników zainteresowanych odbyciem szkolenia wojskowego realizowanego na bazie szkolnictwa wojskowego we współpracy z uczelniami cywilnymi;
3) aktywnej rezerwy – do 10 000 żołnierzy rezerwy pełniących służbę, na podstawie powołania na czas nieokreślony, raz na kwartał jednorazowo przez co najmniej 2 dni w czasie wolnym od pracy oraz jednorazowo przez 14 dni, jak również w inne dni, stosownie do potrzeb Sił Zbrojnych, po uzgodnieniu z żołnierzem AR lub na jego wniosek oraz w dni, w których został wezwany do natychmiastowego stawiennictwa;
4) dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej – do 28 580 osób, w tym w trakcie kształcenia, które nie odbywały dotychczas czynnej służby wojskowej oraz osób przeniesionych do rezerwy niebędących żołnierzami rezerwy (osoby po kwalifikacji wojskowej) – ochotnicy niezależnie od posiadanych kwalifikacji i wykształcenia, jeżeli ukończyli co najmniej osiemnasty rok życia; osoby, które spełniły obowiązek służby wojskowej w innym kraju; osoby, które stale zamieszkując za granicą wróciły do kraju i meldują się na pobyt stały;
5) terytorialnej służby wojskowej – do 38 000 żołnierzy rezerwy oraz osób, które mają uregulowany stosunek do służby wojskowej.
Powołania mają głównie dotyczyć osób, którym nadano przydziały moblizacyjne.
Powołanie następuje w formie decyzji administracyjnej, poprzez doręczenie karty żołnierzowi rezerwy nie później niż na 14 dni przed dniem stawienia się do czynnej służby.
Powołanemu przysługuje prawo odwołania od decyzji, w ciągu 14 dni od dnia jej otrzymania.
Fot. 2 - Wydatki na finansowanie potrzeb obronnych corocznie, począwszy od 2023 r. będą wynosić co najmniej 3% Produktu Krajowego Brutto.
Sposób pełnienia służby przez żołnierzy pasywnej rezerwy
Polega na odbywaniu ćwiczeń wojskowych.
Może równieź polegać na udziale w zwalczaniu klęsk żywiołowych i likwidacji ich skutków, w akcjach poszukiwawczych oraz ratowaniu życia ludzkiego.
Rodzaje ćwiczeń wojskowych
Ćwiczenia wojskowe mogą być odbywane jako:
1) jednodniowe;
2) krótkotrwałe - trwające nieprzerwanie do 30 dni;
3) długotrwałe - trwające nieprzerwanie do 90 dni;
4) rotacyjne - trwające łącznie do 30 dni i odbywane z przerwami w określonych dniach w ciągu danego roku kalendarzowego.
Czas trwania ćwiczeń wojskowych
Nie może przekraczać łącznie 90 dni w ciągu roku, przy czym żołnierz pasywnej rezerwy może odbywać ćwiczenia wojskowe trwające do 24 godzin nie więcej niż 3 razy w roku, a pozostałe ćwiczenia raz w roku.
Prawo rekompensaty
Osoba, która została wezwana, podczas wykonywania ćwiczeń przebywa na urlopie bezpłatnym. W czasie trwania tego urlopu pracownikowi nie przysługuje wynagrodzenie. Za każdy dzień ćwiczeń rezerwistom przysługuje uposażenie zasadnicze.
Pracodawcy zatrudniającemu pracownika będącego żołnierzem rezerwy albo będącego żołnierzem OT pełniącym służbę wojskową rotacyjnie przysługuje świadczenie pieniężne za dni, w których pełnili oni służbę wojskową. Zasady udzielania świadczenia określa art. 309 ustawy.
Zasady dotyczące rekompensat są ponadto określane w aktach wykonawczych wydawanych przez ministra, tj. rozporządzeniach.
Fot.3 - W razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny osoby uznane za zdolne do służby wojskowej mogą być w każdym czasie powołane do służby wojskowej.
Inne obowiązki
Rolnik może też być zobowiązany do wykonywania świadczeń osobistych i rzeczowych. Może być również powołany do wykonywania doraźnych prac.
Przedsiębiorca może być zobowiązany w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny do wykonania świadczeń rzeczowych, polegających na oddaniu posiadanych nieruchomości i rzeczy ruchomych.
Ponadto rodzaj i zakres zadań wykonywanych przez przedsiębiorcę na rzecz Państwa reguluje art. 648 - 650 ustawy.
Dział XXV ustawy reguluje sankcje karne za nieprzestrzeganie przepisów ustawy.
Przykładowo art. 682 ustawy reguluje, iż ten kto bez usprawiedliwionej przyczyny:
będąc żołnierzem pasywnej rezerwy nie zgłasza się w określonym terminie i miejscu na ćwiczenia wojskowe trwające do dwudziestu czterech godzin,
będąc przeznaczony do szkolenia lub ćwiczeń wojskowych nie zgłasza się w określonym terminie i miejscu do tej służby podlega karze aresztu albo grzywny.
Źródło: gov.pl
