Wprowadzono zmiany tak długo oczekiwane przez rolników. Możliwe jest pobieranie emerytury bez konieczności przekazywania gospodarstwa. Nowelizacja ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników poszerzyła krąg osób podlegających rolniczemu ubezpieczeniu społecznemu, zmieniła zasady przyznawania renty. Nowe regulacje obowiązują od 15 czerwca.
Nowe zasady przyznawania emerytury rolniczej
Emerytura rolnicza nie jest zawieszana w przypadku braku przekazania gospodarstwa następcy ani jego wydzierżawienia. Obecnie emeryt posiada nieograniczone prawo gospodarowania gruntami. Nie ma już konieczności prowadzenia gospodarstwa przez małżonka rolnika. Przed 15 czerwca niespełnienie wymogu, o którym mowa w zdaniu poprzednim powodował, iż rolnik - emeryt nie mógł otrzymywać świadczenia w pełnej wysokości.
Możliwość pobierania renty w całości
Obecnie nie zawiesza się świadczenia rentowego również w przypadku:
1) dzierżawy gruntów wydzierżawionych, na podstawie umowy pisemnej zawartej - w przypadku renty stałej - co najmniej na 10 lat, a w przypadku renty okresowej - na okres wskazany w decyzji Prezesa KRUS o przyznaniu tej renty, której zawarcie potwierdził wójt, właściwy ze względu na miejsce położenia przedmiotu dzierżawy, osobie niebędącej:
a) małżonkiem rencisty;
b) osobą pozostającą z rencistą we wspólnym gospodarstwie domowym;
c) małżonkiem osoby, o której mowa w lit. b;
2) podjęcia działalności rolniczej na gruntach uprzednio wydzierżawionych na podstawie umowy pisemnej zawartej - w przypadku renty stałej - co najmniej na 10 lat, a w przypadku renty okresowej - na okres wskazany w decyzji Prezesa KRUS o przyznaniu tej renty, jeżeli dzierżawa ustała wcześniej z przyczyn niezależnych od wydzierżawiającego (wówczas wypłata nie będzie ulegała zawieszeniu przez okres jednego roku).
Wypłata bez wydawania decyzji
Emerytury rolnicze, których wypłata uległa częściowemu zawieszeniu przed dniem wejścia w życie ustawy ze względu na brak zaprzestania prowadzenia działalności rolniczej będą wypłacane w pełnej wysokości od dnia wejścia w życie ustawy bez wydawania decyzji o wznowieniu zawieszonej wypłaty.
Korzystne zmiany w przyznawaniu renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy
Osób, które posiadają co najmniej 25 – letni okres podlegania rolniczemu ubezpieczeniu emerytalno – rentowemu i które składają wniosek o rentę nie dotyczy wymóg powstania niezdolności do pracy w okresach podlegania temu ubezpieczeniu. Ponadto niezdolność może powstać u nich później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania okresu podlegania ubezpieczeniu, jak i nie muszą wykazywać się 5- letnim okresem opłacania składek do KRUS w okresie ostatnich 10 lat przed złożeniem wniosku o przyznanie renty.
Fot. 2 - Pierwsze świadczenia na nowych zasadach będzie wypłacane już 28 czerwca 2022 roku.
Doliczenie okresu odbywania czynnej służby wojskowej lub okresów jej równorzędnych albo zastępczych form tej służby przypadających przed dniem 1 stycznia 1999 r. do okresu podlegania rolniczemu ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu. Zgodnie z art. 25 ust. 2 b ustawy dopuszczono taką możliwość dla osób urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r.
Zawieszenie oraz zmniejszenie prawa do świadczeń
Dokonano zmiany w art. 34 ustawy. Przy zawieszeniu lub zmniejszeniu prawa do emerytury lub renty rolniczej z ubezpieczenia nie uwzględnia się dochodów z działalności rolniczej. W poprzedniej wersji przepisu była mowa tylko o zawieszeniu świadczeń.
Odsetki
Rozszerzono katalog przypadków, w których nie nalicza się odsetek za zwłokę - między innymi gdy nieopłacenie składek wynika z błędnego zawiadomienia przez KRUS o stanie rozliczeń, ze zmiany decyzji Prezesa KRUS, z przyczyn leżących po stronie KRUS.
Umorzenie należności
Zwiększono wysokość kwoty, do której dopuszczalne jest (również z urzędu) umorzenie części lub całości należności z tytułu składek, w przypadku ich całkowitej nieściągalności - gdy nie będą one przekraczać dziesięciokrotności kwoty kosztów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym.
Obowiązek powiadomienia płatnika o nadpłaconych lub nienależnie opłaconych przez niego składkach podlegających zwrotowi
Obecnie KRUS jest zobowiązany poinformować płatnika o powstałej okoliczności, gdy ich wysokość jest wyższa od dziesięciokrotności kwoty kosztów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym.
Fot. 3 – Osoby wymienione w art. 5 c ustawy podlegają nadal ubezpieczeniu rolniczemu, ale mogą na swój wniosek zrezygnować z tego ubezpieczenia.
Rozszerzony krąg osób podlegających ubezpieczeniu społecznemu rolników
Rolnik lub domownik który podlega ubezpieczeniu w pełnym zakresie z mocy ustawy w sytuacji gdy zostanie objęty innym ubezpieczeniem społecznym z tytułu:
1) pobierania świadczenia integracyjnego lub stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, na które został skierowany przez powiatowy urząd pracy;
2) pobierania stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, na które został skierowany przez inne niż powiatowy urząd pracy podmioty kierujące na szkolenie, staż lub przygotowanie zawodowe dorosłych;
3) pobierania stypendium na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy w okresie odbywania studiów podyplomowych;
4) pełnienia czynnej służby wojskowej jako żołnierz niezawodowy;
5) odbywania służby zastępczej
nadal podlega ubezpieczeniu rolniczemu pomimo objęcia go z tych tytułów innym ubezpieczeniem społecznym.
Rolnik lub domownik ma prawo w każdym czasie odstąpić od ubezpieczenia, składając w KRUS oświadczenie o odstąpieniu od tego ubezpieczenia, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym to oświadczenie zostało złożone w KRUS.
Fot. 4 – Zmiany w zakresie rehabilitacji leczniczej zaczną obowiązywać od dnia 1 stycznia 2023 r.
Leczenie i rehabilitacja lecznicza dla większego grona osób od 1 stycznia 2023 r.
Podejmowane będą przez KRUS działania na rzecz osób wykazujących całkowitą niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym, ale rokujących jej odzyskanie w wyniku leczenia i rehabilitacji leczniczej albo zagrożonych całkowitą niezdolnością do pracy w gospodarstwie rolnych. Na gruncie ustawy będą to osoby:
1) podlegające ubezpieczeniu społecznemu rolników z mocy ustawy w pełnym zakresie;
2) podlegające ubezpieczeniu wypadkowemu, chorobowemu i macierzyńskiemu na wniosek w pełnym zakresie nieprzerwanie co najmniej przez 18 miesięcy przed złożeniem wniosku o rehabilitację leczniczą (okres ten nie będzie wymagany w przypadku ubezpieczonego zagrożonego całkowitą niezdolnością do pracy w gospodarstwie rolnym wskutek wypadku przy pracy rolniczej);
3) posiadające ustalone prawo do okresowej renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy i zachowały zdolność do samodzielnej egzystencji.
Podmioty uprawnione do skorzystania z rehabilitacji leczniczej
Zostały wymienione w art. 64 ust. 3 ustawy, są to między innymi osoby uznane okresowo za całkowicie niezdolne do pracy w gospodarstwie rolnym, które rokują odzyskanie zdolności do pracy w gospodarstwie rolnym w wyniku leczenia i rehabilitacji, zagrożone całkowitą niezdolnością do pracy w gospodarstwie rolnym, uprawnione do renty rodzinnej, o których mowa w art. 29 ust. 2 ustawy.
Pierwszeństwo w skierowaniu na rehabilitację leczniczą będzie miała osoba, dla której potrzeba rehabilitacji jest uzasadniona następstwem wypadku przy pracy rolniczej. Jeżeli na rehabilitację leczniczą będzie kierowane dziecko wymagające opieki ze względu na wiek lub stan zdrowia, pobyt w zakładzie rehabilitacji leczniczej będzie zapewniony również jemu opiekunowi prawnemu.
Z turnusów będzie mógł również skorzystać emeryt. Przewidziano również możliwość skierowania na tzw. turnusy regeneracyjne ubezpieczonych, którzy podlegali ubezpieczeniu jako rolnik lub domownik i zaprzestali prowadzenia działalności rolniczej lub pracy w gospodarstwie rolnym w związku z nabyciem prawa do świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego. Turnus będzie miał na celu poprawę ich kondycji psychofizycznej i jakości życia.
Jeśli zainteresował Cię ten artykuł lub uważasz, iż istnieje zagadnienie prawne warte przeanalizowania, skontaktuj się z Redakcją. Chętnie udzielimy fachowego wsparcia.
