Prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej a obowiązek ubezpieczeniowy w KRUS

Rolnik może prowadzić działalność gospodarczą i być ubezpieczonym w KRUS. Po przekroczeniu określonej kwoty zostaje jednak włączony do ZUS. Jakie są zasady podlegania ubezpieczeniom?

O tym w niniejszym artykule.

 

Zgodnie z ustawą z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników obowiązkowi podlegania ubezpieczeniom podlega:

1) rolnik,

2) małżonek rolnika (chyba że ten małżonek nie pracuje w gospodarstwie rolnika ani w gospodarstwie domowym bezpośrednio związanym z tym gospodarstwem rolnym),

3) domownik,

4) pomocnik rolnika.

Art. 16 ust. 1 ustawy wskazuje jakie osoby podlegają ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu podlega z mocy ustawy, z kolei art. 16 ust. 2 ustawy wymienia osoby, które mogą podlegać ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu na wniosek.

Obowiązkowi ubezpieczeń nie podlega osoba, która podlega innemu ubezpieczeniu społecznemulub ma ustalone prawo do emerytury lub renty, lub ma ustalone prawo do świadczeń z ubezpieczeń społecznych.

Mogą ją prowadzić na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej osoby fizyczne, na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, z wyłączeniem:

1) wspólników spółek prawa handlowego,

2) osób prowadzących działalność w zakresie wolnego zawodu:

a) w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne,

b) z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Za rozpoczęcie prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej uznaje się także:

1) wznowienie wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej, której prowadzenie okresowo zawieszono,

2) zmianę rodzaju lub przedmiotu wykonywanej działalności według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD).

Warunkiem jest podleganie rolniczemu ubezpieczeniu przez rolnika lub domownika w pełnym zakresie z mocy ustawy nieprzerwanie przez co najmniej 3 lata oraz:

1) złożenie w Kasie oświadczenie o kontynuowaniu tego ubezpieczenia w terminie 14 dni od dnia rozpoczęcia wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej lub współpracy przy tej działalności na formularzu: _KRUS_UD-24_2021_02_oswiadczenie_dz_gospodarcza.pdf

2) jednocześnie nadal prowadzenie działalności rolniczej lub stałe wykonywanie pracy w gospodarstwie rolnym, obejmującym obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego lub w dziale specjalnym;

 

3) brak wykonywania pracy w charakterze pracownika i niepozostawanie w stosunku służbowym;

4) brak ustalonego prawa do emerytury lub renty albo do świadczeń z ubezpieczeń społecznych;

Roczna kwota graniczna podlega corocznej waloryzacji wskaźnikiem cen towarów i usług konsumpcyjnych i jest ogłaszana przez ministra właściwego do spraw rozwoju wsi w drodze obwieszczenia w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”.

W orzecznictwie wskazuje się, iż sam fakt opłacania składek w ramach systemu ubezpieczenia rolników - w związku z niepodzielnością składki ubezpieczeniowej, tj. obowiązkiem opłacania jej kwartalnie - nie jest równoznaczny z podleganiem rolniczemu ubezpieczeniu społecznemu (por. wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 28 marca 2006 r., I UK 218/05).

 

 

 

Trzyletni staż ubezpieczenia rolniczego powinien przypadać bezpośrednio przed dniem rozpoczęcia pozarolniczej działalności gospodarczej.

 

W przypadku gdy rolnik lub domownik zamierza prowadzić pozarolniczą działalność i nie spełnia warunków do objęcia go rolniczym ubezpieczeniom społecznym na zasadach wskazanych powyżej, a w okresie prowadzenia działalności gospodarczej nie będzie podlegał ubezpieczeniu emerytalno - rentowemu w ZUS przez okres do pierwszych 6 miesięcy, do czasu objęcia tym ubezpieczeniem przez ZUS zobowiązany jest do opłacania składek do KRUS na dotychczasowych zasadach.

Niezachowanie terminu złożenia oświadczenia o kontynuowaniu ubezpieczenia jest równoznaczne z ustaniem ubezpieczenia od dnia rozpoczęcia wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej lub współpracy przy prowadzeniu tej działalności.

Niezłożenie zaświadczenia albo oświadczenia o nieprzekroczeniu granicznej, rocznej kwoty podatku dochodowego lub niezachowanie terminu do złożenia wskazanych dokumentów jest równoznaczne z ustaniem ubezpieczenia z dniem, do którego rolnik lub domownik obowiązany był złożyć zaświadczenie albo oświadczenie w KRUS, chyba że ten rolnik lub domownik zaprzestał prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w sposób trwały lub okresowy przed upływem terminu na złożenie tego zaświadczenia albo oświadczenia.

Rolnik jest obowiązany, bez wezwania KRUS w terminie 14 dni do zgłaszania osób podlegających ubezpieczeniu w jego gospodarstwie oraz do informowania o okolicznościach mających wpływ na podleganie ubezpieczeniu i o zmianach tych okoliczności.

Odebranie oświadczenia o kontynuowaniu ubezpieczenia

Rolnik/domownik jest zobowiązany złożyć oświadczenie w przypadku rozpoczęcia prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, a pracownik KRUS pouczyć rolnika/domownika o skutkach prawnych złożenia tego oświadczenia. Wzmiankę o udzielonym pouczeniu zamieszcza się w decyzji. KRUS niezwłocznie przesyła właściwemu oddziałowi ZUS odpis decyzji o podleganiu rolniczemu ubezpieczeniu lub o jego ustaniu, jak i złożone przez rolnika/domownika oświadczenie.

 

 

 

KRUS prowadzi ewidencję okresów podlegania ubezpieczeniu i opłacania składek za każdego ubezpieczonego.

 

W przypadku gdy rolnik lub domownik sprawuje opiekę nad dzieckiem możliwe jest sfinansowanie za niego składek na ubezpieczenie emerytalno-rentowe z budżetu państwa pod warunkiemzaprzestania wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej albo współpracy przy wykonywaniu tej działalności albo zawieszenia wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej – w okresie sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem (zawieszenie można dokonać w nie więcej niż 5 częściach).

Prezes KRUS wydaje decyzje w sprawach między innymi podlegania ubezpieczeniu oraz ustania ubezpieczenia, wysokości należności z tytułu składek na ubezpieczenie, zmiany warunków ubezpieczenia, a także stwierdzenia obowiązku opłacania składki dla osób rozpoczynających prowadzenie pozarolniczej działalność gospodarczej.

 

 

 

Od decyzji Prezesa KRUS przysługuje prawo odwołania do Sądu.

 

Składka miesięczna za każdego ubezpieczonego wynosi 10 % emerytury podstawowej (w II kwartale 2022 r. wynosi 108 zł), a w przypadku gdy rozpoczyna on prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej składka wynosi dwukrotność kwoty określonej powyżej.

Wysokość kwartalnych składek na ubezpieczenie społeczne można sprawdzić na stronie: Wymiar kwartalnych składek na ubezpieczenie społeczne rolników | Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (krus.gov.pl)

Składki na ubezpieczenie opłaca się co kwartał. Termin płatności przypada ostatniego dnia pierwszego miesiąca danego kwartału.

Ulegają przedawnieniu po upływie 5 lat, licząc od dnia, w którym stały się wymagalne, z zastrzeżeniem art. 41 b ust. 2–7 ustawy.

Jeśli zainteresował Cię ten artykuł lub uważasz, iż istnieje zagadnienie prawne warte przeanalizowania, skontaktuj się z Redakcją. Chętnie udzielimy fachowego wsparcia.