Sankcje za nielegalne wycinki drzew i krzewów

Magdalena Kopeć

Ustawa o ochronie przyrody określa zasady usuwania drzew i krzewów. Naruszenie przepisów obwarowane jest sankcją – i to nie tylko na gruncie prawa administracyjnego.

 

Administracyjna kara pieniężna

 

Została uregulowana w art. 88 ustawy. Nakłada ją się między innymi w przypadku usunięcia drzewa lub krzewu bez wymaganego zezwolenia, usunięcia drzewa lub krzewu bez zgody posiadacza nieruchomości, zniszczenia drzewa lub krzewu, uszkodzenia drzewa spowodowane wykonywaniem prac w obrębie korony drzewa, usunięcia drzewa pomimo sprzeciwu organu.

 

Uiszczenie kary następuje w terminie 14 dni licząc od dnia, w którym decyzja w sprawie wymierzenia kary stała się ostateczna. Możliwe jest w określonych przypadkach odroczenie płatności kary.

 

Wysokość kary administracyjnej

 

Zasady wymierzania kary określa art. 89 ustawy. Przykładowo za usunięcie drzewa lub krzewu bez wymaganego zezwolenia naliczana jest kara w wysokości dwukrotnej opłaty za usunięcie drzewa lub krzewu.

 

Odroczenie zapłaty kary administracyjnej

 

Termin płatności kary odracza się na okres 5 lat, jeżeli stopień zniszczenia drzewa lub krzewu nie wyklucza zachowania jego żywotności. Ponadto w przypadku gdy uszkodzenie drzewa spowodowane zostało wykonywaniem prac w obrębie korony drzewa, następuje odroczenie terminu płatności 70 % wymierzonej kary za zniszczenie korony drzewa.

 

Rozłożenie na raty

 

W przypadkach wskazanych w art. 88 ust. 8 ustawy można złożyć wniosek o rozłożenie kary na raty, na okres nie dłuższy niż 5 lat.

 

Częściowe umorzenie kary

 

Organ może umorzyć 50% wymierzonej kary osobom fizycznym, które na cele niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej usunęły lub zniszczyły drzewo lub krzew albo uszkodziły drzewo, w przypadku gdy osoby te nie są w stanie uiścić kary w pełnej wysokości bez znacznego uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny, jeżeli dochód miesięczny na jednego członka gospodarstwa domowego nie przekracza 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę w danym roku.

 

Całkowite umorzenie kary

 

Kara jest umarzana po upływie 5 lat od dnia, w którym decyzja o odroczeniu terminu płatności kary stała się ostateczna, i po stwierdzeniu zachowania żywotności drzewa lub krzewu lub braku żywotności drzewa lub krzewu z przyczyn niezależnych od podmiotu ukaranego.

 

Egzekucja należności

 

W przypadku braku płatności w terminie, naliczane są odsetki za zwłokę. Należność wraz z odsetkami podlega przymusowemu ściągnięciu w trybie określonym w przepisach o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

 

Pozwolenie na budowę a usunięcie drzewa

 

W sytuacji wskazanej w art. 83 f ust. 17 ustawy wystąpienie o wydanie decyzji o pozwoleniu na budowę w terminie 5 lat od dokonania oględzin powoduje naliczenie przez organ opłaty za usunięcie drzewa.

 

Obowiązek wykonania nasadzeń

 

W przypadku gdy w okresie 3 lat drzewo (krzew) nie zachowało żywotności albo nasadzenia zastępcze nie zachowały żywotności z przyczyn zależnych od posiadacza nieruchomości, organ ponawia obowiązek nasadzeń zastępczych. W przypadku gdy posiadacz nieruchomości ich nie wykonał, stosuje się środki egzekucji administracyjnej - grzywnę w celu przymuszenia lub wykonanie zastępcze.

 

Odszkodowanie za wycinkę drzew lub krzewów dokonaną na wniosek właściciela urządzeń

 

Przysługuje właścicielowi nieruchomości lub użytkownikowi wieczystemu od właściciela urządzeń na drodze umowy zawartej między Stronami.

 

W przypadku braku zawarcia umowy w terminie 30 dni od dnia usunięcia roślinności, odszkodowanie ustala organ, który wydał zezwolenie na ich usunięcie, stosując odpowiednio przepisy ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami dotyczące odszkodowania za wywłaszczenie nieruchomości.

 

kara drzewa wycinka 2 kopec cenyrolnicze pl

 

Zdjęcie 2 – Organ zobowiązany jest do przeprowadzenia oględzin przed wydaniem decyzji wymierzającej karę administracyjną.

 

Przedawnienie

 

Nie wszczyna się postępowania w sprawie wymierzenia administracyjnej kary pieniężnej, a postępowanie wszczęte w tej sprawie umarza się, jeżeli od końca roku, w którym usunięto lub zniszczono drzewo lub krzew albo uszkodzono drzewo, upłynęło 5 lat. Należność z tytułu administracyjnej kary pieniężnej przedawnia się po upływie 5 lat od końca roku, w którym upłynął termin płatności.

 

Prawo odwołania

 

Od decyzji przysługuje odwołanie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego. Od rozstrzygnięcia SKO można złożyć skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Z kolei od wyroku WSA przysługuje prawo złożenia skargi kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

 

Wstrzymanie wykonalności decyzji

 

Następuje na wniosek Skarżącego. Organ może wówczas wstrzymać wykonanie decyzji w całości lub w części. W przypadku przekazania skargi do Sądu, Sąd może na wniosek Skarżącego wydać postanowienie o wstrzymaniu wykonania w całości lub w części aktu lub czynności, jeżeli zachodzi niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków.

 

wycinka kopec 3 cenyrolnicze pl

 

Zdjęcie 3 – Ściganie sprawcy z art. 124 § 1 Kodeksu wykroczeń następuje zawsze na wniosek pokrzywdzonego.

 

Odpowiedzialność na gruncie Kodeksu karnego

 

W przypadku kradzieży usuniętego drzewa osoba popełnia przestępstwo z art. 278. W przypadku gdy ktoś poważnie uszkadza lub istotnie zmniejsza wartość przyrodniczą prawnie chronionego terenu lub obiektu, powodując istotną szkodę, odpowiada na mocy art. 187.

 

Odpowiedzialność na gruncie Kodeksu wykroczeń

 

Sprawca w zależności od rodzaju naruszenia odpowiada na gruncie art. 124 § 1 (zniszczenie rzeczy) oraz art. 119 § 1 (kradzież, przywłaszczenie cudzej rzeczy). Rozważenia wymaga również odpowiedzialność z art. 144 § 1.

 

Poszczególne przepisy ustanawiają sankcje. Możliwe jest np. orzeczenie wobec sprawcy obowiązku zapłaty równowartości wyrządzonej szkody, uiszczenia nawiązki do wysokości 500 złotych.

 

Wykroczenie w ustawie o ochronie przyrody

 

Katalog naruszeń wskazany jest w art. 131 ustawy. Sankcją jest karą aresztu albo grzywny.

 

Zbieg czynów

 

W przypadku gdy czyn wypełnia znamiona wykroczeń określonych w dwóch lub więcej przepisach ustawy, stosuje się art. 9 Kodeksu wykroczeń. W sytuacji gdy czyn będący wykroczeniem wyczerpuje zarazem znamiona przestępstwa zastosowanie znajduje art. 10 Kodeksu wykroczeń. Z kolei w przypadku gdy czyn wyczerpuje znamiona określone w dwóch albo więcej przepisach ustawy karnej, stosuje się regulacje art. 11 Kodeksu karnego.

 

Odpowiedzialność cywilnoprawna

 

Osoba, która doznała szkody może od sprawcy naruszenia żądać:

1) przywrócenia stanu zgodnego z prawem i zaniechania naruszeń (zgodnie z art. 222 § 2 Kodeksu cywilnego);

2) odszkodowania na podstawie art. 415 Kodeksu cywilnego (a w przypadku gdy sprawcą jest przedsiębiorca na podstawie art. 435 Kodeksu cywilnego).

 

wycinka kopec 4 cenyrolnicze pl

 

Zdjęcie 4 - Brak obecnie regulacji określających minimalną odległość sadzenia drzew od granic działki.

 

Gałęzie na gruncie sąsiada

 

Zgodnie z art. 149 Kodeksu cywilnego właściciel gruntu może wejść na grunt sąsiedni w celu usunięcia zwieszających się z jego drzew gałęzi lub owoców. Właściciel sąsiedniego gruntu może jednak żądać naprawienia wynikłej stąd szkody.

 

Z kolei art. 150 Kodeksu cywilnego stanowi, iż właściciel gruntu może obciąć i zachować dla siebie korzenie przechodzące z sąsiedniego gruntu (jak i gałęzie, owoce zwieszające się z sąsiedniego gruntu). Właściciel winien wówczas wyznaczyć sąsiadowi odpowiedni termin do ich usunięcia.

 

Korzystanie ze swoich praw doznaje każdorazowo ograniczeń gdy usunięcie części roślinności doprowadziłoby do naruszenia ekosystemu. Zastosowanie powołanych wyżej przepisów może prowadzić do naruszenia art. 5 Kodeksu cywilnego (który określa przypadki nadużycia prawa podmiotowego).

 

Rolniku, naruszenie obowiązujących przepisów wiąże się z poniesieniem odpowiedzialności. Wyjątkiem jest sytuacja gdy zniszczenie drzewa nastąpiło w celu uchylenia bezpośredniego niebezpieczeństwa grożącego zdrowiu, życiu czy też mieniu.

 

Jeśli zainteresował Cię ten artykuł, masz jakieś pytania dotyczące odpowiedzialności za naruszenie przepisów ustawy o ochronie przyrody lub inne z zakresu prawa, skontaktuj się z Redakcją. Chętnie udzielimy fachowego wsparcia.

 

 

 

Magdalena Kopeć
Autor: Magdalena Kopeć
Radca prawny. Absolwentka studiów podyplomowych Zarządzania finansami przedsiębiorstwa w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie. Pasjonatka prawa cywilnego i psychologii.

Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Najnowsze artykuły autora:

Loading comments...
Wiadomość z kategorii:

Obserwuj nas w Google News 

i czytaj materiały szybciej niż inni

Google Icons 16 512

Dołącz teraz