Nieodłączną częścią krajobrazu wiejskiego są drzewa i krzewy. Czasem jednak zachodzi konieczność dokonania ich wycinki. Kwestie uzyskania zezwolenia na usunięcie drzew lub krzewów reguluje ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody. Na gruncie obowiązującej ustawy rolnik nie zawsze musi starać się o wydanie zezwolenia, dzieje się tak np. w przypadku przywrócenia gruntów do użytkowania rolniczego.
Osoba uprawniona do złożenia wniosku
Wniosek składa posiadacz nieruchomości - za zgodą właściciela tej nieruchomości. Z kolei zgoda właściciela urządzeń przesyłowych jest wymagana gdy roślina zagraża funkcjonowaniu tychże urządzeń.
Za posiadacza uważa się osobę, która rzeczą faktycznie włada jak właściciel, jak i przypadku gdy osoba włada gruntem jako użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mająca inne prawo do nieruchomości.
Wymogi wniosku określa art. 83 b ustawy.
Wniosek o wydanie zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu zawiera:
1) dane osobowe Wnioskodawcy,
2) oświadczenie o posiadanym tytule prawnym władania nieruchomością albo oświadczenie o posiadanym prawie własności urządzeń przesyłowych;
3) zgodę właściciela nieruchomości, jeżeli jest wymagana;
4) nazwę gatunku drzewa lub krzewu;
5) obwód pnia drzewa mierzony na wysokości 130 cm, a w przypadku gdy na tej wysokości drzewo:
a) posiada kilka pni - obwód każdego z tych pni,
b) nie posiada pnia - obwód pnia bezpośrednio poniżej korony drzewa;
6) wielkość powierzchni, z której zostanie usunięty krzew;
7) miejsce, przyczynę, termin zamierzonego usunięcia drzewa lub krzewu, oraz wskazanie czy usunięcie wynika z celu związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej;
8) rysunek, mapę albo wykonany przez projektanta posiadającego odpowiednie uprawnienia budowlane projekt zagospodarowania działki lub terenu w przypadku realizacji inwestycji, dla której jest on wymagany zgodnie z ustawą z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane - określające usytuowanie drzewa lub krzewu w odniesieniu do granic nieruchomości i obiektów budowlanych istniejących lub projektowanych na tej nieruchomości;
9) projekt planu:
a) nasadzeń zastępczych, rozumianych jako posadzenie drzew lub krzewów, w liczbie nie mniejszej niż liczba usuwanych drzew lub o powierzchni nie mniejszej niż powierzchnia usuwanych krzewów,
b) przesadzenia drzewa lub krzewu
- jeżeli są planowane, wykonany w formie rysunku, mapy lub projektu zagospodarowania działki lub terenu, oraz informację o liczbie, gatunku lub odmianie drzew lub krzewów oraz miejscu i planowanym terminie ich wykonania;
10) decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach albo postanowienie w sprawie uzgodnienia warunków realizacji przedsięwzięcia w zakresie oddziaływania na obszar Natura 2000, w przypadku realizacji przedsięwzięcia, dla którego wymagane jest ich uzyskanie;
11) zezwolenie w stosunku do gatunków chronionych na czynności podlegające zakazom określonym w art. 51 ust. 1 pkt 1-4 i 10 oraz w art. 52 ust. 1 pkt 1, 3, 7, 8, 12, 13 i 15 ustawy, jeżeli zostało wydane.
Obowiązek przeprowadzenia oględzin
Wynika z art. 83 c ustawy. Organ przed wydaniem zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu zobowiązany jest do dokonania oględzin w zakresie występowania w ich obrębie gatunków chronionych. Organ bada także dostępność miejsc do wykonania nasadzenia zastępczego lub przesadzenia tego drzewa lub krzewu.
Organ wydający zezwolenie
Zezwolenie wydaje wójt, burmistrz albo prezydent miasta (co do zasady). Organ wydając rozstrzygnięcie bierze pod uwagę ochronę przyrody, interes społeczny oraz słuszny interes Strony. Treść zezwolenia określa art. 83 d ustawy.
Wyłączenie stosowania ustawy
Zgodnie z art. 83 f ustawy nie wymaga zezwolenia między innymi usunięcie:
1) drzew, których obwód pnia na wysokości 5 cm nie przekracza:
a) 80 cm - w przypadku topoli, wierzb, klonu jesionolistnego oraz klonu srebrzystego,
b) 65 cm - w przypadku kasztanowca zwyczajnego, robinii akacjowej oraz platanu klonolistnego,
c) 50 cm - w przypadku pozostałych gatunków drzew;
2) drzew lub krzewów, które rosną na nieruchomościach stanowiących własność osób fizycznych i są usuwane na cele niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej;
3) drzew lub krzewów usuwanych w celu przywrócenia gruntów nieużytkowanych do użytkowania rolniczego;
4) drzew lub krzewów na plantacjach lub w lasach w rozumieniu ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach;
5) drzew lub krzewów owocowych, z wyłączeniem rosnących na terenie nieruchomości lub jej części wpisanej do rejestru zabytków lub na terenach zieleni;
6) drzew lub krzewów w przypadku prowadzenia akcji ratowniczej przez jednostki ochrony przeciwpożarowej lub inne właściwe służby ustawowo powołane do niesienia pomocy osobom w stanie nagłego zagrożenia życia lub zdrowia.
W przypadku zgłoszenia usunięcia na cele niezwiązane z działalnością gospodarczą właściciel nieruchomości musi dokonać zgłoszenia do organu zamiaru usunięcia drzewa, które przekracza normy określone w art. 83 f ust. 1 pkt 3 ustawy. Następnie organ przeprowadza oględziny. Po ich dokonaniu organ może w terminie 14 dni złożyć sprzeciw. Usunięcie drzewa może nastąpić w sytuacji gdy organ nie wniósł sprzeciwu w ustawowym terminie. W przypadku nieusunięcia drzewa przed upływem 6 miesięcy od przeprowadzonych oględzin usunięcie drzewa może nastąpić po dokonaniu ponownego zgłoszenia.
Opłaty za usunięcie drzewa lub krzewu
Wysokość opłaty jest zawarta w zezwoleniu. W przypadku naliczenia opłaty za usunięcie drzewa lub krzewu oraz uzależnienia wydania zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu od przesadzenia tego drzewa lub krzewu albo wykonania nasadzeń zastępczych, następuje odroczenie terminu uiszczenia opłaty za jego usunięcie na okres 3 lat (licząc od dnia upływu terminu wskazanego w zezwoleniu na jego przesadzenie lub wykonanie nasadzeń zastępczych). Jeżeli przesadzone albo posadzone drzewa lub krzewy zachowały żywotność po upływie wymaganego okresu lub nie zachowały żywotności z przyczyn niezależnych od posiadacza nieruchomości, należność z tytułu ustalonej opłaty za usunięcie drzew lub krzewów podlega umorzeniu.
Jeżeli przesadzone albo posadzone drzewa lub krzewy albo część z nich nie zachowały żywotności po upływie okresu, o którym mowa w akapicie powyżej, z przyczyn zależnych od posiadacza nieruchomości, naliczona opłata jest przeliczana w sposób proporcjonalny do liczby drzew lub powierzchni krzewów, które nie zachowały żywotności.
Zasady ustalania opłaty
Reguluje art. 85 ustawy. Opłatę za usunięcie drzewa ustala się mnożąc liczbę cm obwodu pnia drzewa mierzonego na wysokości 130 cm i stawkę opłaty.
Stawki opłat za usuwanie drzew nie mogą przekraczać 500 zł. Stawki opłat za usuwanie krzewów nie mogą przekraczać 200 zł.
Zdjęcie 2 – Zasady naliczania opłat określa Rozporządzenie Ministra Środowiska z 3 lipca 2017 r. w sprawie wysokości stawek opłat za usunięcie drzew i krzewów.
Zwolnienie od opłat
Szczegółowe wyliczenie zawiera art. 86 ustawy. Nie nalicza się opłat między innymi za usunięcie:
1) drzew lub krzewów, na których usunięcie nie jest wymagane zezwolenie;
2) drzew, których obwód pnia mierzony na wysokości 130 cm nie przekracza: 120 cm - w przypadku topoli, wierzb, kasztanowca zwyczajnego, klonu jesionolistnego, klonu srebrzystego, robinii akacjowej oraz platanu klonolistnego, 80 cm - w przypadku pozostałych gatunków drzew;
3) krzewu lub krzewów rosnących w skupiskach, pokrywających grunt o powierzchni do 50 m2;
4) drzew lub krzewów w związku z zabiegami pielęgnacyjnymi drzew lub krzewów na terenach zieleni;
5) drzew lub krzewów, które obumarły lub nie rokują szansy na przeżycie, z przyczyn niezależnych od posiadacza nieruchomości.
Punkt 2 i 3 dotyczy usunięcia w celu przywrócenia gruntów nieużytkowanych do użytkowania innego niż rolnicze, zgodnego z przeznaczeniem terenu, określonym w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego lub decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.
Obowiązek uiszczenia opłat
Uiszczenie opłaty następuje w terminie 14 dni od dnia, w którym zezwolenie na usunięcie drzewa lub krzewu albo decyzje stały się ostateczne. Jeżeli w zezwoleniu na usunięcie drzewa lub krzewu został wskazany początek biegu terminu usunięcia drzewa lub krzewu, uiszczenie opłaty następuje w terminie 14 dni od dnia rozpoczęcia biegu tego terminu.
Można złożyć wniosek (również we wskazanym wyżej 14 - dniowym terminie) o rozłożenie opłaty na raty lub o przesunięcie terminu jej płatności, na okres nie dłuższy niż 3 lata, w przypadku wykazania trudnej sytuacji materialnej. W przypadku gdy zaległość w płatności rat stanowi równowartość trzech kolejnych, opłata staje się wymagalna w całości.
Konsekwencje opóźnienia w uiszczeniu opłaty
Organ nalicza odsetki za zwłokę w wysokości odsetek za zwłokę pobieranych za nieterminowe regulowanie zobowiązań podatkowych, jak i wszczyna egzekucję administracyjną.
Przedawnienie uiszczenia opłat
Następuje po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym opłatę należało uiścić.
Zdjęcie 3 – Przy usuwaniu drzew i krzewów należy stosować takie metody pracy i urządzenia, które są najmniej uciążliwe dla roślinności.
Inne ustawy szczególne
Zdarza się, że ustawy szczególne regulują odmiennie kwestię możliwości usunięcia drzew i krzewów. Przykładowo w ustawie o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych do usunięcia drzewa wystarczy posiadanie decyzji lokalizacyjnej.
Odpowiedzialność na gruncie prawa administracyjnego, karnego i cywilnego
Powstaje w przypadku naruszenia przepisów ustawy o ochronie przyrody. Omówienie możliwych sankcji nastąpi w odrębnym artykule.
Jeśli zainteresował Cię ten artykuł, masz jakieś pytania dotyczące wycinki drzew lub inne z zakresu prawa, skontaktuj się z Redakcją. Chętnie udzielimy fachowego wsparcia.
