USD -
4.0610
EUR -
4.3335
GBP -
5.0238
DKK -
0.5808
Ubój zwierząt od lat budzi kontrowersje. Obecnie obowiązujące przepisy maksymalnie upraszczają procedury w zakresie dokonania uboju świń na własny użytek. Ich niedopełnienie skutkuje jednak odpowiedzialnością na gruncie Kodeksu wykroczeń i prawa administracyjnego. Jakie wymagania należy spełnić, by móc w pełni legalnie dokonać uboju? O tym w niniejszym artykule.
Możliwość uboju na własne potrzeby reguluje rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 21 października 2010 r. w sprawie wymagań weterynaryjnych przy produkcji mięsa przeznaczonego na własny użytek.
Jakie zwierzęta mogą podlegać ubojowi?
Przepisy powołanego wyżej rozporządzenia znajdują zastosowanie oprócz świń do cieląt w wieku do szóstego miesiąca życia, owiec, kóz, drobi, zajęczaków oraz zwierząt dzikich utrzymywanych w warunkach fermowych.
Jakie zwierzęta mogą podlegać ubojowi?
Zwierzęta zdrowe, nie pochodzące z gospodarstwa lub obszaru podlegających ograniczeniom z powodu podejrzenia lub stwierdzenia chorób zakaźnych zwierząt, dla których upłynął już okres karencji określonego dla użytego produktu leczniczego, jeżeli przed poddaniem ubojowi zwierzęta były leczone tymi produktami.
Wymagania przy uboju zwierząt
Przy uboju zwierząt na terenie gospodarstwa powinny być spełnione wymagania określone w ustawie o ochronie zwierząt i w ustawie o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt, a także w ustawie o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt.
Kto może dokonać uboju?
Właściciel zwierząt, który legitymuje się zaświadczeniem o odbyciu szkolenia w tym zakresie przeprowadzonego przez powiatowego lekarza weterynarii.
Zdjęcie 2 - Przeprowadzenie uboju zwierząt dla innych gospodarzy w ramach tzw. "rzeźni rolniczej" jest możliwe pod warunkiem posiadania stosownych uprawnień.
Miejsce uboju
W gospodarstwie, w którym dokonywany jest ubój zwierząt pochodzących z innych gospodarstw w celu produkcji mięsa, powinno być wyznaczone miejsce lub pomieszczenie przeznaczone do ogłuszania, wykrwawiania i wytrzewiania zwierząt oraz przechowywania produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego, w tym materiału szczególnego ryzyka, odpowiednio zabezpieczone przed dostępem osób postronnych oraz zwierząt.
Metody uboju
Rozporządzenie unijne wskazuje dopuszczalne dla poszczególnych gatunków sposoby ogłuszania zwierząt oraz sposób ich wykrwawiania. W przypadku uboju zwierząt gospodarskich możliwe do zastosowania są metody mechaniczne oraz elektryczne. Poza tym wszelkie czynności należy wykonywać w taki sposób by nie stwarzać zwierzętom jakiegokolwiek niepotrzebnego bólu, niepokoju lub cierpienia.
Zawiadomienie Powiatowego Lekarza Weterynarii
Posiadacz zwierząt na terenie gospodarstwa, w którym zwierzęta były utrzymywane oraz podmiot prowadzący to gospodarstwo w przypadku gdy ubój ma być dokonany w gospodarstwie innym niż gospodarstwo, w który zwierzęta były utrzymywane są zobowiązani co najmniej na 24 godziny przed dokonaniem uboju zwierząt, w celu produkcji mięsa dokonać zgłoszenia o zamiarze przeprowadzenia uboju powiatowemu lekarzowi weterynarii właściwego ze względu na miejsce przeprowadzenia uboju.
Ponadto podmiot prowadzący gospodarstwo, w którym dokonywany jest ubój zwierząt pochodzących z innych gospodarstw w celu produkcji mięsa zapewnia lekarza weterynarii, że zwierzęta są ubijane niezwłocznie po przybyciu do gospodarstwa oraz, że ubój zwierząt odbywa się w warunkach zapobiegających zanieczyszczeniu mięsa.
Zawiadomienie powinno zawierać następujące informacje: dane osobowe osoby zgłaszającej, gatunek zwierząt poddawanych ubojowi, numer identyfikacyjny zwierzęcia lub zwierząt poddawanych ubojowi, miejsce uboju, termin uboju, imię i nazwisko oraz adres osoby uprawnionej do przeprowadzenia uboju.
Badanie na obecność włośni
Mięso świń poddaje się badaniu na obecność włośni. Możliwe jest również przeprowadzenie badania metodą trychinoskopową. W przypadku gdy tusza podlega badaniu przedubojowemu i poubowemu (w strefie ASF) próbki do badania mięsa na obecność włośni pobiera i bada urzędowy lekarz weterynarii.
Sposób pobierania próbek mięsa
U świń domowych pobiera się kilka próbek mięsa, każda wielkości orzecha laskowego, z mięśni obu filarów przepony w przejściu do części ścięgnistej. Łączna masa pobranych próbek nie powinna być mniejsza niż 50 g.
Zdjęcie 3 - Próbki powinny być dostarczone weterynarzowi niezwłocznie po dokonaniu uboju, nie później niż 24 godziny od terminu uboju zwierzęcia, z którego tuszy próbki zostały pobrane.
Koszt wykonania badania
Koszt przeprowadzenia badania ponosi posiadacz tego mięsa lub podmiot prowadzący gospodarstwo, w którym dokonano uboju.
Wydanie zaświadczenia lub decyzji przez Lekarza Weterynarii
W przypadku gdy zbadane mięso zwierząt jest zdatne do spożycia przez ludzi, urzędowy lekarz weterynarii wystawia zaświadczenie o przeprowadzeniu badania poubojowego mięsa, z kolei w przypadku gdy badanie nastąpiło przy zastosowaniu metody trychinoskopowej - informację o ograniczeniach w sposobie wykorzystania mięsa. Gdy mięso nie jest zdatne, lekarz weterynarii wydaje decyzję administracyjną o uznaniu mięsa za niezdatne do spożycia przez ludzi.
Urzędowe zgłoszenia
O dokonaniu uboju należy powiadomić Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Posiadacz zwierząt zobowiązany jest również dokonać zniszczenia kolczyka lub jego duplikatu zawierającego elektroniczny identyfikator.
Odnotowanie zmiany stada
Zmianę w liczebności stada trzeba odnotować w Systemie Identyfikacji i Rejestracji Zwierząt. Zgodnie z art. 12 ust. 3 ustawy o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt posiadacz świń jest obowiązany zgłosić kierownikowi biura ARMiR w terminie 7 dni ubój zwierzęcia gospodarskiego.
Utylizacja odpadów
Po dokonaniu uboju należy dokonać odpowiedniego zagospodarowania powstałych odpadów, zgodnie z regulacjami ustawy o odpadach. Na uwagę zasługuje fakt, iż w zgłoszeniu uboju osoba zgłaszająca oświadcza, iż pokryje koszty zagospodarowania odpadów (określanych jako materiał szczególny).
Co w przypadku gdy gospodarstwo znajduje się w strefie objętej restrykcjami związanymi z wystąpieniem ASF?
Można dokonać uboju, ale pod następującymi warunkami:
1) złożenia przez hodowcę oświadczenia, że świnie były utrzymywane w gospodarstwie co najmniej przez 30 dni przed ubojem;
2) zgłoszenia lekarzowi weterynarii planowanego uboju na minimum 72 godziny przed jego dokonaniem;
3) zgłoszenia uboju w ARMiR w ciągu 48 godzin od jego dokonania;
4) poddania świń badaniu przedubojowemu, a mięso pozyskane w wyniku uboju tych świń badaniu poubojowemu;
5) pobrania próbki w celu wykluczenia choroby ASF.
Grzywna lub areszt
Kara grzywny może zostać nałożona na mocy art. 118 Kodeksu wykroczeń w przypadku dokonania uboju zwierzęcia bez wymaganego zezwolenia lub niezgodnie z warunkami określonymi w tym zezwoleniu, usunięcia części zwierzęcia przed wykonaniem wymaganego badania po uboju, nie poddania mięsa badaniu, jeżeli takie badanie jest wymagane. Z kolei kara aresztu lub grzywny może być nałożona na osobę, która wprowadza do obrotu mięso bez wymaganego oznakowania i świadectwa czy też warunkowo zdatne do spożycia lub niezdatne do spożycia, wbrew określonemu sposobowi jego wykorzystania.
Administracyjna kara pieniężna
Organ może nałożyć karę pieniężną za naruszenie przepisów o produktach pochodzenia zwierzęcego w granicach: od 100 zł do 2 000 zł za niespełnienie wymagań weterynaryjnych przy produkcji mięsa na użytek własny, z kolei od 1000 zł do 5000 zł w przypadku wprowadzenia na rynek mięsa pochodzącego z produkcji mięsa na użytek własny. Również niedokonanie obowiązków nałożonych na posiadaczy zwierząt gospodarskich określonych w ustawie o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt zagrożone jest karą grzywny.
Rolniku, pamiętaj, iż od decyzji Powiatowego Lekarza Weterynarii w przedmiocie nałożenia administracyjnej kary pieniężnej przysługuje Tobie prawo odwołania do Wojewódzkiego Lekarza Weterynarii, a następnie do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Organ w oparciu o przesłanki wymienione w art. 189d Kodeksu postępowania administracyjnego ma prawo do miarkowania wysokości kary, w szczególności powinien zwrócić uwagę na Twoją sytuację osobistą i majątkową. W przypadku kary nałożonej na Ciebie na podstawie Kodeksu wykroczeń, masz prawo odwołać się do Sądu.
Jeśli zainteresował Cię ten artykuł, masz jakieś pytania dotyczące uboju zwierząt lub inne z zakresu prawa, skontaktuj się z Redakcją. Chętnie udzielimy Tobie fachowego wsparcia.
