kojs

kps

CenyRolnicze
29 marca 2024, Piątek.
Kursy walut wg NBP: USD USD - 3.9886 EUR EUR - 4.3009 GBP GBP - 5.0300 DKK DKK - 0.5766
Archiwum


28.03.2024 MATIF: pszenica MAJ24: 203,50 (+1,37%), kukurydza CZE24: 193,25 (+ 1,44%), rzepak MAJ24: 438,00 (-0,79%)

27.03.2024 14:28 DRÓB, cena tuszki hurt: 7,80-8,60 zł/kg, średnia: 8,17 zł/kg (na podstawie informacji z 12 ubojni)

27.03.2024 SPRZEDAM 12 T PSZENŻYTA, trans. firmowy, wielkopolskie, kolski, 62-640, tel.: 690 050 400

26.03.2024 SPRZEDAM 26 T PSZENICY PASZ., trans. firmowy, podkarpackie, krośnieński, 38-460, tel.: 519 550 918

26.03.2024 SPRZEDAM 48 JAŁÓWEK, mieszaniec, 500 kg, mazowieckie, wyszkowski, 07-203, tel.: 500 062 366

26.03.2024 SPRZEDAM 15 TUCZNIKÓW, 120 kg, 100%, warmińsko-mazurskie, działdowski, 13-230, tel.: 796 437 003

25.03.2024 SPRZEDAM 20 JAŁÓWEK, mięsny, 700 kg, kujawsko-pomorskie, włocławski, 87-865, tel.: 722 018 877

24.03.2024 SPRZEDAM 100 T PSZENICY KONS., trans. firmowy, lubelskie, świdnicki, 21-065, tel.: 791 816 003

Dodaj komunikat

agrifirm

agrifirm

Stanowisko archeologiczne na polu - problemy czy korzyści? Uwaga - może nie wiesz, że je masz

Hanna Krugiełka

Rolnik może nieoczekiwanie spotkać na swoim polu grupę archeologów, może mieć też na swojej ziemi stanowisko archeologiczne i nawet o tym nie wiedzieć” - mówi jeden z doświadczonych eksploratorów, od dawna współpracujący z archeologami. ”Nie ma też dostępnych map, na których można sprawdzić występowanie stanowisk archeologicznych w Polsce” - dodaje.

 

Powyższe informacje zainspirowały mnie do napisania tego artykułu. Wydają się być aż niewiarygodne. Może jednak tak jest? Nie miałam powodu, aby nie wierzyć poszukiwaczowi skarbów. Jednak postanowiłam zweryfikować te informacje. Czego się dowiedziałam? O tym przeczytają Państwo w artykule.

 

Nie każdy musi się interesować archeologią, ale każdy o niej słyszał. Niektóre informacje dotyczące tej dziedziny nauki docierają do nas same. Choćby ostatnio ta, z dnia 31 maja br., którą podaję za ogólnopolskim dziennikiem: „To była prawdziwa dama! Ubrana jak polskie arystokratki w dawnych wiekach. W Poznaniu archeolodzy odkopali szkielet kobiety z przepięknym i bardzo wartościowym czepcem perłowym z XVI w. na głowie. To znalezisko na skalę europejską!”. Odkryć archeologicznych dokonuje się codziennie i czasem zupełnie przypadkiem. Naukowcy pędzą w poszukiwaniu śladów historii, konkurują z nimi poszukiwacze - amatorzy. Na sensacje archeologiczne, lub zwykłe stare znaleziska natrafia się czasem przez przypadek. Tak więc archeologia jest blisko nas, jest często na wyciągnięcie ręki, czy głębokość łopaty.

 

Na polach znajdowane są relikty przeszłości takie jak np. stare monety, ceramika, biżuteria, fibule - stare zapinki do odzieży oraz inne rozmaite skarby. Przeważnie leżą one pod ziemią pojedynczo, ale nie raz stanowią elementy większej całości. Dlatego przed przedstawieniem wyjaśnienia pytań zadanych na początku artykułu, chciałabym przez chwilę zatrzymać się jeszcze nad wyjaśnieniem pojęcia stanowiska archeologicznego. Według jednej z definicji:

 

Stanowisko archeologiczne to każdy ślad materialnej działalności ludzkiej w przeszłości. Terminem tym określa się zwarty, oddzielony od innych podobnych, wycinek przestrzeni, w obrębie którego występują źródła archeologiczne wraz z otaczającym je kontekstem.

 

Dość trudne to wyjaśnienie. Starałam się znaleźć prostsze:

 

Miejsce, w którym znajdują się ślady obecności ludzi w przeszłości i gdzie prowadzi się badania wykopaliskowe, nazywa się stanowiskiem archeologicznym.

 

Archeolodzy podczas swojej pracy badają różne rodzaje stanowisk archeologicznych. Są to np.:

  • stanowiska osadnicze, czyli dawne obozowiska, osady, grody, wsie, miasta
  • umocnienia obronne, takie jak wały, fosy i fortyfikacje
  • miejsca, gdzie wydobywano i przerabiano różne surowce, na przykład kopalnie krzemienia, miejsca wytopu rud metali, ośrodki produkcji ceramiki, smolarnie
  • miejsca kultu, na przykład kamienne kręgi megalityczne
  • groby i cmentarzyska
  • ślady dawnej uprawy roli
  • pozostałości „budowli” komunikacyjnych i transportowych, czyli drogi, mosty, akwedukty, porty
  • skarby, czyli przedmioty, które były kiedyś bardzo cenne, ich właściciel ukrył je w ziemi na pewien czas, na przykład dla zabezpieczenia przed kradzieżą, ale z różnych powodów nigdy ich nie odzyskał; skarby występują też jako ofiary złożone bóstwom w ziemi lub w wodzie.

 

 stanowiskoarcheologiczne 2 ceny rolnicze pl

 

Wracając jednak do trudnych zagadnień związanych ze stanowiskami archeologicznymi na polach. Usłyszane informacje były dla mnie tak niesamowite, że postanowiłam potwierdzić je w biurze Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Katowicach. Ponieważ temat jest trudny i często zahacza o zagadnienia prawne, nie chcąc stracić, ani przekręcić żadnego słowa, przytaczam całą rozmowę z Rzecznikiem Prasowym WKZ Mirosławem Rymerem:

 

Czy istnieje mapa (link), na której zaznaczone są stanowiska archeologiczne? W sensie: czy gdy rolnik skorzysta z internetu to dowie się czy np. w pobliżu pola, lub na samym polu ma stanowisko archeologiczne?

 

- O ile pamiętam nie istnieje urzędowy portal stanowisk archeologicznych, gdzie w sposób ogólnodostępny można zweryfikować granice stanowiska archeologicznego. Ujawnienie takich danych byłoby zresztą niebezpieczne z uwagi na poszukiwaczy skarbów. Pewną pomocą jest miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, który jeśli obowiązuje winien zawierać również zabytki archeologiczne, aczkolwiek strefa ochrony konserwatorskiej może być większa od udokumentowanego stanowiska archeologicznego.

 

W jaki sposób rolnik jest powiadamiany o pracach archeologicznych na jego terenie i czy musi wyrazić na to zgodę?

 

- Teoretycznie jest możliwym, iż rolnik nie będzie posiadał wiedzy, iż na jego polu znajduje się stanowisko archeologiczne, dotyczy to sytuacji, w której, albo stanowisko nie zostało objęte żadną formą ochrony, albo rolnik nie interesował się stanem prawnym swojej nieruchomości, tudzież przy jej zakupie sprzedający zataił fakt objęcia stanowiska ochroną, ew. kupujący sobie nie sprawdził.Jeżeli stanowisko archeologiczne zostało wpisane do rejestru zabytków, właściciel nieruchomości jest o tym informowany przy wszczęciu postępowania w sprawie wpisu do rejestru, jak i doręczana mu jest decyzja o wpisie do rejestru. Od tej zasady istnieje jeden wyjątek przewidywany przez przepis art. 94 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, który mówi, że w postępowaniach administracyjnych, dotyczących historycznych układów urbanistycznych i ruralistycznych, historycznych zespołów budowlanych oraz terenów, na których znajduje się znaczna ilość zabytków archeologicznych, strony tych postępowań mogą być zawiadamiane o decyzjach i innych czynnościach ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego lub wojewódzkiego konserwatora zabytków, przez obwieszczenie lub w inny zwyczajowo przyjęty, w danej miejscowości, sposób publicznego ogłaszania.Jeśli chodzi o ochronę wynikającą z postanowień miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, to zgodnie z treścią przepisu art. 15 ust. 2 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, to w planie określa się zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków, w tym krajobrazów kulturowych, oraz dóbr kultury współczesnej, zasady te określa się poprzez zakazy, nakazy, dopuszczenia i ograniczenia w sposobie zagospodarowania terenu. Plan miejscowy jest aktem prawa miejscowego i publikowany jest we właściwym wojewódzkim dzienniku urzędowym. O fakcie objęcia ochroną planem, właścicieli nie informuje się indywidualnie, to jak z ustawą choćby.

 

stanowisko archeologiczne ceny rolnicze pl

 

Jeżeli stanowisko zostało wskazane do ochrony w gminnej ewidencji zabytków, to rolnik (jak zresztą żaden właściciel zabytku nieruchomego) nie jest o tym informowany. Ewidencję tworzy i prowadzi organ wykonawczy gminy (wójt, burmistrz, prezydent miasta) w formie zarządzenia. co do zasady treść zarządzenia winna być umieszczona w Biuletynie Informacji Publicznej Gminy. (por. art. 22 ustawy o ochronie zabytków...). Tam gdzie nie utworzono ewidencji, a niestety są takie gminy, obowiązuje wykaz obiektów wskazanych przez wkz do ujęcia w gminnej ewidencji.

 

Kwestia konstytucyjności przepisów dotyczących gminnej ewidencji, w szczególności braku obowiązku informowania właściciela o fakcie wprowadzenia obiektu do ewidencji, jest obecnie przedmiotem oceny Trybunału Konstytucyjnego.Jakie są konsekwencje dla rolnika ustanowienia na jego terenie stanowiska archeologicznego?

 

- Z samego faktu posiadania na nieruchomości stanowiska archeologicznego nie wynikają dla rolnika żadne konsekwencje (poza tymi związanymi ze znaleziskami, poszukiwaniami i niszczeniem zabytków, o czym już mówiłem). Ograniczenia w prawie własności wynikają objęcia stanowiska konkretną formą ochrony.I tak, w przypadku wpisu do rejestru zabytków wszelkie działania wymagają pozwolenia wkz (por. art. 36 ust. 1 ustawy o ochronie zabytków). W przypadku gminnej ewidencji w zasadzie nie ma ograniczeń, chyba, ze nieruchomość jest wykorzystywana dla celów budowlanych, ale to zupełnie osobny temat. Wreszcie, w przypadku objęcia stanowiska ochroną na podstawie postanowień miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, ograniczenia w korzystaniu z nieruchomości wynikają z postanowień planu np. zakaz orki, zakaz budowy itp.



Poza tym zgodnie z art. 5 ustawy o ochronie zabytków (…) posiadacz zabytku zobowiązany jest do opieki nad nim. Opieka nad zabytkiem sprawowana przez jego właściciela lub posiadacza polega, w szczególności, na zapewnieniu warunków:


1) naukowego badania i dokumentowania zabytku;
2) prowadzenia prac konserwatorskich, restauratorskich i robót budowlanych przy zabytku;
3) zabezpieczenia i utrzymania zabytku oraz jego otoczenia w jak najlepszym stanie;
4) korzystania z zabytku w sposób zapewniający trwałe zachowanie jego wartości;
5) popularyzowania i upowszechniania wiedzy o zabytku oraz jego znaczeniu dla historii i kultury.

 

Czy ma jeszcze jakieś obowiązki?


- Niezależnie od obowiązków wynikających z opieki nad zabytkami, określonych w art. 5, właściciel lub posiadacz zabytku wpisanego do rejestru lub zabytku znajdującego się w wojewódzkiej ewidencji zabytków zawiadamia wojewódzkiego konserwatora zabytków o:


1) uszkodzeniu, zniszczeniu, zaginięciu lub kradzieży zabytku, nie później niż w terminie 14 dni od dnia powzięcia wiadomości o wystąpieniu zdarzenia;
2) zagrożeniu dla zabytku, nie później niż w terminie 14 dni od dnia powzięcia wiadomości o wystąpieniu zagrożenia;
3) zmianie miejsca przechowania zabytku ruchomego w terminie miesiąca od dnia nastąpienia tej zmiany;
4) zmianach dotyczących stanu prawnego zabytku, nie później niż w terminie miesiąca od dnia ich wystąpienia lub powzięcia o nich wiadomości.

 

Szczegółowe regulacje dotyczą prowadzenia badań zabytków, i tak wojewódzki konserwator zabytków w czasie uzgodnionym z właścicielem, lub posiadaczem przedmiotu będącego zabytkiem, lub posiadającego cechy zabytku, może prowadzić badania tego przedmiotu w miejscu, w którym przedmiot ten się znajduje. W przypadku odmowy udostępnienia przedmiotu, o którym mowa w ust. 1, wojewódzki konserwator zabytków może wydać decyzję nakazującą jego udostępnienie na czas niezbędny do wykonania badań, jednak nie dłuższy niż 3 miesiące od dnia, w którym decyzja stała się ostateczna. Za szkody wyrządzone w związku z badaniami, o których mowa w ust. 1, przysługuje odszkodowanie na zasadach określonych w Kodeksie cywilnym (art. 29 ustawy o ochronie zabytków).

stanowisko archeologiczne 3 cenyrolniczepl


I wreszcie art. 30 ustawy o ochronie zabytków (…):

 
1. Właściciel lub posiadacz zabytku nieruchomego bądź nieruchomości o cechach zabytku jest obowiązany udostępnić ten zabytek bądź nieruchomość wykonawcy badań w celu ich przeprowadzenia.
2. W przypadku odmowy udostępnienia zabytku nieruchomego bądź nieruchomości, o których mowa w ust. 1, wojewódzki konserwator zabytków może wydać decyzję nakazującą właścicielowi lub posiadaczowi udostępnienie tego zabytku bądź nieruchomości, na czas niezbędny do przeprowadzenia badań, jednak nie dłuższy niż 3 miesiące od dnia, w którym decyzja stała się ostateczna.
3. Za szkody wyrządzone w związku z badaniami, o których mowa w ust. 1 lub 2, przysługuje odszkodowanie na zasadach określonych w Kodeksie cywilnym.Zatem, jak wynika z powyższego bez wiedzy właściciela nieruchomości nie można prowadzić badań, ale bez zgody już jak najbardziej.A są korzyści?

- Tak:
1) możliwość uzyskania dofinansowania na prace przy zabytkach wpisanych do rejestru lub ujętych w gminnej ewidencji zabytków – szczegóły, przepisy art. 71 i n. ustawy o ochronie zabytków (…).
2) zwolnione od podatku od nieruchomości są grunty i budynki wpisane indywidualnie do rejestru zabytków, pod warunkiem ich utrzymania i konserwacji, zgodnie z przepisami o ochronie zabytków, z wyjątkiem części zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej (art. 7 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych).

 

Czy może zaistnieć sytuacja, że np. rolnik będzie musiał udostępnić teren pod badania w okresie siewów, czy innych prac polowych?

 

- Może tak, być, choć jeśli w toku postępowania administracyjnego zgłosi nam, że jest okres siewów itp. to kwestia ta będzie ocenia w toku postępowania administracyjnego, i decyzja nakazująca udostępnienie terenu do badań może uwzględniać tą kwestie. Z kolei nie można wykluczyć, iż jeśli dojdzie na danym terenie do cennego odkrycia, to możemy zablokować prace polowe. Przy każdej decyzji waży się interes publiczny i prywatny oraz uwzględnia zasadę proporcjonalności. Po ludzku uwzględniamy potrzeby rolnika, ale też interes społeczny w postaci konieczności zachowania zabytku i jego zabezpieczenia. Jeśli badania mogą poczekać a praca nie wpłyną negatywnie na wyniki badań, to możemy poczekać, jeśli uznamy, że czekać nie można, badania zostaną przeprowadzone, a prace polowe nie będą mogły być wykonywane.

 

Archeologia, wykopaliska, skarby to ciekawe i ekscytujące tematy, jednak nikomu nie życzę stanowiska archeologicznego na jego terenie.

 

Hanna Krugiełka
Autor: Hanna Krugiełka
Hanna Krugiełka - absolwentka Akademii Rolniczej w Poznaniu, kilkuletni pracownik jednostek państwowych związanych z rolnictwem. Entuzjastka rolnictwa ekologicznego, miłośniczka przyrody. Pasjonatka sztuki słowa i praktykująca ją w różnych dziedzinach..

Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.   Wszystkie artykuły autora
Najnowsze artykuły autora:

Loading comments...
Wiadomość z kategorii:

Obserwuj nas w Google News 

i czytaj materiały szybciej niż inni

Google Icons 16 512

Dołącz teraz

POLECAMY


Copyright © CenyRolnicze 2021. All rights reserved | Polityka prywatności i plików cookies | Regulamin serwisu