Ciągniki, maszyny rolnicze samojezdne i doczepiane to element codziennej pracy farmera. Na co dzień nikt nie zastanawia się nad przepisami i obowiązkami poruszającego się po drodze publicznej. Mówi się, że nieznajomość prawa szkodzi. Poszłabym dalej - nieznajomość przepisów, a tym samym ich nieprzestrzeganie, może stanowić zagrożenie dla uczestników ruchu drogowego, często także powadzi do drastycznych wypadków. Szczególnie kiedy na drogę wyruszają szerokie, nieoznaczone i nieoświetlone maszyny doczepiane i wszelkie pojazdy ponadgabarytowe.
W dzisiejszym artykule chciałabym przedstawić kilka wytycznych, dotyczących szerokości maszyn rolniczych, gdyż przepisy dokładnie regulują te wymiary. Podam również inne informacje dotyczące konieczności oświetlenia maszyn oraz odpowiednich tablic. Ponieważ są to zagadnienia niezmiernie ważne, a mało znane i rzadko poruszane w mediach - gorąco zapraszam do (mam nadzieję, że ciekawej) lektury.
TRAGICZNY WYPADEK - OPIS
Wypadki często bywają wyjątkowo makabryczne, szczególnie gdy giną w nich ludzie. Ten wypadek właśnie taki był. Tak tragiczny, że poruszył nawet doświadczonych biegłych sądowych, którzy często wspominają go w swoim towarzystwie i opowiadają o nim innym - ku przestrodze.
Według akt sądowych do zdarzenia doszło w Województwie Wielkopolskim, w okolicach miejscowości Nowy Tomyśl. Wypadek nastąpił późnym wieczorem, gdy widoczność na drodze była niewielka, gdyż zapadł już zmrok. Drogą poruszał się ciągnik rolniczy z przyczepionym siewnikiem zbożowym. Z przeciwnego kierunku nadjechał samochód osobowy, którego kierowca widział tylko światła jadącego ciągnika, jednak mijając traktor nie uwzględnił niewidocznego w ciemności, a nieoświetlonego i nieoznakowanego siewnika.
Policja na miejscu zdarzenia napisała w protokole z miejsca wypadku: „na poboczu leżały zwłoki kierowcy samochodu. W wyniku obrażeń ciało denata pozbawione było lewej ręki, a po przyjeździe na miejsce zdarzenia przy zwłokach zastaliśmy bijące jeszcze serce zmarłego”.
Przepisy o ruchu drogowym dokładnie regulują przejazdy maszyn rolniczych po drogach publicznych. W dalszej części artykułu przytoczę najważniejsze z nich.
SZEROKOŚĆ MASZYN ROLNICZYCH W ŚWIETLE PRZEPISÓW
Nasze życie określają przepisy. Czasem ciężko przedrzeć się przez gąszcz ustaw napisanych prawniczym językiem i wyłowić sens. Ruch na drodze również obwarowany jest mnóstwem przepisów. Nakazów i zakazów. Aby móc dostosować się do wymogów obowiązującego prawa, warto poznać sens obowiązujących wytycznych.
Warunki dopuszczenia pojazdu wolnobieżnego, ciągnika rolniczego, zespołu pojazdów składający się z pojazdu wolnobieżnego lub ciągnika rolniczego i przyczepy specjalnej (np. kombajnu zbożowego ze zdemontowanym hederem) do ruchu określają przepisy ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2012 r. poz. 1137, z późn. zm.) oraz rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 31 grudnia 2012 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia (Dz. U. 2015 r. poz. 305, z późn. zm.).
Zgodnie z art. 66 ust. 1 ustawy - Prawo o ruchu drogowym pojazd uczestniczący w ruchu ma być tak zbudowany, wyposażony i utrzymany, aby korzystanie z niego nie zagrażało bezpieczeństwu osób nim jadących lub innych uczestników ruchu i nie naruszało porządku ruchu na drodze oraz nie narażało nikogo na szkodę. Ponadto przepis ust. 4 w art. 66 ustawy - Prawo o ruchu drogowym zabrania umieszczania wewnątrz i zewnątrz pojazdu wystających spiczastych albo ostrych części lub przedmiotów, które mogą spowodować uszkodzenie ciała osób jadących w pojeździe lub innych uczestników ruchu.
Natomiast przepisy wyżej wymienionego rozporządzenia z dnia 31 grudnia 2012 r. (§45 ust. 1 pkt 1) określają, iż dopuszczony do uczestnictwa w ruchu pojazd wolnobieżny, ciągnik rolniczy oraz przyczepa przeznaczona do łączenia z tymi pojazdami powinny być tak zbudowane, wyposażone i utrzymane, aby wystające części, które mogą naruszać stateczność pojazdu lub zagrażać bezpieczeństwu innych uczestników ruchu, mogły być na czas jazdy zdemontowane lub złożone. Części urządzeń zamontowanych na pojeździe, wystające poza obrys pojazdu, powinny być oznakowane pasami barwy na przemian białej i czerwonej. W sprzedaży znajdują się tablice przeznaczone do oznakowania ładunków, np. tablica oznaczająca ładunki ponadgabarytowe:
Powyższe tablice są dostępne dla prawej i lewej strony pojazdu.
Przepis § 45 ust. 3 pkt 1 rozporządzenia z dnia 31 grudnia 2012 r. stanowi, iż dopuszczalne jest uczestniczenie w ruchu pojazdu wolnobieżnego, ciągnika rolniczego z maszyną zawieszaną i przyczepy specjalnej o szerokości nieprzekraczającej 3 m.
W przypadku jeżeli pojazd wolnobieżny, ciągnik rolniczy albo zespół pojazdów składający się z pojazdu wolnobieżnego lub ciągnika rolniczego i przyczepy specjalnej (np. kombajn zbożowy ze zdemontowanym hederem) spełnia wyżej wskazane warunki dopuszczenia pojazdu do ruchu, wynikające z ustawy - Prawo o ruchu drogowym oraz rozporządzenia z dnia 31 grudnia 2012 r., a jego szerokość przekracza 3 m, ale nie przekracza szerokości 3,5 m, to zgodnie z art. 64b ustawy - Prawo o ruchu drogowym możliwe jest uzyskanie zezwolenia kategorii II na przejazd takiego pojazdu, jako pojazdu nienormatywnego.
Natomiast w przypadku jeżeli pojazd wolnobieżny, ciągnik rolniczy albo zespół pojazdów nie spełnia opisanych powyżej warunków wynikających z ustawy - Prawo o ruchu drogowym oraz rozporządzenia z dnia 31 grudnia 2012 r. (np. kombajn zbożowy z zamontowanym hederem), to w myśl przepisów art. 71 ust. 1 i 3 ustawy - Prawo o ruchu drogowym, nie jest on dopuszczony do ruchu po drogach publicznych.
ZEZWOLENIE NA PRZEJAZD
Według przepisów o zezwolenie kategorii II podmiot wykonujący przejazd (np. rolnik) winien zwrócić się z odpowiednim wnioskiem. Do wniosku należy dołączyć dowód wniesienia opłaty za wydanie zezwolenia. Wzór wniosku o wydanie zezwolenia na przejazd pojazdu nienormatywnego określa załącznik nr 2 do rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 22 czerwca 2012 r. w sprawie zezwoleń na przejazd pojazdów nienormatywnych (Dz. U. poz. 764). Natomiast wysokość opłaty określają przepisy rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 28 marca 2012 r. w sprawie wysokości opłat za wydanie zezwolenia.
PROBLEM PRZEJAZDÓW I OPŁAT ZA PRZEJAZD MASZYNAMI ROLNICZYMI
Moja dziennikarska ciekawość skłoniła mnie do kontaktu z Wielkopolskim Zarządem Dróg. Miałam duże szczęście, gdyż trafiłam na kompetentną i bardzo życzliwą osobę, która udzieliła mi szczegółowych informacji, omówiła szeroko problem i podała przykłady „z życia”.
„Temat przejazdów pojazdami normatywnymi i opłat za te przejazdy należy zacząć od tego, że mamy kilka kategorii dróg - mówi pracownica Wielkopolskiego Zarządu Dróg. - Jednym z podziałów jest podział na drogi gminne, powiatowe, wojewódzkie i krajowe. Opłaty winny być uiszczane poszczególnym zarządcom według obowiązującego cennika. Kategoria zezwoleń wydawanych na przejazd uwzględnia takie parametry jak: długość, szerokość, wysokość, nacisk na osie”.
Tabelę kategorii zezwoleń i opłat oraz organa wydające znajdą Państwo pod linkiem - kliknij.
Dowiaduję się, że zezwolenia na przejazd wydawane są na papierach ścisłego zarachowania, pochodzących z mennicy państwowej. „Zgubione zezwolenie jest nie do odtworzenia” - tłumaczy Pani z Wielkopolskiego Zarządu Dróg. „W przypadku zgubienia dokumentu,należy zwrócić się z nowym wnioskiem” - mówi dalej.
Dowiedziałam się od niej również, że do sprawy zezwoleń na przejazdy pojazdami nienormatywnymi kiedyś nie podchodzono tak restrykcyjne. Ustawa z dnia 4.04.2012 r. wprowadziła duże zaostrzenie i uporządkowanie przepisów, a tym samym zaczęto je bezwzględnie respektować.
Usłyszałam o następującą historię: „Kiedyś to ciągnik jechał po drodze. Doczepioną miał przyczepę ze zbożem. Został zatrzymany przez policyjny patrol. Okazało się, że mokre zboże spowodowało, że ciężar przyczepy był dwukrotnie większy niż dopuszczalny. Tym samym, rolnik został ukarany karą wynoszącą kilkadziesiąt tysięcy złotych”.
„Żaden rolnik nie powinien się poruszać pojazdem rolniczym bez wiedzy kto jest zarządzającym drogą” - usłyszałam na koniec.
Przejazdy po drogach pojazdami ponadnormatywnymi to temat tak szeroki, że według Pani pracującej w Wojewódzkim Zarządzie Dróg, nadaje się na cykl artykułów. Może wrócę do tego zagadnienia.
WNIOSKI, KTÓRE NALEŻY WYSUNĄĆ Z PRZEBIEGU TRAGICZNEGO PRZYKŁADU PODANEGO NA POCZĄTKU ARTYKUŁU
Oczywistym jest, że trudne warunki na drodze mają wpływ na ryzyko wypadku. Jednym z nich jest ograniczenie widoczności. Przejazdy po zapadnięciu zmroku wymagają zasad zachowania szczególnego bezpieczeństwa i uwagi. Kierowcy poruszający się po drogach winni zachować szczególną ostrożność, ale też pojazdy o nietypowych wymiarach należy należycie oznakować. Prowadzący ciągnik powinien zadbać o widoczność doczepionego siewnika. Gdyby kierujący traktorem zadbał o wymagane oświetlenie siewnika (maszyna powyżej 3 m) prawdopodobnie nie doszłoby do tej strasznej tragedii.
Rozmawiam z biegłym sądowym, który przyglądając się opisowi wypadku, przytacza Rozporządzenie Ministra Infrastruktury, z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia, które mówi, że:
- § 45. 1. Ciągnik rolniczy, pojazd wolnobieżny oraz przyczepa przeznaczona do łączenia z tymi pojazdami są zbudowane, wyposażone i utrzymane tak, aby:
3) światło barwy białej, widoczne z przodu pojazdu, i barwy czerwonej, widoczne z tyłu pojazdu – jeżeli część wystaje poza boczny obrys pojazdu na odległość większą niż 40 cm od zewnętrznych krawędzi powierzchni świetlnych przednich lub tylnych świateł pozycyjnych.
Cytujef także Kodeks drogowy - Prawo o ruchu drogowym. Jego fragment doskonale nadaje się na puentę artykułu:
Dział III Pojazdy
- Rozdział 1 Warunki techniczne pojazdów
Art. 66.
- Pojazd uczestniczący w ruchu ma być tak zbudowany, wyposażony i utrzymany, aby korzystanie z niego:
- nie zagrażało bezpieczeństwu osób nim jadących lub innych uczestników ruchu, nie naruszało porządku ruchu na drodze i nie narażało kogokolwiek na szkodę;
Źródła internetowe:
https://wzdw.pl/
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20120000764/O/D20120764.pdf
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20120000366
https://www.gov.pl/web/infrastruktura/rodzaje-drog-w-polsce
https://www.gddkia.gov.pl/userfiles/user/236/TABELA%20kategorii%20zezwolen%20i%20oplat.pdf
https://www.biznes.gov.pl/pl/firma/obowiazki-przedsiebiorcy/chce-chronic-dane-osobowe/proc_1439-zezwolenie-kategorii-i
http://www.wir.org.pl/raporty/2016/2016_08_29_pojazdy/
https://intercars.com.pl/pl/asortyment/Tablica-ostrzegawczainformacyjna,923267/?page=2
