Koszty egzekucji komorniczych

Krajowa Rada Izb Rolniczych, na wniosek Podlaskiej Izby Rolniczej, wystąpiła do Ministra Sprawiedliwości w sprawie ograniczenia pobieranych od dłużników kosztów egzekucji komorniczych, szczególnie w przypadku egzekucji świadczeń pieniężnych gdy są one niewielkie. W dniu 12 grudniu 2017 r. do Biura KRIR wpłynęła odpowiedź resortu sprawiedliwości Departamentu Wykonania Orzeczeń i Probacji w przedmiotowej sprawie.

 

 

Ministerstwo Sprawiedliwości w swoim piśmie poinformowało, iż obecnie trwają prace legislacyjne, których przedmiotem jest m.in. zmiana przepisów regulujących koszty postępowania egzekucyjnego. 

 

Do Sejmu RP wniesiony został rządowy projekt ustawy o kosztach komorniczych —druk nr 1581. Jest on dostępny na stronie Sejmu RP w zakładce „prace sejmu".
Wskazany projekt ustawy realizuje w znacznej mierze postulat obniżenia kosztów postępowań egzekucyjnych. 

 

Nie można jednak nie zauważyć, iż podstawową funkcją opłat egzekucyjnych jest finansowanie działalności kancelarii komorniczych, które realizują bardzo istotne funkcje państwa. Realizacja interesów stron stosunków prawnych, których słuszność została pozytywnie oceniona w drodze orzeczenia sądu, w wielu wypadkach nie byłaby możliwa bez zastosowania przymusu egzekucyjnego. Niejednokrotnie, dłużnicy obowiązani orzeczeniami sądowymi do zaspokojenia słusznego roszczenia wierzyciela nie czynią tego. W takim wypadku, bez możliwości zastosowania przymusu, wyroki sądów nie stanowiłyby w praktyce realizacji konstytucyjnego obowiązku państwa zapewnienia każdemu prawa do sądu. Stanowiłyby one bowiem, w wielu wypadkach, jedynie dokumenty pozbawione wymiaru praktycznego. 

 

Inną z funkcji opłat egzekucyjnych, choć nie najistotniejszą, jest mobilizowanie dłużników do dobrowolnego spełnienia świadczenia. Tak więc, opłaty egzekucyjne nie mogą stanowić kwot symbolicznych i są one zawsze konsekwencją niewywiązywania się przez dłużnika z obowiązków, które na siebie przyjął w drodze umowy bądź też wynikają z popełnionego przez niego czynu niedozwolonego. Poziom opłat egzekucyjnych musi zapewniać możliwość funkcjonowania egzekucji.

 

Kolejnym elementem kształtującym koszty egzekucji są wydatki. Są to koszty niezależne od wierzyciela czy komornika. Są to np. koszty korespondencji ponoszone przez komornika w toku prowadzonego postepowania egzekucyjnego, czyli należności operatorów pocztowych, należności biegłych, tłumaczy lub innych osób, koszty przejazdów poza siedzibę komornika, koszty uzyskiwania dokumentów lub informacji. Jest oczywistym, iż wydatki te muszą pokryć strony egzekucji, podobnie jak ponoszą je strony w postępowaniach sądowych. Nie dałoby się racjonalnie uzasadnić twierdzenia, iż tę część kosztów egzekucji miałby pokrywać sam organ egzekucyjny.

 

Przyjęcie takiej zasady, musiałoby pociągnąć za sobą zwiększenie opłat egzekucyjnych, które musiałyby zrównoważyć zwiększone koszty działalności kancelarii komorniczych. W wypadku skutecznej egzekucji suma obciążeń dłużnika nie zmieniłaby się. W przypadku zbyt dużej liczby egzekucji nieskutecznych takie rozwiązanie musiałby natomiast prowadzić do upadku wielu kancelarii komorniczych, których koszty działalności znacznie przekraczałyby przychody z opłat. W obowiązującym obecnie modelu, co do zasady, to wierzyciel w formie wnoszonych zaliczek z góry pokrywa wydatki związane z egzekucją, ponosząc ryzyko ich nieściągnięcia w wypadku bezskutecznej egzekucji. Nie do zaakceptowania byłby też pogląd, że to wierzyciel miałby ponosić nie tylko zaliczkowo, ale też ostatecznie koszty dochodzenia zaspokojenia słusznego roszczenia.

 

Tak jak trudno byłoby sobie wyobrazić taki model w postępowaniu sądowym, tak samo przyjęcie takiego rozwiązania w postępowaniu egzekucyjnym jako zasady nie dałoby się pogodzić z zasadą słuszności i podstawowym poczuciem sprawiedliwości, których odzwierciedleniem na gruncie kosztów procesu i kosztów egzekucji są zasady wyrażone w przepisach art. 98 i 770 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2016 r. poz. 1822 tj. ze zm.). Sprowadzają się one do stwierdzenia, iż koszty niezbędne i celowe do dochodzenia lub obrony praw czy też do egzekwowania roszczenia ponosi strona przegrywająca/dłużnik.

 

Źródło: KRIR