W Holandii dyskutowany jest obecnie pomysł wywłaszczenia rolników w celu szybkiego rozwiązania tzw. kryzysu azotowego. Holenderskie Stowarzyszenie Rolników (LTO) krytykuje te propozycje, twierdząc, że wywołają one opór rolników i przyniosą odwrotny skutek. Propozycje wywłaszczenia rolników zostały przedstawione przez różnych ekspertów w czwartej co do wielkości holenderskiej gazecie codziennej NRC Handelsblad. Uważają, że wywłaszczenia mogą pomóc w rozwiązaniu kryzysu azotowego przed 2025 rokiem.
Przewodniczący LTO Sjaak van der Tak powiedział NRC, że eksperci przedstawiają nierealistyczną perspektywę. Jego zdaniem wywłaszczenia mogą trwać dziesiątki lat i są kosztownym narzędziem dla rządu holenderskiego. Raczej rolnicy powinni być wykupywani na zasadzie dobrowolności . Z drugiej strony, wywłaszczenia nie są odpowiednim środkiem. - Wywłaszczenia wpływają na przyszłość rodziny. Rolnicy będą odczuwać złość, jeśli ziemia do której są przywiązani zostanie im odebrana - powiedział Van der Tak NRC. W opinii pytanych ekspertów rolnicy powinni wywłaszczać grunty rolne, zwłaszcza w sąsiedztwie zagrożonych rezerwatów przyrody, aby szybko wyjść z kryzysu azotowego.
Tzw. eksperci są jednak zdania, że wywłaszczenie jest najlepszym wyjściem z kryzysu azotowego. W ich opinii wywłaszczenie gruntów może znacznie szybciej rozwiązać problem azotu. Chociaż pozbawienie ziemi uprawnej jest delikatną politycznie kwestią, nie ma przeszkód prawnych – odpowiednie przepisy już obowiązują. - Departament Rolnictwa również nie jest przeciwny wywłaszczeniom – informuje NRC.
Tak zwany kryzys azotowy w Holandii rozpoczął się w 2019 r. po tym, jak holenderska rada stanu zdecydowała, że robi się zbyt mało, aby zmniejszyć napływ azotu do gleby. Od 1 lipca obowiązuje nowe prawo azotowe, zgodnie z którym do 2030 r. połowa emitowanego do środowiska azotu powinna być zredukowana. Pięć lat później wskaźnik tenpowinien zostać zmniejszony o prawie trzy czwarte w porównaniu z 2019 r.
Wywłaszczenia wzbudzą falę protestów
Aby osiągnąć te cele, ziemia mogłaby zostać odebrana rolnikom na mocy prawa wywłaszczeniowego. - Wywłaszczenie rolników może rozwiązać problemy z azotem jeszcze przed 2025 r. - twierdzą eksperci. Według ich szacunków ta akcja kosztowałaby około 2-3 mld euro.
Przedstawiciel rolników Van der Tak nazwał wypowiedzi ekspertów „nierealistycznymi”. Uważa się, że obliczenia pochodzą „zza biurka akademickiego”. Postępowanie wywłaszczeniowe często trwa dziesiątki lat, a koszt wywłaszczenia w Holandii i wyjście z kryzysu azotowego może, jego zdaniem, sięgać dziesiątek miliardów euro.
Ponadto środki te prowadzą do ogromnego oporu wśród gospodarzy. Pojawią się nowe demonstracje chłopskie. - Rolnicy chcieliby wrócić do stołu negocjacyjnego, ale wywłaszczenia na dużą skalę spowodują wiele kłopotów – zwłaszcza wśród młodzieży. Ni idźmy tą drogą – apeluje Van der Tak.
Rolnicy liczą, że azotu problem zostanie rozwiązany za pomocą innych środków. W maju LTO i inne stowarzyszenia przedstawiły plan, który poparli rolnicy.- Celem było ulepszenie wyposażenia fabryk, aby można było pracować czyściej. Możliwa jest również konsolidacja gruntów. Rolnicy w pobliżu rezerwatów przyrody mogliby zostać przeniesieni na zasadzie dobrowolności - mówi szef LTO.
