28 marca br. zarząd Krajowej Rady Izb Rolniczych zwrócił się do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi o podjęcie działań zmierzających do nowelizacji ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych, aby ustawowo uregulować obowiązek utrzymania niezagospodarowanych działek rolnych w dobrej kulturze rolnej. Ministerstwo przypomina jednak, że istnieją przepisy, które regulują tę kwestię, a stosowną decyzję administracyjną w tym zakresie może podjąć wójt, burmistrz czy prezydent miasta.
Zdaniem samorządu rolniczego nieprecyzyjne przepisy dotyczące ochrony gruntów powodują dowolność orzekania w sprawie zaniedbanych nieruchomości, które są położone w sąsiedztwie działek nadal uprawianych i generują dodatkowe koszty związane z ochroną pól przed patogenami oraz powodują problemy z melioracją gruntów i stwarzają zagrożenie pożarowe.
10 maja Ministerstwo ustosunkowało się do wniosku KRIR. Reprezentant resortu rolnictwa przypomniał, iż na mocy zapisów ustawy „właściciel gruntów stanowiących użytki rolne oraz gruntów zrekultywowanych na cele rolne jest obowiązany do przeciwdziałania degradacji gleb, i w tym szczególnie erozji i ruchom masowym ziemi.”. Wskazane w ustawie formy degradacji nie stanowią jednak katalogu zamkniętego, a są jedynie przykładami niewłaściwych działań. - Przepis zawiera ogólne zobowiązanie właściciela gruntów do podejmowania działań, których celem jest przeciwdziałanie degradacji gleb, ich niszczeniu. Wadliwie prowadzona działalność rolnicza, a zwłaszcza całkowite i długotrwałe zaniechanie wykonywania jakichkolwiek zabiegów agrotechnicznych przez posiadacza gruntów jest niewątpliwie działalnością powodującą ich degradację z winy właściciela – czytamy w odpowiedzi Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Autor odpowiedzi pisemnej dla KRIR nadmienia również, że do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty. W szczególności zadania te obejmują sprawy: ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej. Wójt (burmistrz, prezydent) w sytuacji gdy wystąpiła inna forma degradacji gruntów zobowiązany jest rozpoznać sprawę i wydać stosowną decyzję administracyjną. Degradacja gruntów wpisuje się w zadania gminy z zakresu ochrony środowiska.
Przepisy z zakresu prawa prywatnego zawierają postanowienia pozwalające na skuteczną ochronę właściwego wykorzystania gruntów rolnych w tym przeciwdziałania ich degradacji. Podstawowym aktem prawnym jest tu ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r., która nakazuje właścicielowi nieruchomości przy wykonywaniu swego prawa własności powstrzymywać się od działań, które negatywnie oddziaływałyby na grunt sąsiedni (immisja). Przepis stwierdza, że właściciel nieruchomości powinien przy wykonywaniu swego prawa powstrzymywać się od działań, które by zakłócały korzystanie z nieruchomości sąsiednich ponad przeciętną miarę, wynikającą ze społeczno-gospodarczego przeznaczenia nieruchomości i stosunków miejscowych. Immisja polega na zachowaniu (działaniu lub zaniechaniu), które należy rozumieć w sposób szeroki jako każde oddziaływania, które pochodzą z nieruchomości, a dotyczą innej nieruchomości, przy czym nieograniczonej bezpośrednio do nieruchomości sąsiedniej. W razie zachwaszczenia gruntów, ogólny zakaz również może mieć zastosowanie, należy wówczas wystąpić z roszczeniem negatoryjnym.
- Ustawodawca przewidział sytuację, w której wójt (burmistrz, prezydent miasta) zobowiązany jest wydać decyzję administracyjną - w przypadku, gdy wystąpiły inne formy degradacji gruntów niż erozja bądź ruchy masowe ziemi – podkreśla pracownik resortu rolnictwa. - Natomiast, gdy rolnik ubiega się o przyznanie płatności, grunty rolne muszą być utrzymywane w dobrej kulturze rolnej przy zachowaniu wymogów ochrony środowiska. Wymagania w zakresie dobrej kultury rolnej przy zachowaniu wymogów ochrony środowiska (norm) zostały określone w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 9 marca 2015 r. w sprawie norm w zakresie dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska (Dz. U. z 2015 r., poz. 344). Reasumując należy nadmienić, że w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi na bieżąco analizowane są zgłaszane przez obywateli i podmioty zewnętrzne problemy oraz propozycje dotyczące regulacji w zakresie u.o.g.r.l. oraz przepisów leżących w gestii Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Kwestie te będą wzięte pod uwagę w przyszłych pracach legislacyjnych – zapewnił urzędnik.
Źródło: KRIR