W miesiącach letnich obserwujemy wyraźny wzrost liczby ognisk ASF, na co wskazują analizy epidemiologiczne z obszaru Europy. Niektórzy eksperci uważają, że może być to skutkiem aktywności owadów, krwiopijnych lub żywiących się padliną much, niepoznanych jeszcze wektorów groźnego wirusa. Co obecnie wiemy na temat roli owadów w przenoszeniu afrykańskiego pomoru świń? Jak duże stanowią zagrożenie i co można zrobić, aby zabezpieczyć przed nim gospodarstwa trzody chlewnej?
Wirus ASF to patogen pierwotnie przenoszony przez krwiopijne pasożyty
Warunki przyrodnicze i socjo-ekonomiczne w Europie i Azji znacząco odbiegają od tych występujących w Afryce, dlatego też możliwe mechanizmy przenoszenia się choroby powinny być rozpatrywane indywidualnie dla każdego z tych obszarów. Warto jednak mimo wszystko pamiętać o pierwotnym pochodzeniu wirusa ASF i tego w jaki sposób utrzymuje się od setek lat w stabilnym cyklu krążenia w Afryce. Patogen osiągnął to poprzez zaadaptowanie się do infekowania kleszczy z rodzaju Ornithodoros i do przenoszenia się wraz z nimi na dzikie świniowate, guźce. Przetrwanie wirusa ASF w naturalnych warunkach w Afryce ściśle zależy od możliwości wykorzystywania pasożytów jako wektorów. Obserwacje już pokazały, że bardzo łatwo adaptuje się na nowych terenach i przystosowuje się do wykorzystywania wektorów z którymi dopiero co się zetknął. Na obszarze Chin pojawił się dopiero w 2018 roku, zdążył tam już jednak przystosować się do wykorzystywania nowych gatunków kleszczy, bardzo odmiennych od tych występujących w Afryce. Ponadto prawdopodobnie wykształcił nową odmianę genetyczną, mogącą infekować tkanki przeżuwaczy (patrz: Wirus ASF odkryty u owiec i ich kleszczy, a więcej o kleszczach tutaj). Jeśli w tak krótkim czasie udało mu się wykorzystać nowe gatunki kleszczy, to bardzo możliwe, że jest w stanie przenosić się również wraz z owadami. Już dzisiaj znamy klilka takich przykładów.
Bolimuszka kleparka - mechaniczny wektor
To krwiopijna, żywiąca się krwią również zwierząt gospodarskich, szaroczarna mucha z paskami i plamkami, o przezroczystych skrzydłach i cienkiej, skierowanej do przodu, dobrze widocznej kłujce. Jest w stanie skutecznie przenosić wirusa ASF na wrażliwe świnie, co odkryto już w 1987 roku. Zakażono wtedy eksperymentalnie owady wirusem ASF, a w 25 godzin później wprowadzono je w otoczenie zwierząt i pozwolono muchom żywić się na ich krwi. Wkrótce potem świnie zachorowały i tym samym potwierdzono, że bolimuszka kleparka jest w stanie mechanicznie przenieść patogen na zwierzęta. Wirus wykrywany był w organizmach much jeszcze 2 dni od momentu zakażenia. Tematem naukowcy ponownie zainteresowali się rok temu i przeprowadzili kolejne próby w warunach laboratoryjnych. Dzikie muchy złapane w gospodarstwie utrzymującym bydło za pomocą specjalnych siatek nakarmili krwią zawierającą wirusa ASF. Tak zakażone muchy podali następnie do zjedzenia zdrowym świniom, co wystarczyło do wywołania u nich pełnej, klinicznej postaci afrykańskiego pomoru świń. Realnym źródłem wybuchu ogniska ASF może być więc przypadkowe zajedzenie przez świnię owada, który miał wcześniej kontakt z wirusem (np. na skutek wypicia krwi zakażonego dzika). Nie należy jednak wpadać w panikę – spójrzmy na liczby owadów, jakie zostały użyte w obu doświadczeniach. W pierwszym doświadczeniu na jednej ze świń żywiło się 30, a na drugiej aż 57 zakażonych wirusem much! W drugim eksperymencie do zjedzenia podawano zwierzętom aż po 20 owadów. Oczywiście nie wiemy, czy mniejsza liczba much byłaby w stanie mimo wszystko wywołać chorobę i chociaż z tego powodu warto zwracać uwagę na ich ewentualną rolę w epidemii.
Owady żywiące się padliną
Badacze zainteresowali się również muchami z rodziny plujkowatych, których larwy żerują na padlinie zwierząt. Postanowili sprawdzić, czy owady są w stanie przenosić wirusa po zjedzeniu tkanek zakażonych wirusem ASF dzików. Do eksperymentu wybrali dwa gatunki much, muchę zieloną (Lucilia sericata) oraz plujkę pospolitą, nazywaną też muchą niebieską (Calliphora vicina). Larwy much hodowano przez 10 dni w laboratorium na śledzionie pobranej od dzika zakażonego wirusem ASF. Na różnych etapach ich rozwoju pobierano część osobników i badano ją na obecność wirusa ASF. Materiał genetyczny wirusa był w muchach wykrywalny nawet już po przejściu larw w etap poczwarki – jednakże u żadnego z osobników nie znaleziono żywotnego, zdolnego do wywołania zakażenia wirusa ASF. Plujki były więc w stanie pobrać do swoich organizmów wirusa, nie mógł się on jednak w nich rozwijać. Naukowcy podejrzewają, że muchy posiadają w swoich gruczołach ślinowych substancje powodujące inaktywację patogenu, przez co jedząc zakażoną tkankę unieczynniają wirusy jeszcze zanim będą mieć one szansę przeniknąć dalej do tkanek owada. Może przypadkowo odnaleźliśmy sprzymierzeńca w walce z ASF? W każdym razie wykluczono, aby padlinożerne plujki mogły odgrywać znaczącą rolę w rozprzestrzenianiu patogenu.
staramy się być o krok przed wirusem
W obliczu ogromnej różnorodności gatunkowej krwiopijnych i padlinożernych owadów, przebadanie trzech gatunków stanowi raczej skromną bazę wiedzy o ich możliwościach w przenoszeniu wirusa ASF. Z tego powodu wielu naukowców w dalszym ciągu drąży ten istotny temat. W jednej z najnowszych publikacji badacze z Litwy przedstawili wstępne wyniki kolejnych badań. Za pomocą specjalnych pułapek łowili muchy występujące na obszarach Litwy objętych epidemią afrykańskiego pomoru świń, w tym w okolicy ferm trzody chlewnej. Celem ich badań było sprawdzenie jakie potencjalnie mające znaczenie w epidemii ASF gatunki owadów występują na tych terenach oraz w jakich miesiącach roku przejawiają największą aktywność. W bardzo dużej liczbie osobników wyłapano bolimuszkę kleparkę i był to gatunek zdecydowanie dominujący spośród wszystkich odnalezionych. W mniejszej, jednak nadal wysokiej liczbie znaleziono osobniki gatunków z rodzajów Chrysops (2 gatunki), tzw. ślepaków oraz Haematopota (3 gatunki) i Hybomitra, tzw. końskich much. Prawdopodobnie wkrótce możemy spodziewać się bardziej szczegółowych badań dotyczących ich roli w epidemii. Końskie muchy mogą przemieszczać się na duże odległości, przez co mogłyby brać udział we wprowadzaniu wirusa nawet pomiędzy bardzo odległymi gospodarstwami. Póki co wiemy jedynie kiedy mogą stanowić potencjalnie największe zagrożenie. Najwięcej końskich much odławiano w lipcu i w pierwszej połowie sierpnia, bolimuszka kleparka występowała w dużej ilości przez cały okres badań od lipca do października. Najwięcej much tego gatunku znajdowano pod koniec sierpnia i na początku jesieni.
Czy więcej ognisk ASF latem to skutek nieznanych wektorów?
Chociaż wielu ekspertów rozważa możliwość znaczącego udziału owadów w rozwoju epidemii ASF na świecie, obserwowany wzrost liczby przypadków i ognisk ASF w pewnych miesiącach wcale nie musi być skutkiem ich działalności. Warto zauważyć, że w analizach epidemiologicznych podobny wzrost zauważamy również zimą. Wynika to prawdopodobnie z prostej przyczyny jaką jest większa intensywność polowań, większa liczba odstrzelonych i przebadanych dzików. Eksperci uważają, że bardziej intensywne polowania przyczyniają się również do większego skażenia środowiska krwią i w efekcie powodowania kolejnych zakażeń wirusem ASF. Wzrost przypadków i ognisk ASF zimą i latem związany może być również z ekologią i zmianą zachowania dzików w tych miesiącach. Populacje dzików osiągają maksymalną liczebność na początku lata, w miesiącach zimowych przejawiają natomiast znacząco większą aktywność – oba te czynniki mogą prowadzić do częstszych kontaktów między zakażonymi i zdrowymi zwierzętami. Zimą przypada okres rujowy dzików, przez co zwierzęta częściej się ze sobą kontaktują, latem natomiast następuje okres odsadzania prosiąt, co przyczynia się do wędrówek dzików ze stada na nowe terytoria i tym samym rozprzestrzeniania ASF przez zakażone osobniki.
Jak chronić gospodarstwa przed owadami?
Zgodnie z dzisiejszym stanem wiedzy, gospodarstwa stosujące zalecaną standardowo w przypadku ochrony przed wirusem ASF nie powinny szczególnie obawiać się udziału much w przenoszeniu patogenu. Bolimuszka kleparka jest w stanie przenieść wirusa jedynie w krótkim czasie od kontaktu z wirusem innego zwierzęcia. Z tego powodu kluczowe jest zapewnienie solidnego ogrodzenia wokół gospodarstwa i dbanie o czystość wokół jego otoczenia, tak aby utrzymywać z daleka dziki i inne zwierzęta. Istotne ze względu na potencjalną rolę much jest również utrzymywanie kontenerów ze zwłokami zwierząt w możliwym oddaleniu od pomieszczeń z żywymi zwierzętami, na ogrodzonym terenie z betonową podłogą, dbanie o dobry stan techniczny pojemników i zawsze dobre ich przykrywanie. W przypadku rutynowej sanityzacji i dezynfekcji na fermach warto rozważyć włączanie preparatów owadobójczych.
Na podstawie:
Petrašiūnas, Andrius & Bernotienė, Rasa & Turčinavičienė, Jurga. (2018). CATCHES OF BLOOD-FEEDING FLIES WITH NZI TRAPS IN AFRICAN SWINE FEVER AFFECTED AREAS OF LITHUANIA.
Olesen, Ann Sofie, et al. "Infection of pigs with African swine fever virus via ingestion of stable flies (Stomoxys calcitrans)." Transboundary and emerging diseases 65.5 (2018): 1152-1157.

Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Może zainteresuje Cię również:
W Europie spada liczba przypadków ASF wśród dzików
Dane dotyczące sytuacji afrykańskiego pomoru świń (ASF) w pa
Pomoc za straty spowodowane klęskami żywiołowymi l
Trwa nabór wniosków o przyznanie pomocy w ramach poddziałani
Rosja niegdyś była największym importerem wieprzow
- Rosyjskie stowarzyszenie producentów trzody chlewnej przew
Czy komary mogą przenosić ASF? Wyniki najnowszych
W najnowszych badaniach naukowcy z Chin sprawdzili, czy koma
Nie będzie premii za lochy w odstrzałach planowany
Na początku lutego br. ukazało się w Dzienniku Ustaw długo w
W tym roku w Rumunii odnotowano ponad 400 ognisk A
W bieżącym roku w Rumunii stwierdzono już 402 ogniska ASF (s
Ponad 129 mln zł na walkę z ASF w 2021 r. Wstrzyma
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi opublikowało progr
Martwe dziki leżały kilka dni. W ten sposób trudno
Padłe dziki w Jeziorze Licheńskim w Wielkopolsce leżały prze
Bruksela wprowadza wzmocnione środki bezpieczeństw
Od 21 kwietnia 2021 roku Komisja Europejska zamierza wprowad
W Chinach znów narasta problem ASF. Szansa na podw
Źródła branżowe i analitycy twierdzą, że fala epidemii afryk
W sumie bez zaskoczenia. Nowe badania potwierdzają
Nowa publikacja w czasopiśmie Animals podsumowuje możliwość
Wybijają, bo takie są metody zwalczania chorób. Li
Niektórzy zastanawiają się dlaczego wybijane jest stado świń
Zieloni nalegają na społecznie akceptowalne ograni
Grupa parlamentarna Zielonych w Dolnej Saksonii apeluje o ws
Kiedy odstępstwa od badań laboratoryjnych świń w k
Główny Lekarz Weterynarii informuje, że we współpracy z prze
Powiaty kaliski, pleszewski i koniński uwolnione z
Po długim oczekiwaniu, dzisiaj w końcu pojawił się stosowny
Ukraina uzna polską regionalizację względem ASF?
Główny lekarz weterynarii ,Bogdan Konopka, przedstawił postu
Rosnące temperatury katastrofą dla hodowli świń w
Klimat stale się zmienia, czego pierwszymi świadkami w wielu
Rolnicy od kilku lat czekają na pieniądze za sprze
Od momentu wystąpienia na terenie kraju wirusa ASF, którego
Powiat kaliski nadal w strefie niebieskiej. Rolnic
- Unia ponoć się zgodziła się na zniesienie stref ASF w powi
Z powodu ASF Niemcy straciły już 1,3 mld euro. Psy
W Meklemburgii-Pomorzu Przednim w tropieniu martwych dzików
ASF: Czasami nawet małe uchybienie może zakończyć
- Potwierdzenie pierwszego ogniska ASF w 2021 roku w Lubuski
Rząd w Pekinie zapewnia, że odbudowuje stado trzod
Ministerstwo Rolnictwa Chin poinformowało, że stado loch nie
W Rosji bagatelizują obecność ASF. Kwitnie eksport
Rosja stara się wzmocnić obecność swojej wieprzowiny na rynk
Potężne ognisko ASF w Lubuskiem. Do likwidacji bli
Niestety, ale potwierdziły się wczorajsze doniesienia o wykr
Mała hodowla świń umiera. Idziemy w kierunku model
- Od pięciu lat słyszymy, że gospodarstwa rodzinne są ważne.
Weterynaria nadal twierdzi, że wina za ogniska ASF
- Najczęstszą przyczyną ognisk były uchybienia w codziennym
Podejrzenie pierwszego ogniska ASF w tym roku. To
Niestety, ale mamy prawdopodobnie pierwsze ognisko ASF w tym
Rabobank: ASF jest nadal głównym czynnikiem kształ
- Po potwierdzeniu wybuchu ASF w Niemczech we wrześniu 2020
Jak poprawić jakość siary i mleka lochy? Kluczem o
Zdrowie, odporność i tempo wzrostu prosiąt ściśle zależą od
To ASF doprowadził do pandemii COVID-19?
Najnowsza teoria łączy ze sobą dwie pandemie: świńskiego wir
ASF we Frankfurcie nad Odrą
Krajowe Laboratorium Referencyjne potwierdziło obecność afry
Nielegalne szczepionki winne mutacji wirusa ASF. C
Chiński resort rolnictwa ogłosił w tym tygodniu, że zamierza
Myśliwi oceniają przydatność szybkiego testu na AS
Polski Związek Łowiecki wraz z Głównym Inspektoratem Weteryn
ASF ponownie atakuje w Chinach
Chińskie ministerstwo rolnictwa poinformowało we wtorek, że
Rolnicy z Pomorza chcą się spotykać i dyskutować.
– Problemy, które nasilają się z każdym miesiącem dotyczą pr
Nieoprocentowane pożyczki dla producentów świń na
ARiMR wznowiła udzielanie nieoprocentowanych pożyczek na spł
ASF zagraża wyginięciem 11 gatunków świń
Na obszarze Azji, gdzie ASF zbiera swoje żniwo od 2018 roku,
W ostatnim okresie w Rosji z powodu ASF wybito pon
Około 560 000 świń zostało poddanych ubojowi w Rosji w ostat
Czy zostanie wznowiona pomoc na wyrównanie utracon
Resort rolnictwa rozważa możliwość wznowienia pomocy na wyró
Ponad 600 przypadków ASF wśród dzików w 2021 r.
Minęły dopiero dwa miesiące bieżącego roku, a na terenie Pol
Chiny: ogromne zanieczyszczenie wody przez ASF
Zakaz skarmiania odpadami kuchennymi świń w związku z walką
Przedłużony termin składania wniosków o wsparcie n
Do 29 marca Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictw
Polski zespół naukowy pracuje nad szczepionką na A
Od 2017 r. polscy naukowcy pracują nad szczepionką na ASF. W
W tym roku będzie mniej pieniędzy na walkę z ASF
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi wprowadziło na ter
Wzrost cen skupu trzody chlewnej w Niemczech to kw
Wysokie ceny paszy, ograniczenia z powodu ASF oraz Covid-19
Wirusy nietoperzy wykryte u świń
Na obszarze Włoch u świń w komercyjnych gospodarstwach wykry
Powiat piotrkowski w żółtej strefie ASF. Trwa dorz
Nie słabnie moc afrykańskiego pomoru świń, który w najlepsze
Niemcy, pomimo ASF-u, nadal eksportują wieprzowinę
Pomimo wykrytych kilkuset przypadków ASF u dzików, Niemcy na
Chciał zapobiec roznoszeniu ASF-u. Stanął przed są
Blisko rok temu grupa rolników z Michałem Kołodziejczakiem n
Pół tony rumuńskiego mięsa z ASF trafiło do Niemie
W niemieckim powiecie Offenbach celnicy odkryli duże ilości
Co z polskimi badaniami nad szczepionką na ASF?
Od kilku lat badania nad szczepionką na ASF prowadzi Państwo
Chiny: mutacja ASF przez nielegalne szczepionki
Jak podaje agencja Reuters, na chińskich fermach zidentyfiko
Od półtora roku w strefie niebieskiej. Jak długo m
Różnica cen skupu w strefie niebieskiej i czerwonej sięga po
Sytuacja na niemieckim rynku wieprzowiny jest nada
W ciągu ostatniego tygodnia nadwyżka świń rzeźnych w Niemcze
Chiny: duże firmy kwitną dzięki ASF
Najświeższa analiza przygląda się, jak duży wpływ na ceny wi
Ukraina objęła woj. zachodniopomorskie zakazem imp
Decyzją z dnia 13 stycznia 2021 r. strona ukraińska rozszerz
Niemiecka wieprzowina wraca na rynki trzecie? Na p
Od czasu pojawienia się pierwszych przypadków wirusa ASF we
Niemcy będą mogli utrzymywać świnie na wolnym wybi
Szefowie ministerstw rolnictwa poszczególnych landów w Niemc
Polska outsiderem w gronie unijnych państw walcząc
W ubiegłym roku na terenie Unii Europejskiej odnotowano ok.
“Moje świnie mają się dobrze”, czym dla rolników j
Wywiady przeprowadzone z hodowcami trzody chlewnej w Brazyli
Rolnicy z Brandenburgii domagają się radykalnego o
Związek rolników LBV w Brandenburgii apeluje o rozszerzenie
Na granicy województw powstało 34 km ogrodzenia. M
Zakończono prace w nadleśnictwach Starachowice i Ostrowiec Ś
Rząd ma czas. Opóźnia się pomoc dla hodowców świń
Hodowcy trzody chlewnej otrzymują pisma, w których są inform
Czy pandemia wirusa SARS -COV-2 wpłynęła na rozwój
Media obiegły informacje o tym, że wprowadzony w październik
Fałszywy alarm. Padły dzik pod Berlinem bez ASF-u
Niemieckie Krajowe Laboratorium Referencyjne nie potwierdził
ASF u bram Berlina. Zaraza idzie na zachód
Dzisiaj niemieckie media podały informację o podejrzeniu wir
ASF na duńskiej fermie w Rumunii. Nie pomogły najw
Około 30 000 sztuk trzody chlewnej ma zostać poddanych ubojo
ASF jako system połączonych stref interesów. Na kr
- Bardzo ważnym elementem strategii było to, iż określiliśmy
Utylizacja świń po ogniskach ASF pochłonęła już se
Utylizacja świń z ognisk afrykańskiego pomoru świń to ogromn
Rosja: w planach 6 milionów świń do 2025 roku
Rosyjskie stado świń ma wzrosnąć z 4 milionów sztuk w 2019 r
To nie był rok świni. ASF, Covid-19 i Piątka dla z
- Trudno się zgodzić z chińskim kalendarzem według którego 2
Polsus spotkał się z ministrem rolnictwa. Przedsta
Przed świętami przedstawiciele PZHiPTCh „Polsus” spotk
Chiny: opinia konsumentów o ASF wpływa na ceny mię
Rynek mięsa w Chinach doświadcza dynamicznych zmian pod wpły
Paszarnia daje idealne warunki do rozprzestrzenian
Wirus afrykańskiego pomoru świń (ASF) mógłby zostać szeroko
Prawie siedem lat walki z ASF. 20 mln zł na zakup
Polski Związek Łowiecki w ramach przedsięwzięcia „Ograniczen
Do 100 tys. dofinansowania na ochronę przed ASF. S
Od 31 grudnia 2020 r. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacj
PIR: Do Polski jadą niemieckie tuczniki po 2,50 zł
Podlaska Izba Rolnicza zwróciła się do Głównego Lekarza Wete
ASF w woj. zachodniopomorskim. Zakażone dziki przy
Jak podaje Radio Szczecin, wirus ASF został po raz pierwszy
Płot na granicy województw ma zatrzymać ekspansję
W nadleśnictwach Starachowice i Ostrowiec Świętokrzyski w zw
Prognozy dla rynku trzody chlewnej na najbliższe m
- W nadchodzącym kwartale nadal będziemy obserwować niskie c
Ponad 300 dzików z ASF w Niemczech
We wschodnich Niemczech liczba dzików, u których wykryto afr
Minister Puda: Strategia walki z ASF była skuteczn
- Podejmujemy działania związane ze zmianami w strategii zwa
Ministerstwo podwoiło pulę środków na wyrównanie u
Do 21 grudnia 2020 r. został wydłużony termin na składa
Rosja: Gryzonie przeniosły ASF. Zutylizowano 17 ty
Rosja od ponad dekady toczy walkę z afrykańskim pomorem świń
Jak tak dalej pójdzie, to po kotlety będziemy jeźd
- Jeśli rolnicy widzą na polskiej granicy niemieckie transpo
Niemcy podejmują działania aby wznowić eksport wie
Niemieckie ministerstwo rolnictwa stara się o porozumienie r
Nieudolna „walka” z ASF. Sankcje dla rolników, a d
- Powiedziałem ostatnio powiatowemu lekarzowi weterynarii, ż
W hodowli trzody chlewnej zmierzamy do modelu hisz
- Muszą być wprowadzone takie mechanizmy rynkowe, które umoż
Kilkadziesiąt padłych dzików na odrzańskiej wyspie
Od początku tygodnia w Niemczech odnotowano blisko 50 padłyc
Będzie wsparcie finansowe dla producentów świń w c
W ramach pomocy dla rolników szczególnie dotkniętych kryzyse
Skandaliczne warunki transportu żywca wieprzowego
- Nie wiadomo z jakich stref te świnie pochodzą. Nie wiadomo
ASF wykryty w komercyjnej paszy dla świń
Badacze z Chin i USA w swojej najnowszej publikacji donoszą
Niemcy przystępują do likwidacji dzików w białej s
Budowa białej strefy ASF, podwójnego ogrodzenia pierwszego o
Odstępstwo od pobierania próbek do badań w kierunk
- Pobieranie próbek krwi do badań w kierunku ASF generuje do
Odsadzanie prosiąt bez tlenku cynku i antybiotyków
Odsadzanie prosiąt to jeden z najbardziej problematycznych e
Czy wrócą polowania zbiorowe?
W związku z obostrzeniami z powodu pandemii COVID-19 od
Walka z ASF na barkach hodowców świń. Urzędnicy sk
– Zleciłem przegląd w zakresie przestrzegania zasad bioaseku
Ministerstwo rolnictwa chce smartfonem zwalczać AS
- Dziki nie są złe, tylko musimy je mieć pod kontrolą. By ją
Zniesiono dwie strefy niebieskie w Wielkopolsce
- Nareszcie pozytywne informacje dla producentów świń. Dzisi
Jakim cudem niemiecka lub duńska wieprzowina jest
Zupełnie niezrozumiałym zjawiskiem jest fakt, że rolnicy w i