Początkowo wszystkie przypadki ASF w Europie miały postać ostrą i kończyły się szybkim zejściem śmiertelnym. Wynikało to z bardzo silnej zjadliwości szczepu wirusa występującego na obszarze naszego kontynentu. Coraz częściej znajduje się jednak zdrowe, niewykazujące wyraźnych objawów dziki, posiadające we krwi przeciwciała świadczące o przebytej infekcji ASF.
Zjadliwość ASF
Wirulencja, inaczej zjadliwość, oznacza zdolność drobnoustrojów do wniknięcia w środowisko organizmu, namnożenia się w nim oraz uszkodzenia jego zainfekowanych tkanek. Często określony patogen występuje w wielu szczepach i typach genetycznych, różniących się wirulencją i w zależności od nich wywołując łagodny lub ostry przebieg choroby. Krążący w Europie od roku 2004 wirus ASF należy do szczepu oznaczonego jako II, który po raz pierwszy wykryty został na terenie Kaukazu. Genotyp wirusa z Europy wykazywał wysoką zjadliwość, a badania kliniczne i analizy epidemiologiczne pokazywały, że w przeważającej większości przypadków wywoływał ostrą postać choroby, powodującą śmiertelność sięgającą 91-100% zarówno u świń domowych, jak i u dzików. Jego działanie było takie samo niezależnie od wieku zwierzęcia, dawki patogenu z jaką miało styczność oraz drogi zarażenia. Agresywny wirus ujawniał się po okresie inkubacji trwającym zaledwie 3 do 5 dni i powodował objawy prowadzące do śmierci zwierzęcia w ciągu 7 do 13 dni od infekcji.
Intrygujące wyjątki
Z wirusem ASF najczęściej kojarzony jest gwałtowny przebieg choroby. Aczkolwiek w niektórych przypadkach pochodzących z różnych stron świata zarażone wirusem świnie rozwijały podkliniczną lub przewlekłą postać choroby. Charakteryzowała się ona nietypowymi i odbiegającymi od schematu objawami, czasami kończącymi się pełnym wyzdrowieniem. Zwierzęta po przechorowaniu najczęściej były znacznie osłabione i nadal pozostawały nosicielami patogenu, zyskiwały jednak odporność na ponowne zarażenie określonym typem wirusa i ochronę przed śmiertelną infekcją. Opisywane wyjątki niosą nadzieję na to, że po znalezieniu odpowiedzi na pytanie jakie mechanizmy stoją za wytworzeniem odporności na patogen, stworzenie skutecznych szczepionek na ASF będzie możliwe. Jednakże w większości takich przypadków za infekcją stały inne odmiany genetyczne wirusa, a jego postać występująca na terenie Europy nadal była wyjątkowo zjadliwa.
Wszystko wskazuje na to, że ASF przechodzi ewolucję
Patogen wykazuje wysoką zmienność, wciąż się zmienia i dostosowuje do otaczających go warunków, wytwarzając różniące się od siebie genotypy. Przykładowo linia wirusa w obrębie genotypu II występującego na terenie Polski już znacząco odbiega od pokrewnej mu, występującej na terenie Estonii. W wielu miejscach świata już dzisiaj obserwuje się odmienny od początkowego przebieg epidemii ASF. Napływające dane pokazują, że w dużej części obszaru Europy dziki są rezerwuarem wirusa o zmniejszonej zjadliwości. Świnie zarażone liniami wirusa pochodzącymi od dzików z terenów Rosji, Litwy oraz Estonii przechodzą infekcję znacznie dłużej niż w postaci ostrej, nie wykazują charakterystycznych objawów choroby, a nawet wracają w pełni do zdrowia.
Czy zmniejszenie agresywności wirusa na terenie Europy jest w takim razie dobrą wiadomością?
Co oznaczają zachodzące zmiany?
Zmniejszenie zjadliwośći ASF krążącego na terenie Kaukazu, Europy Wschodniej i Krajów Bałtyckich spowoduje, że zarażone świnie oraz dziki wykształcać będą przewlekłą postać choroby i po przechorowaniu wracać do zdrowia. Niestety nadal będą pozostawać nosicielami wirusa i w dalszym ciągu zarażać inne osobniki i przenosić patogen do otaczającego je środowiska. Brak jasno ujawnianych objawów powoduje, że wczesne wykrycie nowych ognisk epidemii ASF może być wyjątkowo trudne i znacznie opóźnione w czasie, dające większe szanse patogenowi na dalsze rozprzestrzenianie. Na samym początku obecnego problemu z ASF w Europie wielu ekspertów wyrażało pogląd, że dzięki ogromnej zjadliwości wirus bardzo szybko doprowadzi do wyeliminowania wszystkich chorych osobników z populacji dzików i tym samym zaraza szybko wygaśnie. Patogen jednak jest bardzo plastyczny, a jego duża zmienność pozwoliła na wytworzenie linii zapewniających mu skuteczne przetrwanie w populacji zwierząt. Obserwowana obecnie zmiana wirulencji patogenu jest związana z przeżywaniem silniejszych osobników, którym udaje się zwalczyć infekcję. Pomimo początkowej dużej zjadliwości wirusa, pojedyncze zwierzęta były w stanie przechorować ostrą postać ASF i zupełnie wyzdrowieć lub wykształcić łagodniejszą postać choroby, nie ujawniającą objawów. Nabyta po takiej infekcji odporność, połączona z wytwarzaniem przez wirusa wielu typów genetycznych, w tym o zmniejszonej zjadliwości, napędzała ewolucję ASF w populacji dzików. Doprowadziła do tego, że obecnie wiele dzików po przechorowaniu zdrowieje i bez szkody dla siebie w dalszym ciągu rozprzestrzenia patogen w środowisku i zaraża inne osobniki.
Jakie są na to dowody?
W jednym z ostatnio opublikowanych badań przedstawiono eksperyment, który miał za zadanie odpowiedzieć na pytanie, czy krążący obecnie w Europie wirus istotnie zmniejsza swoją zjadliwość. Świnie domowe zarażono w nim dwoma liniami genetycznymi wirusa ASF pobranymi z terenów Estonii. Pierwsza z linii wywołała klasyczny, ostry przebieg choroby – zwierzęta po okresie inkubacji trwającym 2 do 4 dni ujawniły objawy i zmarły w ciągu 7 do 11 dni od zainfekowania, jedno zwierzę wykształciło jednak bardzo nietypowy przebieg infekcji, a dwa inne zupełnie wyzdrowiały. Świnie zarażone drugą odmianą wirusa zachorowały po znacznie dłuższym okresie inkubacji, bo trwającym aż 8 dni i wykształciły bardzo zróżnicowane objawy, odpowiadające podostrej i przewlekłej postaci choroby, której zejście śmiertelne nastąpiło po 11 do 25 dni, podobnie jednak jak w pierwszej grupie zwierząt, dwóm osobnikom udało się wyzdrowieć. Co interesujące, niezależnie od linii wirusa, zwierzęta, które miały bezpośredni kontakt z tymi zarażonymi eksperymentalnie wykształciły nietypowe objawy, charakterystyczne dla postaci podostrej, a śmiertelność wyniosła tylko 50%. Kilka zwierząt, które przetrwały infekcję i wróciły do zdrowia, wykazały odporność na ponowne zarażenie tym samym typem wirusa. Początkowo stanowiły zagrożenie dla innych osobników, jednak po okresie 137 dni od pierwotnej infekcji nie zarażały zdrowych świń, z którymi miały kontakt. Wyniki te są dowodem na to, że obecnie krążący w Europie patogen wykazuje zróżnicowanie, a obserwowane postacie choroby nie są tak przewidywalne jak to było na początku epidemii.
Istotne przeciwciała
Przedstawione doświadczenie jest ciekawe także ze względu na to, że większość dotychczasowych danych pokazywała, że zwierzęta zainfekowane genotypem ASF typu II nie wytwarzają odporności, a poziom przeciwciał jest u nich w ilościach niewykrywalnych lub bardzo niskich. W przedstawionym eksperymencie wirus ASF z terenów Estonii wywołały zauważalną odpowiedź immunologiczną – przeciwciała były obecne u wszystkich zwierząt, w dużej ilości zwłaszcza u osobników, którym udało się przetrwać infekcję. Niesie to kolejną obietnicę na szansę stworzenia szczepionek na ASF. Pokazuje to także, że w diagnostyce choroby nie można opierać się wyłącznie na wykrywaniu objawów klinicznych lub obecności wirusa we krwi – obecność przeciwciał powinna być także brana pod uwagę. Zmieniający się patogen wymusza używanie bardziej złożonych metod, będących kombinacją różnych narzędzi diagnostycznych. W innym przypadku zwierzęta wykazujące nietypową formę choroby mogą zostać błędnie uznane za zdrowe i w dalszym ciągu stanowić duże zagrożenie epidemiologiczne.
Na podstawie:
Gallardo, C., et al. (2018) Evolution in Europe of African swine fever genotype II viruses from highly to moderately virulent. Veterinary Microbiology 219: 70-79.

Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Może zainteresuje Cię również:
Branża mięsna organizuje się, by zwalczać ASF. Spo
Wczoraj w godzinach popołudniowych w Warszawie podjęto decyz
Krzyk rolników z Wielkopolski, którego rządzący ni
- Rządzący nawijają nam tylko makaron na uszy. Ostatnio mini
ASF w Wielkopolsce potwierdzony. Powiat wolsztyńsk
- Niestety, właśnie wróciłem z Wojewódzkiego Zespołu Zarządz
Chińskie władze zwalczają nielegalny ubój i przetw
Raporty z Chin wskazują, że w ostatnim czasie zamknięto wiel
Czy dzisiaj zostanie potwierdzony pierwszy przypa
Według nieoficjalnych informacji, jakie dotarły do naszej re
Jeszcze przed świętami rolnicy ponownie wyjdą na u
Wczoraj w Wilkowicach k. Leszna odbyło się spotkanie członkó
Minister Ardanowski: To najlepszy czas, aby przep
– Teraz jest moment krytyczny. To najlepszy czas, aby przepr
Duńczycy postawili ogrodzenie na granicy z Niemcam
Po dziesięciu miesiącach budowy, ostatni odcinek ogrodzenia
Samorząd rolniczy domaga się od rządu całkowitej d
Mając na względzie milionowe straty dla całej polskiej gospo
Zarządzono odstrzał sanitarny dzików w zachodniej
Wojewoda wielkopolski zarządził przeprowadzenie odstrzału sa
Norwegia nie chce dzików i zamierza znacznie ogran
W obawie przed pojawieniem się afrykańskiego pomoru świń, rz
Krajowe skupy nie nadążają za wzrostami cen w Niem
Polskie przetwórnie nie mogą eksportować na najlepsze rynki
Potwierdzono ASF w Zielonej Górze i wprowadzono za
Jak poinformowała gazetalubuska.pl, potwierdzono już ASF u d
KZP-PTCH: Brak zgody wielu PLW na przemieszczanie
Pomimo, że przepisy zezwalają na przemieszczenie zwierząt ze
WIR: sytuacja na rynku trzody chlewnej a ASF
ASF jest na dzień dzisiejszy jednym z najważniejszych czynni
W gminie Kargowa obowiązuje zakaz wstępu do lasów
Ze względu na ostatnie potwierdzone wystąpienia ASF u dzików
Zakaz eksportu żywych świń, mięsa wieprzowego i pr
Jak informuje GIW, biorąc pod uwagę sytuację epizootyczną w
Gdzie trafi żywiec wieprzowy produkowany obecnie w
Wieloletnie doświadczenia walki z chorobą ASF pokazują, że c
Służby specjalne badają skąd ASF wziął się na zach
- Nie wiadomo jak ASF dostał się do woj. lubuskiego. Skierow
Mieszkańcy woj. kujawsko-pomorskiego otrzymali ale
- Zagrożenie rozprzestrzeniania się ASF. O padłych dzikach p
Pierwszy przypadek ASF na Dolnym Śląsku. Chory dzi
Na terenie powiatu głogowskiego wykryto pierwszy przypadek w
Powstaje ogrodzenie na granicy województw lubuskie
Na granicy województw lubuskiego i wielkopolskiego powstaje
Nawet najmniejsze uchybienia w gospodarstwie dotkn
Nie będzie zmian w wypłatach odszkodowań za zwierzęta ubite
Dwa myśliwce przeleciały z prędkością naddźwiękową
Para dyżurna myśliwców F-16 przeleciała wczoraj rano z prędk
Kolejne gminy woj. lubuskiego i wielkopolskiego w
Wczoraj na Facebooku burmistrz gminy Kargowa zaprezentował n
Duńczycy kończą ogrodzenie na granicy niemieckiej.
Za kilka dni kontrowersyjne ogrodzenie na granicy niemiecko-
Rozmowa z rolnikiem z woj. lubuskiego: Myślę, że p
W miniony piątek odbył się strajk ostrzegawczy rolników, któ
Martwy dzik zarażony wirusem ASF znaleziony w lesi
19 listopada 2019 r. policjanci ze Stargardu wzięli udział w
Sylwia Spurek wypowiada się o ASF w Lubuskiem. „Bo
Wyjątkowo popularna w środowisku rolniczym europosłanka Sylw
W strefach zagrożonych ASF ceny tuczników są o kil
W Polsce ceny tuczników wzrosły w ostatnim czasie średnio o
Czy Niemcy ukrywają ASF przed światem?
Odkryte niedawno przypadki choroby u dzików w województwie l
Kolejne gminy w Wielkopolsce mogą zostać objęte żó
Komisja Europejska proponuje rozszerzenie strefy żółtej na c
Brandenburgia obawia się ASF-u. Władze proponują 5
Afrykański pomór świń zbliża się do Niemiec. Kolejne przypad
ASF u bram Wielkopolski. Wojewoda prosi wojsko o p
Jak informuje wojewoda wielkopolski, w całej strefie ochronn
Michał Kołodziejczak: Nie może być tak, że przyszł
Polskiego rolnika bardzo trudno wyciągnąć na drogę i każdy o
Dolnośląscy rolnicy chcą odgrodzić się od woj. lub
Dolnośląska Izba Rolnicza wystąpiła z wnioskiem do wojewody
Niemcy szkolą psy do walki z ASF
Ważnym aspektem walki z wirusem ASF jest jak najszybsze wykr
Dwa kolejne padłe dziki z ASF w woj. lubuskim. Wir
Dzisiaj Główny Lekarz Weterynarii poinformował, iż na obszar
Zawiadomienie do prokuratury ws. ASF w woj. lubus
- Zawiadamiamy o możliwości popełnia przestępstwa poprzez ce
Z powodu ASF Wietnam stracił już 5,8 mln świń. Cen
Wietnamski wiceminister rolnictwa Phung Duc Tien ogłosił, że
Na zachodzie kraju wyznaczono strefy ASF objęte re
W związku z pojawieniem się afrykańskiego pomoru świń w woj.
KZP-PTCh: ASF może być obecny w całej zachodniej P
Wg działaczy Krajowego Związku Pracodawców Producentów Trzod
ASF w Lubuskiem. Wyznaczono strefę skażoną na tere
Na terenie woj. lubuskiego wykryto już 20 tusz dzików zainfe
Już 20 dzików zarażonych ASF w woj. lubuskim. Trwa
Główny Lekarz Weterynarii poinformował dzisiaj, iż na podsta
Czy ASF na zachód Polski przywlekli Ukraińcy?
Minister rolnictwa, Jan Krzysztof Ardanowski, podaje, że w P
Na Podlasiu nie ma ASF, bo nie ma hodowli świń. Za
Krzysztof Tołwiński z Federacji Gospodarstw Rodzinnych przyp
Rząd zrobił niewiele aby zatrzymać marsz ASF na za
Od blisko sześciu lat wirus ASF rozprzestrzenia się w popula
Drugi przypadek ASF w Lubuskiem! Chorego dzika wyk
Przed chwilą Główny Lekarz Weterynarii poinformował, że 17 l
ASF w Lubuskiem zagrożeniem dla rynku wieprzowiny
- Nasz optymizm dotyczący krajowego rynku trzody chlewnej zo
Niepokój w Niemczech. ASF w odległości 80 km od ws
Niedawno w okolicach Dortmundu wykryto martwego dzika. Badan
Jest szansa, że wirus ASF nie trafi na teren Wielk
W związku z potwierdzeniem wystąpienia wirusa ASF u dzików n
ASF w Lubuskiem: Kolejne padłe dziki w okolicy Tar
Jak informuje Gazeta Lubuska, dziewięć martwych dzików w róż
Ustalenia sztabu kryzysowego z Gorzowa Wielkopolsk
Wielkopolska Izba Rolnicza opublikowała uzgodnienia z dzisie
Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii w sprawie A
Główny Lekarz Weterynarii potwierdził dziś, że w dniu 14 lis
Czarny scenariusz zaczyna się realizować. ASF w Lu
Jak informowaliśmy wczoraj, potwierdzono wirusa ASF w tuszy
ASF na zachodzie Polski! Zainfekowany dzik w woj.
Jak informuje Wielkopolska Izba Rolnicza, z docierających do
Korea Południowa wybija dziesiątki tysięcy świń z
W miniony weekend władze Korei Południowej przeprowadziły ma
Kolejny azjatycki kraj dotknięty ASF. Wirus dotarł
Według Ministerstwa Rolnictwa Indonezji, wirus afrykańskiego
Jurgiel chce powołania unijnego koordynatora ds. a
Do Komisji Europejskiej trafi wniosek o powołanie koordynato
Belgowie planują eksterminację dzików
Waloński minister rolnictwa, Willy Borsus, zdecydował, że zw
Wielkopolska dyskutuje o ASF. Czy polskie zagłębie
- Wirus mutuje się i traci na swojej zjadliwości. Zwiększa s
W Bułgarii szaleją podwyżki cen wieprzowiny. Z pow
Liczne ogniska ASF, odnotowane w okresie letnim, zmniejszyły
W przyszłym roku Danish Crown dostarczy do Chin wi
Państwowy konglomerat rolny Chin COFCO, odpowiedzialny za re
Zachodnia Europa nie uniknie ASF. Wirus wkroczy do
Wkroczenie wirusa ASF do takich państw jak Niemcy, Dania, Ho
Było podejrzenie ASF w zachodnich Niemczech. Dziki
W miniony weekend w miejscowości Soest (Nadrenia Północna-We
Belgowie nie uwolnili się od ASF. Po ponad dwóch m
Przez ponad dwa miesiące Belgowie nie mieli do czynienia z d
Aż 79 nowych przypadków ASF. Pomór naciera na gran
W ciągu nieco ponad dwóch tygodni na terenie kraju odnotowan
Tak rozprzestrzenia się ASF. Kiełbasy z genomem wi
Kiełbasy pod marką Buterbrodnaya zawierające genom afrykańsk
Czy szczepionki ochronią przed mutującym ASF?
Utworzenie szczepionki, która raz na zawsze rozwiąże problem
Kolejne doniesienia o sukcesie chińskich naukowców
Chińscy naukowcy odszyfrowali strukturę wirusa afrykańskiego
Belgijska wieprzowina powraca na rynki azjatyckie
Po Indiach i Wietnamie teraz Singapur zdecydował się ponowni
Do 100 tys. zł dofinansowania na zabezpieczenie go
Do 22 listopada 2019 r. w oddziałach regionalnych ARiMR możn
Mnóstwo dzików z ASF. W ciągu 12 dni ujawniono 81
Tylko od 14 października do dzisiaj na terenie Polski potwie
Martwe dziki na wybrzeżu duńskiej wyspy. Nikt nie
W ostatnich dniach na brzegu duńskiej wyspy Aero ujawniono s
Macedonia informuje o ASF w hiszpańskiej wieprzowi
9 października dyrektor macedońskiej Agencji ds. Żywności i
Niemcy i Francuzi boją się ASF. Zabezpieczają swój
Francja podjęła próbę osiągnięcia porozumienia z Chinami w s
Deficyt wieprzowiny w Chinach powoduje, że ludzie
Niedobór wieprzowiny w Chinach powoduje, że do menu tamtejsz
Pomór nie ustępuje wśród dzików
W ciągu piętnastu dni służby weterynaryjne odnotowały na ter
ASF zabił już 20 proc. wietnamskiego stada świń
Afrykański pomór świń zabił około 20 procent wietnamskiego s
Do końca października myśliwi odstrzelą 160 tys. d
Wg Polskiego Związku Łowieckiego z planowanych 160 tys. dzik
Wjechał w stado kilkudziesięciu dzików. Jednym ude
W belgijskim Heusden-Zolder, w nocy z wtorku na środę, kiero
W tym miesiącu odnotowano 57 przypadków ASF wśród
Od początku października na terenie kraju odnotowano 57 przy
Kim Dzong Un ukrywa przed światem klęskę spowodowa
Według oficjalnych danych afrykański pomór świń sieje spusto
Coś nieprawdopodobnego. Ludzie kradną zabite dziki
Powiatowy Lekarz Weterynarii w Kutnie alarmuje, że w ostatni
Bułgarski sektor trzody chlewnej przeżywał swój n
W 2018 r. zapasy trzody chlewnej i macior wzrosły w Bułgarii
Ognisko ASF nieopodal Białegostoku
Główny Lekarz Weterynarii poinformował o wyznaczeniu 48 ogni
Chiny sprowadziły ponad 900 macior z Danii
Od chwili pojawienia się w Chinach wirusa ASF, tamtejsi hodo
Wykryto 47. ognisko ASF. Do likwidacji stado liczą
Główny Lekarz Weterynarii poinformował wczoraj o wyznaczeniu
Przepisy w sprawie odszkodowań po likwidacji stada
Afrykański pomór Świń jest chorobą zwalczaną z urzędu. Oznac
Dziki odporne na wirusa ASF w Belgii. Walonia pono
Waloński minister środowiska i przyrody Céline Tellier, pono
Optymistyczne perspektywy dla unijnego rynku wiepr
Gwałtowny wzrost popytu na wieprzowinę z Chin spowodowany ro
W Chinach wyhodowano świnię cięższą od niedźwiedzi
Chińczycy zdołali wyhodować świnie o wadze 500 kg. Tego typu
ASF: Jak chronić fermy przed owadami?
Po opublikowaniu przez nas artykułu dotyczącego potencjalnej
ASF może przetrwać 30-dniową podróż transoceaniczn
Jak wynika z nowych badań przeprowadzonych w USA i opublikow
25 nowych przypadków ASF u dzików
Główny Lekarz Weterynarii poinformował dziś o wystąpieniu 17
ASF odkryty w komarach i muchach na fermie w Eston
Materiał genetyczny wirusa ASF znaleziono w komarach i dwóch
Dolna Saksonia wprowadza kontrowersyjną metodę odł
W Dolnej Saksonii prowadzone są próby z różnymi formami puła
W Wielkopolsce nie będzie uboju świń z czerwonych
W ubiegłym tygodniu wielkopolscy hodowcy świń zamarli, gdy d
Zapachowe odstraszanie dzików. Pomorze broni się p
Pomorski Wojewódzki Lekarz Weterynarii zdecydował o rozmiesz
W Belgii ASF wygenerował straty szacowane na ponad
Flamandzka organizacja producentów trzody chlewnej (VPOV) pr