AGROEKOSYSTEM - ONE HEALTH - WSPÓLNE ZDROWIE

Lubię czasem zrobić malutki test tarasowy. Zwłaszcza na zagranicznych gościach. W wiosenny poranek przysiąść sobie w ogrodzie i z tarasu posłuchać śpiewy trzech gatunków skowronków: polnego Alauda arvensis, lerki Lululla arborea i dzierlatki Galerida cristata.

Bocian biały to gatunek charyzmatyczny i wspaniale wpisany w polską kulturę. Wiosną z niecierpliwością czekamy na jego przylot, traktując przybycie do gniazda jako sztandar wiosny. Potem następują lęgi, czas szybko mija i nadchodzi jesień. Jednak już w sierpniu bociany szykują się do powrotu na afrykańskie zimowiska. O odlotowe zwyczaje zapytujemy krajowych badaczy tego gatunku.

Z autorami właśnie wydanej książki "Złap oddech na pastwisku" – prof. Piotrem Tryjanowskim i inż. Romanem Cieślarem rozmawia dr inż. Stanisław Świtek.

Chciałoby się napisać – chcesz obserwować ptaki? To sobie je zaproś przed lornetkę czy lunetę? Albo, patrząc na zagadnienie szerzej, stwórz takie warunki, by ptasie populacje miały się lepiej, a w konsekwencji będziesz mógł cieszyć się ich obecnością. Można powiedzieć, że takie podejście przyświeca koncepcji rebridigu, co nawiązuje do znacznie szerzej znanego podejścia rewilding, czyli odtwarzania dzikiej przyrody.

Zwierzęta wymienione w tytule łączy tak naprawdę niewiele. Jednak to one stanowią odnośnik do recenzowanych przez nas gier. Tym razem bliżej przyglądamy się grom pochodzącym z wydawnictwa „Nasza Księgarnia”. Oczywiście kluczową kwestą wyboru było pojawienie się w grze elementu zoologicznego, wszak zwierzęta stanowią naszą pasje.  Uważamy ponadto, że warto zarażać pasjami swoje i cudze dzieci, stąd od razu wyjaśnienie – dorośli polecają wybrane gry, lecz tak naprawdę są one przeznaczone dla dzieci od 4-tego i 5-tego roku życia.

Nie jest tajemnicą, że Bałtyk to najpopularniejszy krajowy kierunek wakacyjny. W tym roku odpoczynek tam zaplanowało aż 61% osób spędzających urlop w kraju^[1], a w zeszłym roku na nadmorskie kierunki wskazywało aż ¾ planujących wakacje^[2]. Niestety, odpoczynek wielu osób może zostać zakłócony przez zakwitające w wodzie jak co roku sinice. W ostatnich latach ich nadmierny zakwit obserwowany jest na 40%-60% polskich plaż. Jaki związek mają z tym stanem zakwaszone gleby i jak można zapobiec zamykaniu plaż oraz poprawić jakość czasu spędzanego nad Bałtykiem?

W sierpniu br. nakładem wydawnictwa Lanius/Bogucki Wydawnictwo Naukowe ukaże się książka autorów znanych z łam naszego portalu prof. Piotra Tryjanowskiego i inż. Romana Cieślara – o terapeutycznym wpływie wypoczynku wśród owiec (i pracy też!). Jako pierwsi przedstawiamy okładkę nowej książki i fragment wstępu. Z niecierpliwością wyczekujemy możliwości przeczytania całej lektury, zwłaszcza, że Autorzy rozwijają także sporo myśli wcześniej przedstawionych w dziale Agroekosystem/Ceny Rolnicze.

Paulina i Mikołaj od 2021 r. prowadzą Ośrodek Rehabilitacji Dzikich Zwierząt w Kościanie, specjalizujący się w udzielaniu pomocy, leczeniu i rehabilitacji dzikich zwierząt. W zeszłym roku udzielili pomocy blisko 400 osobnikom, a potrzeba jest znacznie większa.

Kolejna recenzja gry planszowej w 2023 roku dość nietypowa, bo botaniczna. Na tapetę, czy raczej na stół, wrzuciliśmy „Pachnący ogród” wydawnictwa REBEL.

Pomimo pewnych negatywnych sygnałów dotyczących trendów populacyjnych bociana białego, jedno, przynajmniej na razie jest niezmienne. Ludzie lubią opowieści o tym ptaku, wyczekują powrotu z zimowisk, śledzą relacje w mediach i chcą mu pomagać. Przesadny aktywizm ochroniarski niestety często przysłania realne problemy, ale ma spore znaczenie edukacyjne, no i w przypadku pewnych gatunków, zwłaszcza na poziomie lokalnym – bardzo dobrze działa. Oznacza to, że dostarczając ptakom karmniki, skrzynki lęgowe, podstawy pod gniazdo, możemy kształtować skład gatunkowy i stosunki ilościowe awifauny. Możemy w taki sposób podejść do bociana i pomóc w zdecydowaniu się na założenie bocianiego domostwa w konkretnym miejscu.

Przyloty bocianów do Polski budzą ogromne fascynacje, a media wręcz prześcigają się nowymi informacjami o ptakach zajmujących gniazda. Ludzie z niepokojem pytają co się bocianami dzieje, ale i donoszą o pierwszych wizytach gniazd. Dane z nadajników GPS sugerują, że mamy do czynienia z opóźnieniem i czekają nas dziwne wiosenne losy. Możliwych scenariuszy, dlaczego tak się dzieje jest całkiem sporo. Tymczasem sytuacja zamiast się klarować, zdaje się być coraz dziwniejsza.

Tak przynajmniej wnika z ruchu bocianów. Co prawda, z różnych miejsc Polski docierają sygnały, że pierwsze bociany pojawiły się już na gniazdach, jednak nie możemy mieć pewności czy to osobniki, które odleciały na zimę do Afryki. – Coraz częściej bowiem się zdarza, że bociany zimują w Polsce, są przetrzymywane w azylach dla osłabionych ptaków, a nawet przez gospodarzy na wsiach – wyjaśnia prof. Piotr Tryjanowski, zoolog i badacz bocianów z Katedry Zoologii Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.

Są ogromne, sprytnie unikają człowieka i świetnie radzą sobie w surowym środowisku, drążąc tunele pod śniegiem. Niszczą uprawy i naturalne ekosystemy. „Super Świnie” rozprzestrzeniają się na kolejne obszary. Skąd się wzięły i dlaczego tak trudno je kontrolować?

Lubię stare wspominki, doświadczenia nestorów, pokazujące jak kiedyś wyglądała ornitologia, czy szerzej uprawianie nauki, a nawet życie. Pamięć ludzka jest ułomna, a zapiski z dawnych lat, przynajmniej co nieco pokazują. Inny świat, inne problemy.

W miniony weekend odbył się X Zjazd Grupy Badawczej Bociana Białego (GBBB). GBBB to organizacja zrzeszająca badaczy bocianów z całej Polski, zarówno profesjonalistów, jak i amatorów, współpracująca również z krajami sąsiadującymi, takimi jak Litwa, Białoruś, Ukraina, Słowacja, Czechy i Niemcy. Grupa została utworzona w 2012 roku podczas zjazdu założycielskiego w ówczesnym Instytucie Zoologii Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu (UPP).

Na stanowisku archeologicznym w Starej Dongoli w Sudanie, niektóre zabytkowe budowle zostały zasiedlone przez nietoperze. W celu oceny sytuacji, w styczniu 2023 roku do ekspedycji złożonej między innymi z archeologów z Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego, konserwatorów dzieł sztuki z Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie i inżynierów budowlanych z Politechniki Warszawskiej dołączyli naukowcy z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Udział przyrodników w ekspedycji miał za zadanie zbadanie możliwych interakcji pomiędzy zwierzętami (w szczególności nietoperzami) a zabytkami archeologicznymi i odwiedzającymi ich ludźmi. Celem podejmowanych działań jest znalezienie rozwiązań umożliwiających pogodzenie potrzeby zabezpieczenia cennych zabytków, zapewnienia bezpieczeństwa ludziom oraz ochrony lokalnych populacji nietoperzy, które w warunkach pustynnych dysponują bardzo ograniczoną liczbą dogodnych schronień.

Gdyby specjalistom od wyceny nieruchomości zadać pytanie, ile jest ważna każda z cegieł domu, pewnie popatrzyliby na nas z nieukrywanym zdziwieniem. Jednak każda cegła jest coś warta, tak jak i użyta jako ich łącznik zaprawa, ale też stopień zużycia nieruchomości, no i jej lokalizacja. Zapewniamy jednak – co zgodnie podkreślają organizatorzy warsztatów Ekologiczne aspekty usług ekosystemowych, które przeprowadzono w dn. 26 stycznia 2023 r. na Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu, a przygotowanych w ramach projektu Usługi świadczone przez główne typy ekosystemów w Polsce - podejście stosowane koordynowanego przez UAM - że to nic w porównaniu z trudnościami wyceny, z jaką spotykają się przyrodnicy. No bo jak odpowiedzieć na pytanie: ile kosztuje przyroda? A ile warta jest bioróżnorodność? 

Rok 2022 zakończył się długo wyczekiwanym przez nas tytułem, czy raczej kolejnym dodatkiem do gry „Na skrzydłach: Ptaki Azji” wydawnictwa REBEL. Uważamy, że jak do tej pory to najlepiej prezentujący się dodatek to tej pozycji, pozostałe to „Ptaki Europy” oraz „Ptaki Oceanii” (trochę informacji tutaj - kliknij).

Mieszkając i pracując na nizinach zapominamy o pliszce górskiej Motacilla cinerea. A szkoda, bo to gatunek ładny, charakterystyczny, no i wbrew nazwie wcale nie ograniczony swoim zasięgiem wyłącznie do pasm górskich. Coraz częściej można ją spotkać na Pomorzu, a nawet na Ziemi Lubuskiej i w Wielkopolsce.  Chociaż dokładnie nie wiadomo czy to związane jest z ekspansją tego gatunku, czy może z lepszym rozpoznaniem ornitologicznym. Według danych Monitoringu Pospolitych Ptaków Lęgowych, w latach 2013–2018 krajowa populacja lęgowa pliszki górskiej liczyła 7–10 tysięcy par.

Muszę zacząć nieco osobiście. W końcu listopada, gdy po dłuższej podróży wróciłem do pracy, na biurku czekała na mnie pięknie wydana książka. Patrzę, tytuł jak z dobrze mi wcześniej znanej ptasiej gry, po prostu Na skrzydłach. Co prawda, o jej istnieniu wiedziałem już nieco wcześniej dzięki uprzejmości jednego z kolegów. Natomiast o autorze nie wiedziałem dosłownie nic. Ale cóż, po to są szczęśliwe zbiegi okoliczności. I takiż to przypadek, albo znak (nomen omen to nazwa wydawcy książki), sprawił, że w grudniu mieliśmy z Maciejem Zdziarskim okazję spotkać się osobiście. Na pamiątkę spotkania w książce mam piękną dedykację.