AGROEKOSYSTEM - ONE HEALTH - WSPÓLNE ZDROWIE

W lipcu 2020 roku ruszył ogólnopolski „Program naturalnego zwalczania insektów”, którego organizatorem jest wiodący na rynku producent budek lęgowych, karmników oraz hoteli dla ptaków, ssaków i owadów: MKW Pracownia Przyrodniczo-Rolna, z siedzibą w Kiełczu (woj. lubuskie). Kompleksowe, naturalne zwalczanie insektów to nowatorska inicjatywa, będąca w pełni alternatywna dla nieobojętnych dla środowiska i ludzi środków chemicznych.

Pstrokate szpaki czy kawki często bywają obserwowane i fotografowane nie tylko przez zawodowych obserwatorów ptaków, ale i zupełnie zaskoczonych przechodniów. Po raz pierwszy na świecie opisano zjawisko aberracji barwnych w szerokiej skali – analizując prawie tysiąc przypadków dotyczących 74 gatunków. Zadanie to wykonał zespół badaczy z Polski i Czech, a wyniki ich (w zasadzie też mogę spokojnie napisać – naszej!) pracy właśnie ukazały się w prestiżowym czasopiśmie IBIS. Badacze wykorzystali internetowe źródła danych, w postaci zdjęć i filmów nietypowo ubarwionych ptakach umieszczonych w internacie. Tego typu narzędzia są coraz częściej wykorzystywane w badaniach ekologicznych i ewolucyjnych. Inicjatorem i pomysłodawcą badań był Adam Zbyryt z PTOP, a samo podejście to kolejny krok w rozwoju nauki obywatelskiej, pozwalającej znacząco obniżyć koszty i zwiększyć intensywność gromadzenia danych.

Ptaki zachwycają ludzi od tysiącleci. Kiedyś głównie jako źródło mięsa i piór, refleksja nad zdolnością lotu i wolnością. Różne aspekty ptasiego życia i ich znaczenie dla zostało dostrzeżone przy powstawaniu koncepcji świadczeń ekosystemowych. Ostatnio jednak coraz silniej podkreślana jest rola pro-zdrowotnych aspektów obserwacji ptaków. Przebywanie i ruch na świeżym powietrzu, zapamiętywanie głosów i nazw oraz wiele innych aspektów ptasiego życia, powoduje, że kontakt z nimi staje się ważnym aspektem poprawy funkcjonowania organizmu człowieka.

Quizy i zgadywanki przeżywają swojego czasu renesans. W leniwe gorące popołudnia i wieczory rodzice z dzieciakami oddają się tej ciekawej i rozwijającej wiedzę rozrywce. Świetnie, gdy w trakcie rozrywki pojawia się nienachalny watek edukacyjny. Z naszej perspektywy badawczej, super, gdy bohaterami gier i zabaw są zwierzęta. Na szczęście zoologicznych, czy ogólniej, przyrodniczych wątków w grach jest coraz więcej. Rynek gier planszowych nie jest głuchy i szybko odpowiada na różnorakie potrzeby konsumentów. Jednym z przykładów może być gra „FAUNA” wydawnictwa REBEL, autorstwa Friedemann’a Friese’go (matematyk z zielonymi włosami i manią nazywania gier na literę F -przynajmniej w oryginalnej wersji językowej, czyli po niemiecku – więcej szczegółów w linku na dole recenzji).

W Chorwacji zaobserwowano masowe padnięcia rodzin pszczelich, co zakończyło się ogłoszeniem przez władze klęski żywiołowej. Nadal brakuje oficjalnej odpowiedzi na pytanie, co było przyczyną śmierci owadów. Za winne uznaje się nielegalne opryski pestydycami.

Skąd się biorą koronawirusy? Jak szybko się rozprzestrzeniają? Jakie czynniki odpowiadają za to, że pewne osoby są praktycznie niewrażliwe na ich działanie, a dla innych to zabójczy strzał? Wiele osób jest już zmęczonych problemem COVID-19, co nie oznacza wcale, że nie warto sprawy monitorować i badać i próbować znajdować odpowiedzi jak SARS-CoV2 rozprzestrzenia się w populacji. Poza standardowymi badaniami lekarskimi i wykonywaniem testów, badacze z innych dyscyplin, przede wszystkim epidemiolodzy i grupy naukowców rozwijających koncepcję OneHealth, próbują patrzeć na zagadnienie od strony populacyjnej. Jak to się dzieje, że w niektórych krajach postęp COVID-19 jest niezwykle szybki, a w niektórych trajektoria zakażeń jest powolna? Najczęściej wiążemy to z ogólnym stanem zdrowotności społeczeństwa, piramidą wieku populacji, udziałem chorób towarzyszących czy dostępem do opieki medycznej.

Tego lata komary budzą wyjątkowe emocje. Ludzie się chyba po prostu odzwyczaili od ich obecności i dokuczliwości. Pilnie poszukujemy rozwiązań, jak z komarami sobie radzić, a z racji prowadzonych badań w Instytucie Zoologii UP w Poznaniu (kliknij tutaj), interesuje nas szczególnie, jak wykorzystywać naturalne metody walki z komarami. Wiem, że to marne pocieszenie, ale inni mają gorzej. U nas ugryzienia komarów bolą, ale jednak, jeśli ktoś nie jest wyjątkowym alergikiem, to to jedynie swędzenie i dyskomfort. Tymczasem w strefie tropikalnej kontakt z komarami to możliwość „złapania” całej listy chorób, dla których komary są wektorami, z najczęściej przywoływaną malarią na czele.

Jedną z najpopularniejszych na świecie używek, zaraz za nikotyną i kofeiną, jest alkohol etylowy. Ale to nie wyłącznie ludzka domena. Także inne gatunki ssaków, a nawet ptaki próbują zmierzyć się z napojami alkoholowymi. Dlaczego sięgają po tę substancję?

Warto rozejrzeć się dookoła. W gniazdach coraz większe pisklęta bocianów, a stada nie lęgowych ptaków już „sejmikują” na łąkach i pastwiskach. Przed młodymi boćkami będzie nie lada wyzwanie: jak szybko urosnąć i bezpiecznie opuścić gniazdo? Plany może pokrzyżować brak pokarmu i deszczowa pogoda, ale najbardziej – linie energetyczne. Uczące się latać młode giną na nich najczęściej.

Większość nowo pojawiających się chorób zakaźnych ma swoje pierwotne źródło w populacjach dzikich zwierząt. Najwyższy czas uregulować handel dziką fauną i opracować standardy, które zmniejszą ryzyko kolejnych epidemii.

Muchy są uciążliwymi szkodnikami na fermach, powodującymi często poważne straty produkcyjne. Drażnią zwierzęta, przez co mogą widocznie zmniejszać ich wydajność mięsną lub mleczną i irytują pracowników gospodarstw. Co gorsza, mogą przenosić na zwierzęta i ludzi ponad 65 chorób zakaźnych. Jak z nimi walczyć?

Kto ma owce ten ma co chce! – powiada stare przysłowie. W latach kryzysu raczej mawiano, kto ma owce, ten jest baran… ale mamy nadzieję, że ta pesymistyczna wizja właśnie przemija. Tradycyjne pasterstwo wraca do łask w wielu częściach Europy, hodowla i chów owiec stają się całkiem przyjemnym hobby. Pisaliśmy już z resztą o tym wielokrotnie w naszym dziale na portalu CenyRolnicze.pl.

Zadzwoniłem do kolegi i wspomniałem, że chciałbym napisać parę słów o nowej książce Fergusona na portal CenyRolnicze. Był niezwykle zaskoczony i po zaczerpnięciu powietrza wykrztusił z siebie: czekaj, czekaj, jedyne co można powiedzieć o Fergusonie to chyba tylko to, że to te ciągniki, co? Jestem na tyle zaawansowany wiekowo, że całkiem dobrze pamiętam ciągniki Massey Ferguson i nawet to, że rozmiarówka śrubek i części była inna, co oznaczało kłopoty z doborem części zamiennych i naprawą w przydomowych warsztatach.

Bakcyl dżumy nigdy nie umiera i nie znika (…) nadejdzie być może dzień, kiedy na nieszczęście ludzi i dla ich nauki dżuma obudzi swe szczury i pośle je, by umierały w szczęśliwym mieście - Albert Camus.  Nawiązanie do Dżumy Alberta Camus jest oczywiście zamierzone. To lektura, która pozyskała nowych czytelników czasie COVID-19, ale także zdobyła i nowe interpretacje. Jednak niezmiennym pozostaje przynajmniej jeden element – szczur, gatunek gryzonia związany z epidemią dżumy.

Ryś euroazjatycki (Lynx lynx) jest najmniejszym przedstawicielem wielkiej trójki drapieżników Polski. W jej skład wchodzą ponadto: wilk szary Canis lupus oraz niedźwiedź brunatny Ursus arctos. W 2004 r .na mocy Rozporządzenia w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną, ryś objęty został ochroną ścisłą, jako gatunek wymagający ochrony czynnej. Obecnie liczebność tego gatunku na terenie Polski to około 200 osobników. Występuje w dwóch odizolowanych populacjach: nizinnej obejmujące obszar m.in. Puszczy Białowieskiej oraz górskiej - karpackiej. Rysie prowadzą bardzo skryty tryb życia, co znacznie utrudnia ich obserwacje. Są z natury samotnikami, z wyjątkiem okresu rozrodczego oraz matek zajmujących się wychowywaniem potomstwa. Największym zagrożeniem dla tego gatunku są kłusownictwo oraz fragmentacja siedlisk.

Przed nami lato. Okres wyjazdów wakacyjnych, przesiadywania nad wodą, czerpania radości z obserwacji uroków przyrody. Życie, jednakże uczy, że najlepszy wakacyjny wypoczynek bywa zakłócany przez krwiopijne owady – komary i meszki. Piotr Jawień z Uniwersytetu Wrocławskiego, przyglądając się systemom kontroli komarów w polskich miastach pisze w sposób następujący: Obecnie w zwalczaniu komarów, podobnie jak innych uciążliwych owadów, zarówno na świecie jak i w kraju przeważają niestety środki chemiczne działające niespecyficznie. Ich wadą jest przede wszystkim brak wybiórczości działania, a tym samym szerokie spektrum oddziaływania zabójczego. Preparaty takie oddziałują nie tylko na organizmy, których liczebność chcemy ograniczyć, zabijają również inne organizmy, często te pożyteczne. Należy wprost napisać, że często akcje zwalczania owadów, zwłaszcza przeprowadzone nieprofesjonalnie, stanowią poważne zagrożenia dla innych stawonogów wodnych i lądowych związane z akcjami zwalczania komarów. 

Melodyjny trel z udziałem nawet 50 solistów w Rosarium na Cytadeli, w Parku Rataje i innych zbiornikach na terenie Poznania. Ba, na terenie całej Polski!  - tak mogłaby wyglądać krótka informacja, o muzycznym cudzie natury. Są wśród Czytelników bloga, zapewne i tacy co jeszcze pamiętają Kermita z kultowego Muppet Show, odzianego w elegancki frak i przysłuchującego się popisom artystów. Brzmi jak żart, prawda. A tymczasem to się dzieje naprawdę! Obostrzenia związane z Covid-19 są stopniowo znoszone, dlatego serdecznie zapraszamy na wieczorne koncerty wybitnych klasycznych śpiewaków.

Bocian biały Ciconia ciconia to jeden z gatunków wręcz idealnie wpisany w polską tradycję i kulturę. Na szczęście wciąż znajdują się ludzie, którzy chcieliby zaprosić ten gatunek na własną posesję, albo pomóc uratować jego gniazdo zagrożone pracami dekarskimi w trakcie remontu obory bądź stodoły. W trakcie przenosin gniazda, bardzo często – ze względów praktycznych, ale i tak, po prostu, by wiedzieć - pojawia się tytułowe pytanie: ile waży gniazdo bocianie?

Początek czerwca z przyczyn wiadomych (kliknij) często skłania do pytań o to, jak wygląda dzieciństwo w świecie zwierząt? Odpowiedź jednak wcale nie jest prosta i można by rzec wymijająco, że podobnie, jak w naszym ludzkim świecie, dzieciństwo jest bardzo zróżnicowane, zależy od wieku, doświadczenia i statusu rodziców, zasobności środowiska i … szczęścia. Dodatkowo w przypadku zwierząt dochodzą różnice między poszczególnymi taksonami – dużymi gromadami, jak i poszczególnymi gatunkami. Nawet sama definicja dzieciństwa nastręcza spore trudności. Najprościej możemy powiedzieć, że to okres niedojrzałości płciowej i odmiennego wyglądu.

Przysłowia są ważnym elementem wiedzy tradycyjnej. Kiedyś, gdy brakowało profesjonalnych prognoz meteorologicznych, ludzie kierowali się nimi, by zaplanować choćby prace polowe. Przysłowia te są powszechnie znane. Mimo to – trudno je zweryfikować.