Zima wyostrza nie tylko apetyt, ale i nasze relacje ze zwierzętami. Tak dzikimi, jak i hodowlanymi. Dzikie ptaki przylatują bliżej domostw, a sarny nagle przestają uciekać z dużej odległości. Stają, pozwalają się podejść i czekają co się wydarzy. Na bezsensowną ucieczkę szkoda energii. Zima to okres, kiedy tradycyjnie spłacaliśmy podziękowania za pomoc w tępieniu szkodników, dokarmiając ptaki. Dzisiaj samo dokarmianie budzi coraz głębsze refleksje i kontrowersje, czy jest potrzebne czy nie? Tym razem nie chcąc się wdawać w spory, musimy zauważyć, iż tegoroczna zima przypomina te znane nam – przynajmniej autorom - z dzieciństwa, ze śniegiem po kolana i siarczystym mrozem. Wydaje się, że zwierzęta – owce – które mamy pod bokiem też stały się jakieś inne, a śnieżna dla nich nowość przypomina o prawdziwym cyklu natury.
Na przydomowym pastwisku w Beskidach jest jasno i czysto, ba po prostu śnieżnobiało. Śnieżny puch pokrył wszelkie niedoskonałości, a pojawiające się na nim owce i owczarki podhalańskie to po prostu sielski widok. Wspaniale, tak jakby zwierzęta naprawdę pokochały zimową aurę. Dla nas to rekompensata straconych nerwów podczas prowadzenia badań. Przecież używany sprzęt – fotopułapki, aparaty, kamery, drony – zawodzi: baterie starczają na krócej niż zwykle, a ponadto powstają problemy z działaniem, śmigła drona mogą zamarznąć, a przytrzymujące kamery plastikowe klamry po prostu pękać. Nic to. Widok bez optycznego wspomagania bywa doskonały. Nawet bardziej.
Odśnieżanie, pomoc zwierzętom w dostępie do jedzenia, karmienie psów, wszystkie gospodarskie czynności trzeba mozolnie wykonywać. Na szczęście dzień coraz dłuższy. A prace te, choć ciężkie, to jednak przynoszą sporo radości. W zasadzie – tak zabrzmi to nieco perwersyjnie, gdy na rękach odciski, a uszy i nogi odmrożone - rodzaj terapii. Bo pomagając zwierzętom sami czujemy się lepsi, dostrzegamy ich pewnego rodzaju zależność od naszych zabiegów i postaw. Zwierzęta oddają nam energię. Ile siana dasz, tyle ciepła otrzymasz! Ciepło i uśmiech. Bo nawet ich bee-bee jest radośniejsze, gdy pastwisko pokryte śniegiem. Pewnie dobrze wiedzą, że w szopie czeka siano, zimowy żywieniowy rarytas.
Taka normalna zima, ze śniegiem i chłodem, pokazuje jak bardzo owce potrzebują gospodarza. Szybko stają się kontaktowe i pokorne. Wśród śniegu najlepiej uwidaczniają się ich cechy charakteru. Można się nawet uczyć, jak trudne warunki zmieniają zwierzęce zapatrywania. Dojadają siano do ostatniej kępki, do ostatniego szczebla w drabinowym żłobie. Nawet skrajnie indywidualistyczne osobniki teraz chodzą z resztą stada, nie ma fikania i prób uszkadzania ogrodzenia. Baca staje się dla nich ponownie ważny. Wszystko działa niczym biblijna zasada: dobry pasterz zna owce swoje, a one go znają.
Owce spokojnie, a nawet dostojnie, poruszają się po śniegu. Kroczą tak, by nie marnować cennej energii. Wodę piją w cyklach, lubią podejść do sprawdzonego źródła i nie zajadają śniegu. Przynajmniej nie u nas. Za to z podajników znika sól, a z profesjonalnych lizawek wybierają wyłącznie te z dodatkową dawką energii i mocznikiem. Potrzebują energii, bo działają jak piec, muszą się ogrzać, by przetrwać. Spadający śniegu wyrabia u nich jeszcze większy apetyt.
Lokalne drapieżniki – wilki i rysie – schowały się teraz głębiej w lesie. Nawet ptaki drapieżne i kruki rzadziej zapuszczają się na wysokogórskie hale. Wolą doliny, gdzie mniej śniegu i łatwiej o pożywienie.
Dla nas jednak to ośnieżone górskie pastwiska są wyzwaniem. Przypominają o współzależności ludzi i zwierząt. Refleksyjnie, ale nienachalnie. Kto ma owce ten ma co chce. Nawet zimą!
inż. Roman Cieślar
Bystrzyca, Republika Czeska
Prof. dr hab. Piotr Tryjanowski
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
Literatura:
Balasse, M., Renault-Fabregon, L., Gandois, H., Fiorillo, D., Gorczyk, J., Bacvarov, K., & Ivanova, M. (2020). Neolithic sheep birth distribution: Results from Nova Nadezhda (sixth millennium BC, Bulgaria) and a reassessment of European data with a new modern reference set including upper and lower molars. Journal of Archaeological Science, 118, 105139.
Klepacka-Kołodziejska, D. (2009). Gospodarka owczarska na terenach górskich jako przykład wielofunkcyjnego rolnictwa. Wieś i Rolnictwo, 145(4), 97-115.
Rathwa, S. D., Vasava, A. A., Pathan, M. M., Madhira, S. P., Patel, Y. G., & Pande, A. M. (2017). Effect of season on physiological, biochemical, hormonal, and oxidative stress parameters of indigenous sheep. Veterinary World, 10(6), 650.
Rebanks, J. (2017) Życie pasterza. Opowieść z Krainy Jezior. Wydawnictwo Znak, Kraków.

Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.  Wszystkie artykuły autora
Może zainteresuje Cię również:
Motyle, motyle, poczekajcie choć chwilę…
… i poczekały, przynajmniej na tyle, że przyjrzeli im się ba
Amerykański Dzień Świstaka i nasze Święto Matki Bo
W czasach, gdy nie było barometrów, termometrów i wiatromier
Corvina – prawdziwy odlot
Do pisania o książce Corvina zabierałem się jak przysłowiowy
Gra nie tylko dla rolnika
Pogodzenie ze sobą różnych funkcji rolnictwa: produkcyjnej,
Babcia i dziadek w zwierzęcym świecie
Wraz ze zbliżającymi się dniami Babci i Dziadka, odpowiednio
Upierzone myśliwce
Ptaki drapieżne charyzmatyczne, majestatyczne, wspaniałe, bu
Ptasiarskie postanowienia noworoczne. Dla poczatku
Często wraz z początkiem Nowego Roku rozpoczynamy serie post
Książka (po prostu) o śmieciach
Boże Narodzenie i czas do Sylwestra to chwila na nadrobienie
Profesor Jan Pinowski - Moje spotkanie z Arkady Fi
Był rok 1979. Już ponad rok pracowałem wraz z żoną Barbarą n
Ptaki na Boże Narodzenie
Przy tradycyjnym bożonarodzeniowym żłóbku nie dziwią wół, os
Owcza wełna: naturalna, modna, nieekologiczna?
Wełna jednoznacznie kojarzy się wielu osobom z przyjemnym, n
Pustułeczka - ptak starożytnych miast
Obecnie widok ptaków w mieście nie jest dla nas niczym zaska
Przyrody ratowanie ginem wspomagane!
Przemysł alkoholowy w ostatnich latach włącza się w kampanie
Gleba w diecie tukanów
Geofagią określa się celowe spożywanie ziemi oraz substancji
Ptasie trele (nie tylko na listopadowe dni)
Dlaczego jesienią czujemy się tak jakoś podlej? Dlaczego z n
Nekropolie bogate w ptaki
Cmentarze są często pięknymi fragmentami i stałym elementem
Gniazda orlików magnesem dla innych zwierząt
W dyskusjach o potrzebie ochrony ptaków drapieżnych zwykle p
Jak pies z kotem … w Indiach
Żyć jak pies z kotem – wszyscy dobrze znają to powiedzenie.
Przereklamowane podróże podróżniczka
Wędrówki ptaków budzą emocje. Co specjalnie nie dziwi, bo pt
Mój sąsiad wilk
Psowate towarzyszyły nam przez dziesiątki tysięcy lat. Z cza
Co zrobić ze Wschodem Europy? Ptaki, przyroda i ni
Kilka lat temu na łamach specjalistycznego periodyku Acta Or
Zwierzaki – gra (nie tylko) dla dzieci
W naszym dziale (kliknij), ale też w czasopiśmie Biologia w
Nietypowo ubarwione ptaki - częściej obserwowane w
Pstrokate szpaki czy kawki często bywają obserwowane i fotog
Obserwacje ptaków naprawdę pomagają zdrowiu. Nawet
Ptaki zachwycają ludzi od tysiącleci. Kiedyś głównie jako źr
FAUNA. Zoogeograficzna wycieczka
Quizy i zgadywanki przeżywają swojego czasu renesans. W leni
Wirtualne ogrodzenie dla krów: płot, którego nie m
Wirtualne ogrodzenia dla krów opierają się na technologii GP
Pomiędzy COVID-19 a toksoplazmozą: koty, bogactwo
Skąd się biorą koronawirusy? Jak szybko się rozprzestrzeniaj
Komary w (afrykańskich) miastach
Tego lata komary budzą wyjątkowe emocje. Ludzie się chyba po
Pijane ptaki – fenomen natury czy zachowania zniek
Jedną z najpopularniejszych na świecie używek, zaraz za niko
Robo–pies wypasa owce i nadzoruje uprawy
Zespół inżynierów z Nowej Zelandii testuje robota-psa o nazw
Szczury w czasach pandemii bardziej niebezpieczne
Bakcyl dżumy nigdy nie umiera i nie znika (…) nadejdzie być
Agresja w rysiej rodzinie
Ryś euroazjatycki (Lynx lynx) jest najmniejszym przedstawici
Wielki koncert Natury
Melodyjny trel z udziałem nawet 50 solistów w Rosarium na Cy
Ile waży bocianie gniazdo?
Bocian biały Ciconia ciconia to jeden z gatunków wręcz ideal
Dzieciństwo w świecie zwierząt
Początek czerwca z przyczyn wiadomych (kliknij) często skłan
Płatności związane z dobrostanem zwierząt również
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi poinformowało, że jeśli
Memy w służbie ochronie przyrody
W trakcie rozważań nad trudnościami w ochronie przyrody, czę
Poradnik PTAcom – ptasie problemy mogą zostać rozw
Co roku miliony ptaków giną w kolizjach z szybami. Ptaki ich
Prof. Piotr Tryjanowski: Jaskółki i jerzyki to spr
Przed kilkoma dniami opublikowaliśmy opinię jednego z rolnik
W pogoni za kukułką
W momencie, kiedy piszę te słowa (16 kwietnia 2020 r.) pierw
Čoban – nr 2 – zima 2019/2020
Z pewnym opóźnieniem omawiam najnowszy, drugi, numer zina –
Uzupełnienie: Jak spowolnić wzrost brojlerów na pr
W tekście dotyczącym spowolnienia wzrostu brojlerów (kliknij
Kombajn do zbierania much po wioskach… Budki półot
Do pierwszego tytułu namówił mnie kolega – wiadomo klikalnoś
„Korona” a zwierzęta – pandemia z trochę innej per
W obliczu pandemii wirusa COVID-19 wszyscy znaleźliśmy się w
Szpaki, budki i czereśnie
Z pokolenia na pokolenie, sam jestem tego przykładem, a i dz
Bociany i krowy: platforma gniazdowa na podwórku t
Chcąc pomóc bocianom i przywołać je do posesji – nie wystarc
Gra: Ptaki Europy – dodatek do Na skrzydłach
Na łamach czasopisma Biologia w Szkole* przedstawiłem n
Birdwatching w czasach zarazy
Przymusowy pobyt w domach w związku z zarządzonymi przepisam
Nie tylko w ptasim świecie
Ostatnio książek o ptakach i przyrodzie pojawia się całkiem
Skowronki i sowy wśród ornitologów i ptasiarzy
Wśród nas są tacy, którzy siedzą i pracują po nocach, ale te
Wiejskie drogi: drzewa, kombajny i wykluczenie spo
O problemach transportu i komunikacji na terenach wiejskich
Problem średnich miast
Na swoich stronach internetowych Klub Jagielloński, stowarzy
Z Bystrzycy w Beskidy
Leżąca tuż przy polskiej granicy, na terenie Śląska Cieszyńs
Wywiad z profesorem Piotrem Tryjanowskim: Na miast
Kilka osób zapytywało o polską wersję wywiadu z prof. Piotre
Ptaki krajobrazu rolniczego zimą
Zima za pasem. Jeszcze śniegu praktycznie nie widać i wcale
Historia nauki
Przysłuchując się debacie publicznej, jak i rozmowom koleżan
Doktorat honoris causa dla prof. Piotra Tryjanowsk
Przyznaję, że z takim wyróżnieniem jednego z naszych przyjac
Dokarmianie ptaków w tropikach – wszystko nieco in
Dokarmianie ptaków z wykorzystaniem celowo przygotowywanych
Tropikalne fascynacje
Nietypowo mi się zebrało na refleksje z okazji Święta Niepod
Kolejny sezon badań w brazylijskim cerrado
O sytuacji środowiskowej w Ameryce Południowej, a szczególni
Co dalej z rynkiem mięsnym? Miejsce małych gospoda
Tak postawionym pytaniem można by podsumować czternaste spot
Poznańskie zwierzęta w dawnych czasach: historia m
Mam wrażenie, że we współczesnych badaniach fauny krajobrazu
Masowa rzeź jagniąt w Wielkiej Brytanii po Brexici
Brexit bez odpowiednich porozumień handlowych będzie „absolu
Biały kruk, czyli dzieje jednego życia między Pryp
Nie jestem wielkim miłośnikiem autobiografii, szczególnie pe
Nazwisko zobowiązuje! Zwłaszcza tak bardzo ptasie…
Pomysł na powyższy tytuł to intelektualna pamiątka z jakiejś
Drzewostan słowiański
W naszym dziale OneHealth często poszukujemy rzeczy nietypow
Znaczenie starych tradycyjnych sadów dla ptaków
Tradycyjne stare sady tworzą przeważnie drzewa silnie rosnąc
Na Majówkę: enologia dla początkujących
W winie łączy się kultura i natura. Ludzkie pomysły, ciężka
Hodowcy owiec otrzymali owczarki podhalańskie. Będ
Po raz pierwszy Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Ols
Nowe fakty o ASF - XV Forum Zootechniczno-Weteryna
12 kwietnia na Uniwersytecie Przyrodnicznym w Poznaniu odbył
Gdzie w krajobrazie rolniczym znajdują się najcenn
Krajobraz rolniczy pełni istotną funkcję nie tylko jako miej
W koncepcji OneHealth też jest miejsce na psychikę
Felietony zebrane w książce prof. Łukasza Święcickiego zatyt
Krowy i nietoperze – czyli jak wypas zwiększa atra
Wśród osób zajmujących się ochroną przyrody i ochroną środow
Wiosenne przygotowanie pastwiska
Kto ma owce ten ma co chce! – głosi stare porzekadło. Jednak
Wspólne zdrowie na pustyni
Czasem z życiu nawet najtwardszego naukowca wygrywają sentym
Zwierzęta zmieniają medycynę – historia One Health
Świat się zmienia, a przynajmniej wiele procesów dzieje się
Przyroda parków podworskich: powiat pleszewski
Wielu przyrodników, zwłaszcza związanych ze środowiskiem aka
Jaszczurki z francuskich winnic
Gady, znacznie rzadziej niż ptaki i ssaki stanowią obiekt we
Owce w winnicach – korzyści ekonomiczne i ekologic
Jaki wpływ mogą mieć owce na uprawę winorośli i czy wiążą si
Tatar z baraniny – tylko dla odważnych?
W koncepcji wspólnego zdrowia OneHealth jak już to wielokrot
74-latek odpowie za nielegalną hodowlę oraz ubój z
Pruszkowscy policjanci z Wydziału do Walki z Przestępczością
Badania w Pantanalu i Cerrado – Brazylia 2018
Badania w tropikach rządzą się swoimi prawami. Jeśli w Polsc
Jestem Startowcem, prof. Piotr Tryjanowski, film
Celem stypendiów START jest wyróżnienie najzdolniejszych mło
Owce rasy szetland na Zaolziu
Kulturą i historią Zaolzia interesuję się bardzo długo, ale
KE - strategia UE w dziedzinie gleby
Ukazał się pierwszy raport z prac dla Komisji Europejskiej (
Zbliża się termin kwalifikacji stad i krów do prog
Instytut Zootechniki PIB przypomina o zbliżającym się termin
Patrzmy na ptaki! Tak, ale z rozumem… Obserwacja
Jak zapewne zauważyli Czytelnicy tej części portalu, naszym
Będą owce, będzie człowiek…
Krajobraz rolniczy to dzieło rąk ludzkich uwzględniające lok
Dokarmiać ptaki zimą? Tak, ale z głową!
Ludzie uwielbiają dokarmiać ptaki! Sikorka w karmniku i dzie
Pantanal, pastwiska i ary hiacyntowe
Systemy przyrodnicze są ze sobą globalnie powiązane, a w nau
Jelenie (coraz bardziej) w cenie!
Hodowla jeleniowatych - głównie jeleni szlachetnych, sika i
Jak pasterstwo zmienia świat...
Na konferencję organizowana przez Instytut Rozrodu Zwierząt
AgroEkoSystem – One Health – Wspólne Zdrowie
Rolnictwo, rzecz jasna, musi mieć spore zaplecze ekonomiczne