Boże Narodzenie i czas do Sylwestra to chwila na nadrobienie lektur, niekoniecznie bezpośrednio związanych z pracą zawodową czy innymi zainteresowaniami. Pomimo tego, że obiecałem opinię, a sam zestaw podejmowanych zagadnień wydawał mnie się i zobowiązaniem, i wyzwaniem, to „Książka o śmieciach” Stanisława Łubieńskiego musiała chwilkę poczekać. I było warto po nią sięgnąć. Jest bowiem w niej i o ptakach, i o podobnych do naszych badaniach, i z interesującym zacięciem literackim to wszystko podane. Poza tym, nie ma co się oszukiwać, bożonarodzeniowe opakowania, butelki po trunkach i takie tam drobnostki, to też śmieci. Wiedzą o tym firmy sprzątające, a szybki rzut oka w kalendarz wskazuje: wystaw śmieci(!): zwykłe, segregowane a nawet bio. Wszystko pomiędzy 28 a 31 grudnia. Uff, chyba wiedzą, że coś w pojemnikach będzie, bo powietrza nie opłaca się przecież przewozić.
Jednak największym problemem środowiskowym, a nawet zdrowotnym, nie są te śmieci lądujące w specjalistycznych pojemnikach, ale te szlajające się po lasach, plażach, a nawet oceanach. Jest tego sporo. Można wręcz napisać, że zarzucamy naszą planetę śmieciami. Czy rozumiemy to zjawisko, czy jesteśmy w stanie wychylić się spod kupy śmieci i zobaczyć błękit nieba? Coraz trudniej, a książka Łubieńskiego jakoś optymizmu nie przynosi. Mocno udokumentowane, zarówno pracami naukowymi, jak i bezpośrednimi obserwacjami Autora, przypadki. Fakty, liczby, konkrety. Niejako przy okazji lektury, sam się zdumiałem, jak we własnych (i zespołu!) pracach zoologicznych dotykałem problemu śmieci. Ptaki wyjadające wyrzucane jedzenie, lisy grzebiące w nielegalnie wysypywanych resztkach ubojowych, szerszenie nadgryzające odpadki spożywcze i zajmujące chętniej ptasie budki powieszone w pobliżu koszy na kampusie uniwersyteckim, mrówki i ślimaki szybko (no dobrze, w tym drugim przypadku relatywnie szybko) reagujące na wyrzucane butelki, czy puszki po piwie. Wreszcie też o tym jak to ptaki wykorzystują sznurki plastikowe. Srokosze i bociany korzystające z nich celem poprawy konstrukcji gniazd, a jednocześnie płacące najwyższą cenę w postaci zaplątujących się w nie piskląt. Słowem: śmieci to problemy murowane.
Co zatem robić? Nie mam zamiaru psychologizować, tylko odpowiedzieć tak prosto jak potrafię. Śmieci to wielka, powiększająca się część naszej rzeczywistości. Na ich produkcję ma wpływ to co kupujemy, jemy, jak wykorzystujemy. Chcesz zmieniać świat, to zaczynaj od siebie. Takie postanowienie końcoworoczne.
Stanisław Łubieński, Książka o śmieciach. Agora, 2020
Dodatkowa literatura – nasze prace o śmieciach i zwierzętach:
Antczak, M., Hromada, M., Czechowski, P., Tabor, J., Zabłocki, P., Grzybek, J., & Tryjanowski, P. (2010). A new material for old solutions—the case of plastic string used in Great Grey Shrike nests. Acta ethologica, 13, 87-91.
Jankowiak, L., Antczak, M., & Tryjanowski, P. (2008). Habitat use, food and the importance of poultry in the diet of the red fox Vulpes vulpes in extensive farmland in Poland. World Appl Sci J, 4, 886-890.
Kwieciński, Z., Kwiecińska, H., Botko, P., Wysocki, A., Jerzak, L., & Tryjanowski, P. (2006). Plastic strings as the cause of leg bone degeneration in the White Stork (Ciconia ciconia). In White Stork Study in Poland: Biology, Ecology and Conservation. Bogucki Wydawnictwo Naukowe Poznań.
Langowska, A., Ekner, A., Skórka, P., Tobolka, M., & Tryjanowski, P. (2010). Nest-site tenacity and dispersal patterns of Vespa crabro colonies located in bird nest-boxes. Sociobiology, 56, 375.
Michlewicz, M., & Tryjanowski, P. (2017). Anthropogenic waste products as preferred nest sites for Myrmica rubra (L.)(Hymenoptera, Formicidae). Journal of Hymenoptera Research, 57, 103.
Przybylska, K., Haidt, A., Myczko, Ł., Ekner-Grzyb, A., Rosin, Z. M., Kwieciński, Z., ... & Tobółka, M. (2012). Local and landscape-level factors affecting the density and distribution of the Feral Pigeon Columba livia var. domestica in an urban environment. Acta Ornithologica, 47, 37-45.
Rosin, Z. M., Lesicki, A., Kwieciński, Z., Skórka, P., & Tryjanowski, P. (2017). Land snails benefit from human alterations in rural landscapes and habitats. Ecosphere, 8, e01874.
Skórka, P., Sierpowska, K., Haidt, A., Myczko, Ł., Ekner-Grzyb, A., Rosin, Z. M., ... & Wasielewski, O. (2016). Habitat preferences of two sparrow species are modified by abundances of other birds in an urban environment. Current Zoology, 62, 357-368.
Tryjanowski, P., Skórka, P., Sparks, T. H., Biaduń, W., Brauze, T., Hetmański, T., ... & Kawa, P. (2015). Urban and rural habitats differ in number and type of bird feeders and in bird species consuming supplementary food. Environmental Science and Pollution Research, 22, 15097-15103.

Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.  Wszystkie artykuły autora
Może zainteresuje Cię również:
Upierzone myśliwce
Ptaki drapieżne charyzmatyczne, majestatyczne, wspaniałe, bu
Ptasiarskie postanowienia noworoczne. Dla poczatku
Często wraz z początkiem Nowego Roku rozpoczynamy serie post
Profesor Jan Pinowski - Moje spotkanie z Arkady Fi
Był rok 1979. Już ponad rok pracowałem wraz z żoną Barbarą n
Ptaki na Boże Narodzenie
Przy tradycyjnym bożonarodzeniowym żłóbku nie dziwią wół, os
Pustułeczka - ptak starożytnych miast
Obecnie widok ptaków w mieście nie jest dla nas niczym zaska
Przyrody ratowanie ginem wspomagane!
Przemysł alkoholowy w ostatnich latach włącza się w kampanie
Gleba w diecie tukanów
Geofagią określa się celowe spożywanie ziemi oraz substancji
Ptasie trele (nie tylko na listopadowe dni)
Dlaczego jesienią czujemy się tak jakoś podlej? Dlaczego z n
Nekropolie bogate w ptaki
Cmentarze są często pięknymi fragmentami i stałym elementem
Gniazda orlików magnesem dla innych zwierząt
W dyskusjach o potrzebie ochrony ptaków drapieżnych zwykle p
Jak pies z kotem … w Indiach
Żyć jak pies z kotem – wszyscy dobrze znają to powiedzenie.
Przereklamowane podróże podróżniczka
Wędrówki ptaków budzą emocje. Co specjalnie nie dziwi, bo pt
Mój sąsiad wilk
Psowate towarzyszyły nam przez dziesiątki tysięcy lat. Z cza
Co zrobić ze Wschodem Europy? Ptaki, przyroda i ni
Kilka lat temu na łamach specjalistycznego periodyku Acta Or
Zwierzaki – gra (nie tylko) dla dzieci
W naszym dziale (kliknij), ale też w czasopiśmie Biologia w
Nietypowo ubarwione ptaki - częściej obserwowane w
Pstrokate szpaki czy kawki często bywają obserwowane i fotog
Obserwacje ptaków naprawdę pomagają zdrowiu. Nawet
Ptaki zachwycają ludzi od tysiącleci. Kiedyś głównie jako źr
FAUNA. Zoogeograficzna wycieczka
Quizy i zgadywanki przeżywają swojego czasu renesans. W leni
Pomiędzy COVID-19 a toksoplazmozą: koty, bogactwo
Skąd się biorą koronawirusy? Jak szybko się rozprzestrzeniaj
Komary w (afrykańskich) miastach
Tego lata komary budzą wyjątkowe emocje. Ludzie się chyba po
Pijane ptaki – fenomen natury czy zachowania zniek
Jedną z najpopularniejszych na świecie używek, zaraz za niko
Szczury w czasach pandemii bardziej niebezpieczne
Bakcyl dżumy nigdy nie umiera i nie znika (…) nadejdzie być
Agresja w rysiej rodzinie
Ryś euroazjatycki (Lynx lynx) jest najmniejszym przedstawici
Wielki koncert Natury
Melodyjny trel z udziałem nawet 50 solistów w Rosarium na Cy
Ile waży bocianie gniazdo?
Bocian biały Ciconia ciconia to jeden z gatunków wręcz ideal
Dzieciństwo w świecie zwierząt
Początek czerwca z przyczyn wiadomych (kliknij) często skłan
Memy w służbie ochronie przyrody
W trakcie rozważań nad trudnościami w ochronie przyrody, czę
Poradnik PTAcom – ptasie problemy mogą zostać rozw
Co roku miliony ptaków giną w kolizjach z szybami. Ptaki ich
Prof. Piotr Tryjanowski: Jaskółki i jerzyki to spr
Przed kilkoma dniami opublikowaliśmy opinię jednego z rolnik
W pogoni za kukułką
W momencie, kiedy piszę te słowa (16 kwietnia 2020 r.) pierw
Čoban – nr 2 – zima 2019/2020
Z pewnym opóźnieniem omawiam najnowszy, drugi, numer zina –
Uzupełnienie: Jak spowolnić wzrost brojlerów na pr
W tekście dotyczącym spowolnienia wzrostu brojlerów (kliknij
Kombajn do zbierania much po wioskach… Budki półot
Do pierwszego tytułu namówił mnie kolega – wiadomo klikalnoś
„Korona” a zwierzęta – pandemia z trochę innej per
W obliczu pandemii wirusa COVID-19 wszyscy znaleźliśmy się w
Szpaki, budki i czereśnie
Z pokolenia na pokolenie, sam jestem tego przykładem, a i dz
Bociany i krowy: platforma gniazdowa na podwórku t
Chcąc pomóc bocianom i przywołać je do posesji – nie wystarc
Gra: Ptaki Europy – dodatek do Na skrzydłach
Na łamach czasopisma Biologia w Szkole* przedstawiłem n
Birdwatching w czasach zarazy
Przymusowy pobyt w domach w związku z zarządzonymi przepisam
Nie tylko w ptasim świecie
Ostatnio książek o ptakach i przyrodzie pojawia się całkiem
Skowronki i sowy wśród ornitologów i ptasiarzy
Wśród nas są tacy, którzy siedzą i pracują po nocach, ale te
Wiejskie drogi: drzewa, kombajny i wykluczenie spo
O problemach transportu i komunikacji na terenach wiejskich
Problem średnich miast
Na swoich stronach internetowych Klub Jagielloński, stowarzy
Z Bystrzycy w Beskidy
Leżąca tuż przy polskiej granicy, na terenie Śląska Cieszyńs
Wywiad z profesorem Piotrem Tryjanowskim: Na miast
Kilka osób zapytywało o polską wersję wywiadu z prof. Piotre
Ptaki krajobrazu rolniczego zimą
Zima za pasem. Jeszcze śniegu praktycznie nie widać i wcale
Historia nauki
Przysłuchując się debacie publicznej, jak i rozmowom koleżan
Doktorat honoris causa dla prof. Piotra Tryjanowsk
Przyznaję, że z takim wyróżnieniem jednego z naszych przyjac
Dokarmianie ptaków w tropikach – wszystko nieco in
Dokarmianie ptaków z wykorzystaniem celowo przygotowywanych
Tropikalne fascynacje
Nietypowo mi się zebrało na refleksje z okazji Święta Niepod
Kolejny sezon badań w brazylijskim cerrado
O sytuacji środowiskowej w Ameryce Południowej, a szczególni
Co dalej z rynkiem mięsnym? Miejsce małych gospoda
Tak postawionym pytaniem można by podsumować czternaste spot
Poznańskie zwierzęta w dawnych czasach: historia m
Mam wrażenie, że we współczesnych badaniach fauny krajobrazu
Biały kruk, czyli dzieje jednego życia między Pryp
Nie jestem wielkim miłośnikiem autobiografii, szczególnie pe
Nazwisko zobowiązuje! Zwłaszcza tak bardzo ptasie…
Pomysł na powyższy tytuł to intelektualna pamiątka z jakiejś
Drzewostan słowiański
W naszym dziale OneHealth często poszukujemy rzeczy nietypow
Znaczenie starych tradycyjnych sadów dla ptaków
Tradycyjne stare sady tworzą przeważnie drzewa silnie rosnąc
Na Majówkę: enologia dla początkujących
W winie łączy się kultura i natura. Ludzkie pomysły, ciężka
Nowe fakty o ASF - XV Forum Zootechniczno-Weteryna
12 kwietnia na Uniwersytecie Przyrodnicznym w Poznaniu odbył
Gdzie w krajobrazie rolniczym znajdują się najcenn
Krajobraz rolniczy pełni istotną funkcję nie tylko jako miej
W koncepcji OneHealth też jest miejsce na psychikę
Felietony zebrane w książce prof. Łukasza Święcickiego zatyt
Wiosenne przygotowanie pastwiska
Kto ma owce ten ma co chce! – głosi stare porzekadło. Jednak
Wspólne zdrowie na pustyni
Czasem z życiu nawet najtwardszego naukowca wygrywają sentym
Zwierzęta zmieniają medycynę – historia One Health
Świat się zmienia, a przynajmniej wiele procesów dzieje się
Przyroda parków podworskich: powiat pleszewski
Wielu przyrodników, zwłaszcza związanych ze środowiskiem aka
Jaszczurki z francuskich winnic
Gady, znacznie rzadziej niż ptaki i ssaki stanowią obiekt we
Badania w Pantanalu i Cerrado – Brazylia 2018
Badania w tropikach rządzą się swoimi prawami. Jeśli w Polsc
Jestem Startowcem, prof. Piotr Tryjanowski, film
Celem stypendiów START jest wyróżnienie najzdolniejszych mło
KE - strategia UE w dziedzinie gleby
Ukazał się pierwszy raport z prac dla Komisji Europejskiej (
Zbliża się termin kwalifikacji stad i krów do prog
Instytut Zootechniki PIB przypomina o zbliżającym się termin
Patrzmy na ptaki! Tak, ale z rozumem… Obserwacja
Jak zapewne zauważyli Czytelnicy tej części portalu, naszym
Będą owce, będzie człowiek…
Krajobraz rolniczy to dzieło rąk ludzkich uwzględniające lok
Dokarmiać ptaki zimą? Tak, ale z głową!
Ludzie uwielbiają dokarmiać ptaki! Sikorka w karmniku i dzie
Pantanal, pastwiska i ary hiacyntowe
Systemy przyrodnicze są ze sobą globalnie powiązane, a w nau
Jelenie (coraz bardziej) w cenie!
Hodowla jeleniowatych - głównie jeleni szlachetnych, sika i
Jak pasterstwo zmienia świat...
Na konferencję organizowana przez Instytut Rozrodu Zwierząt
AgroEkoSystem – One Health – Wspólne Zdrowie
Rolnictwo, rzecz jasna, musi mieć spore zaplecze ekonomiczne