kps

kojs

CenyRolnicze
18 marca 2024, Poniedziałek.
Kursy walut wg NBP: USD USD - 3.9528 EUR EUR - 4.3086 GBP GBP - 5.0343 DKK DKK - 0.5777
Archiwum


18.03.2024 14:24 DRÓB, cena tuszki hurt: 7,80-8,80 zł/kg, średnia: 8,11 zł/kg (na podstawie informacji z 9 ubojni)

18.03.2024 MATIF: pszenica MAJ24: 197,25 (+1,15%), kukurydza CZE24: 183,50 (+ 0,96%), rzepak MAJ24: 443,25 (+1,60%)

18.03.2024 SPRZEDAM 12 T PSZENŻYTA., trans. firmowy, lubuskie, gorzowski, 66-446, tel.: 609 605 416

18.03.2024 SPRZEDAM 15 T PSZENICY PASZ., trans. firmowy, lubuskie, gorzowski, 66-446, tel.: 609 605 416

17.03.2024 SPRZEDAM 10 BYKÓW, hf, 800 kg, wielkopolskie, gostyński, 63-840, tel.: 783 888 781

17.03.2024 SPRZEDAM 30 BYKÓW, mieszaniec, 750 kg, łódzkie, łowicki, 99-434, tel.: 696 130 651

17.03.2024 SPRZEDAM 10 BYKÓW, mieszaniec, 700 kg, małopolskie, wadowicki, 34-120, tel.: 697 500 066

15.03.2024 SPRZEDAM 1 BYKA, hf, 700 kg, pomorskie, malborski, 82-213, tel.: 506 329 290

14.03.2024 SPRZEDAM 10 BYKÓW, mieszaniec, 700 kg, lubelskie, bialski, 21-518, tel.: 695 079 909

13.03.2024 SPRZEDAM 340 TUCZNIKÓW, 135-140 kg, 57-58%, warmińsko-mazurskie, nowomiejski, 13-300, tel.: 517 413 854

13.03.2024 SPRZEDAM 4 BYKI, mieszaniec, 850 kg, podlaskie, sokólski, 16-140, tel.: 501 788 419

Dodaj komunikat

kowalczyk

kowalczyk

Wyniszczająca choroba jeleniowatych: czy groźna dla ludzi?

Martyna Frątczak

Przewlekła wyniszczająca choroba jeleniowatych należy do grupy śmiertelnych i nieuleczalnych chorób prionowych, wśród których znajduje się również m.in. choroba wściekłych krów. Po raz pierwszy opisana w USA w zeszłym wieku, w ostatnich latach notowana była również w Europie. Niszczy tkankę mózgową i doprowadza do kompletnego wyniszczenia organizmy reniferów, jeleni i łosi. W eksperymentach dowiedziono, że może przenieść się na owce oraz bydło, niewykluczone, że zagraża również ludziom. Co wiemy na jej temat?

 

W grupie śmiertelnych i nieuleczalnych

Przewlekła wyniszczająca choroba jeleniowatych, określana skrótem CWD (od ang. chronic wasting disease) w swoim przebiegu bardzo przypomina sławniejszą chorobę wściekłych krów (BSE).

Obie należą do grupy tak zwanych pasażowalnych gąbczastych encefalopatii (TSE). W ich gronie znajdują się również choroby owiec i kóz (trzęsawka, inaczej scrapie), kotów, zwierząt futerkowych i ludzi (choroba Creutzfeldta-Jakoba).

Wszystkie z nich są śmiertelne i nieuleczalne. Powodują postępujące przez wiele lat zwyrodnienie tkanki mózgowej: neurony zanikają, a mózg zaczyna przypominać swoją strukturą podziurawioną gąbkę.

Historyczne przykłady pokazują, że choroby te potrafią pokonywać bariery międzygatunkowe – ludzie zarażali się jedząc mięso krów chorych na BSE. Istnieje prawdopodobieństwo, że również inne choroby prionowe zwierząt mogą przenieść się na ludzi. Z tego powodu od niedawna monitoringiem w Europie objęta została tytułowa przewlekła wyniszczająca choroba jeleniowatych.

Jak przebiegają choroby prionowe?

Zniszczenia w tkance mózgowej w przebiegu gąbczastych encefalopatii pojawiają się na skutek działania patologicznych białek znanych jako priony. Priony są zmienionymi odmianami normalnych białek występujących w komórkach.

Po wprowadzeniu do zdrowych organizmów zakaźne cząsteczki prionowe powodują przekształcanie normalnych białek i powstawanie kolejnych patologicznych. Są więc w stanie, tak jak bakterie i wirusy, zakażać inne organizmy a następnie się w nich powielać.

W odróżnieniu od bakterii i wirusów nie wywołują jednak żadnej odpowiedzi układu odpornościowego. Na choroby prionowe nie da się więc zaszczepić. Jedyną ich profilaktyką może być unikanie spożywanie mięsa mogącego pochodzić od chorych zwierząt.

Podejrzane objawy u jeleni

CWD u jeleniowatych zaobserwowano w Stanach Zjednoczonych w latach 60. ubiegłego wieku. Choroba dotyka tam przede wszystkim wapiti, jelenie wirginijskie i mulaki. Spotyka się ją również u łosi i reniferów.

Początkowo sądzono, że choroba jest wyjątkowa wyłącznie dla obszarów w USA. Później jednak wykryto ją również u zwierząt w Korei Południowej, a w 2006 r. w Norwegii w Europie.

Podstawowym objawem klinicznym choroby u jeleniowatych jest znaczne wychudzenie i osłabienie. Wyniszczenie organizmu postępuje przez około 1-2 lata doprowadzając ostatecznie do śmierci.

Charłactwu towarzyszczyć mogą objawy neurologiczne, takie jak otępienie i słabnące reakcje na bodźce zewnętrzne, porażenie mięśni pyska i zaburzenia ruchu. Czasami chore zwierzęta uporczywie kręcą się w kółko:

Do innych obserwowanych objawów należą ślinienie się i przejawianie nadmiernego pragnienia:

Nadal wiemy za mało

Wiedza na temat choroby wciąż jest bardzo mała. Z tego powodu w zeszłym roku Komisja Europejska zleciła EFSA (Europejskiemu Urzędowi ds. Bezpieczeństwa Żywności) wydanie naukowej opinii na temat sytuacji choroby CWD w Europie i Stanach Zjednoczonych.

Jednym z pytań było, czy choroba obserwowana na obu kontynentach jest tą samą, czy mamy może do czynienia z osobnymi jednostkami? I jakie jest właściwie ryzyko zarażenia się chorobą podczas spożywania np. mięsa jelenia chorego na CWD?

Choroba słabo badana w USA

Pomimo tego, że choroba jeleniowatych występuje dość często w Stanach Zjednoczonych, gdzie przysparza wiele kłopotu służbom weterynaryjnym, obecne dane w literaturze naukowej wskazują, że nie jest ona tam zbyt szczegółowo badana.

Przypadki choroby w Europie poddawane są znacznie dokładniejszym analizom. Objawy klinicze są dokładnie opisywane, zmienione tkanki chorych zwierząt badane histopatologicznie i immunologicznie, a wyizolowane priony analizowane biochemicznie i eksperymentalnie sprawdzane np. na hodowlach myszy.

Jednak pomimo braku pewnych informacji dostępne dane wydają się wspierać hipotezę, że wyniszczająca choroba jeleniowatych w Europie różni się postacią od tej występującej w Stanach Zjednoczonych. Być może mamy do czynienia z dwiema bardzo podobnymi do siebie, ale odrębnymi jednostkami.

Choroba ma również najwyraźniej różny charakter u różnych gatunków jeleniowatych. Potwierdzono, że CWD znalezione w stadach norweskich reniferów ma charakter zakaźny, jednak to, jaką patogenezę i przebieg ma ta choroba u jeleni czy łosi nadal nie ustalono.

Czy może przenieść się na ludzi?

CWD w Stanach Zjednoczonych udało się eksperymentalnie przenieść na bydło oraz owce. Świnie wykazały jednak dość wysoką barierę dla choroby. Liczba gatunków, na jakie może przenieść się choroba może być jednak znacznie większa. W jednym z eksperymentów wyniszczającą chorobą jeleniowatych udało się zakazić małpy (z gatunku saimiri).

Czy to znaczy, że ludzie też są zagrożeni? Badania laboratoryjne wskazują, że niektóre izolaty CWD uzyskane z chorych reniferów oraz łosi mają potencjał do tego aby zmieniać białka występujące w organizmie człowieka na patologiczne, występujące w przebiegu gąbczastych encefalopatii.

Mimo tego na chwilę obecną nie da się stwierdzić, czy ludzie mogą się zakazić chorobą spożywając produkty odzwierzęce. Takie ryzyko jednak potencjalnie istnieje.

Jak często spotykana w Europie?

Źródło choroby w Europie nie jest znane. Od marca 2016 roku na terenie Norwegii odkryto 23 przypadki wyniszczającej choroby jeleniowatych: 19 u reniferów, 3 u łosi i 1 u jelenia. Wszystkie chore renifery występowały na tym samym obszarze, w regionie Nordfjella.

Władze Norwegii szybko zareagowały na nowe zagrożenie epidemiologiczne. Cała populacja dzikich jeleniowatych w regionie Nordfjella została odstrzelona. W kraju przeprowadzono również badania kontrolne u około 42 000 dzikich i hodowlanych jeleniowatych.

Wydawało się, że choroba wygasła. Jednak 7 marca 2018 r. jej przypadek potwierdzono w innym państwie Europejskim, tym razem u łosia w Finlandii. Od tamtej pory nie wykryto żadnych nowych przypadków choroby.

W obawie przed chorobą UE wprowadziła zakaz przemieszczania żywych jeleniowatych z Norwegii do państw Unii Europejskiej oraz szereg ograniczeń w przemieszczaniu i wypasie reniferów w państwach graniczących z Norwegią.

Poszukiwana w Polsce

Mimo tego, że wyniszczającej choroby jeleniowatych nie znaleziono dotychczas na obszarze Polski, od 2018 roku podejmowane są działania mające na celu monitoring populacji jeleni dzikich i hodowlanych pod jej kątem. Program, który ma potwierdzić lub wykluczyć obecność choroby w naszym kraju realizowany ma być przez 3 lata.

Próby do testów w kierunku choroby pobierane będą przez lekarzy weterynarii i myśliwych od zwierząt ze wszystkich obszarów, na których występują populacje jeleniowatych. Badaniom zostaną poddane również jelenie utrzymywane w warunkach fermowych.

Podobne programy przyjęto w 6 państwach skandynawskich i nadbałtyckich UE oraz w Norwegii i Islandii.

 

Na podstawie:

EFSA Journal 

Flis, M., & Scibior, R. (2018). Przewlekła choroba wyniszczająca jeleniowatych (CWD)-działania prewencyjne. Życie Weterynaryjne93(04).

Martyna Frątczak
Autor: Martyna Frątczak
Lekarz weterynarii Martyna Frątczak, absolwentka Wydziału Medycyny Weterynaryjnej i Nauk o Zwierzętach Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Zainteresowana szeregiem zagadnień związanych z medycyną zwierząt, ekologią i epidemiologią, którymi zajmuje się na co dzień również we własnej pracy naukowej.

Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Najnowsze artykuły autora:

Loading comments...

Obserwuj nas w Google News 

i czytaj materiały szybciej niż inni

Google Icons 16 512

Dołącz teraz

POLECAMY


Copyright © CenyRolnicze 2021. All rights reserved | Polityka prywatności i plików cookies | Regulamin serwisu