Pszczoły chyba niewielu osobom kojarzą się z winem. Jeśli już, to raczej z miodami pitnymi czy popularnymi zwłaszcza w górach miodulami – silnymi (czasem > 50%) alkoholami, znanymi na przykład na Zaolziu pod wdzięczna nazwą Mama z Tatą (lokalnie czasem zabawniej zapisywaną).
I tylko wyjątkowo, w porównaniu z innymi grupami zwierząt, pszczoły trafiają na etykiety win. Wspominałem zresztą o tym na spotkaniu Polskiego Towarzystwa Zootechnicznego w Poznaniu (grudzień 2018), gdy opowiadałem o wizerunkach zwierząt gospodarskich na etykietach wina.
Wypada jednak koniecznie zaznaczyć, że pszczoły to znacznie liczniejsza grupa owadów, niż znany nam dobrze gatunek – pszczoła miodna Apis mellifera. Do nadrodziny pszczół (Apoidea) zalicza się bowiem aż około 20 tysięcy gatunków owadów, bardzo ważnych z ekonomicznego punktu widzenia, przede wszystkim jako zapylacze wielu gatunków roślin. To zróżnicowanie potrafi uchwycić wprawne oko entomologa, a posłuszna ręka narysować. Zaś próbkę takich działań na szklanych, w tym także po szlachetnych trunkach butelkach, można obejrzeć na blogu prof. Stanisława Czachorowskiego, gdzie sprytnie wiąże entomologiczne wątki, z ornitologicznymi, enologicznymi i wreszcie bibliofilskimi – tutaj i kliknij.
I autor bloga nawet na potrzeby niniejszego tekstu podesłał fotografię, na której dostrzeżemy i bardziej pszczele malowidło.
To wątki kolorowe i estetyczne, jednak występowanie pszczół w winnicach zdecydowanie nie sprowadza się do zdobienia butelek. Pszczoły, owady zanikające praktycznie na całej kuli ziemskiej, stanowią obiekt badań i refleksji wielu osób – teoretyków i praktyków. Ci zaś, w poszukiwaniu swoich ulubionych owadów (a może nawet pomimo, któż to wie?) trafili do winnic.
Bardzo ciekawe wyniki pszczelich analiz na łamach specjalistycznego czasopisma Agriculture, Ecosystems & Environment, przedstawił zespół z Austrii, badający niewielkie (0,4 – 1 ha) winnice w tym kraju. W ciągu dwóch lat prac terenowych (2015-2016) przebadano 16 winnic, w wieku 6-58 lat, zarówno z białymi, jak i czerwonymi odmianami winorośli (nawiasem mówiąc zestaw całkiem pokaźny: Zweigelt, Blue Frankish, Blue Portuguese, Grüner Veltliner, Welschriesling, White Burgundy, Chardonnay i Muscatel). Porównano w zasadzie dwa systemy gospodarowania w winnicach: (1) bez orki i systematycznie prowadzonego przycinania roślinności zielnej pomiędzy rzędami winorośli i (2) orką i koszeniem, wykonywanym 3 razy w ciągu sezonu wegetacyjnego. Pszczoły zaś odławiano 5 razy w sezonie, od kwietnia do sierpnia, koncentrując się na gatunkach dziko żyjących i celowo pomijając udział pszczoły miodnej. Zebrali tych owadów całkiem sporo: 493 osobniki należące do 84 gatunków, w tym Lasioglossum laterale, gatunek pszczoły po raz pierwszy stwierdzony w Austrii.
W winnicach, gdzie pozostawiano pasy ziołorośli stwierdzono więcej gatunków i większą liczbą dzikich pszczół. Badacze jednak twierdzą, że to nie tylko dostępność kwitnących roślin kwiatowych oraz oferowanego przez nie pyłku i nektaru wpływała pozytywnie na pszczoły. Drugim, ważnym czynnikiem jest bowiem struktura gleby. W tej nienaruszanej, w naturalnych szczelinach znajduje schronienie i miejsce na gniazda znacznie więcej pszczół.
Naukowcy sami zaznaczają, że to dopiero początek przygody na pograniczu entomologii i winiarstwa, i że czeka ich jeszcze sporo pracy nim będzie można pokusić się o ogólniejsze wnioski. Zapewne mają rację. Bo w innych krajach i to o sporej winiarskiej tradycji – czyli we Włoszech i w Republice Południowej Afryki, wykonano szeroko zakrojone badania porównawcze zgrupowań pszczół w winnicach. Chciano odpowiedzieć, czy winiarstwo organiczne, oparte na znacznie mniejszym zużyciu środków chemicznych, pozytywnie wpływa na pszczoły. Intuicyjnie wszak byśmy spodziewali się właśnie takiej zależności. Życie okazało się jednak bardziej skomplikowane. W RPA wszystko działa jak należy: mniej chemii – więcej kwiatów – więcej owadów. W słonecznej Italii nie dostrzeżono takiej zależności. Dlaczego? Niestety trudno o jakiekolwiek szersze wnioski. Co kraj to obyczaj i jak widać nie tylko winiarski.
Literatura:
Kratschmer, S. et al. (2018). Tillage intensity or landscape features: What matters most for wild bee diversity in vineyards? Agriculture, Ecosystems & Environment, 266, 142-152.
Kehinde, T., et al. (2018). Organic farming promotes bee abundance in vineyards in Italy but not in South Africa. Journal of Insect Conservation, 22, 61-67.

Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.  Wszystkie artykuły autora
- Motyle, motyle, poczekajcie choć chwilę…
- Powrót do przeszłości. Zimowe relacje ze zwierzętami
- Amerykański Dzień Świstaka i nasze Święto Matki Boskiej Gromnicznej
- Płodozmian, czyli wzrost plonów - obiecujący sposób na poprawę bezpieczeństwa żywnościowego w zmieniającym się klimacie
- Corvina – prawdziwy odlot
Może zainteresuje Cię również:
Ule na celowniku obrońców praw zwierząt. Jak można
Wg Fundacji Viva, miód budzi liczne kontrowersje nawet wśród
Plany UE dla lepszej ochrony pszczół
Obecnie stosowane systemy wpływu pestycydów na pszczoły mogą
Nawłoć kanadyjska – ładna, choć bardzo niebezpiecz
Późnym latem i wczesną jesienią przemierzając Polskę niemal
Chorwacja: padło 60 mln pszczół. Władze ogłosiły s
W Chorwacji zaobserwowano masowe padnięcia rodzin pszczelich
Czy ministerstwo planuje wprowadzić dotacje na roz
Nikogo nie trzeba przekonywać, że pszczoły mają duży wpływ n
Pijane ptaki – fenomen natury czy zachowania zniek
Jedną z najpopularniejszych na świecie używek, zaraz za niko
Szkodliwe dla pszczół decyzje ministra Ardanowskie
Minister rolnictwa Jan Krzysztof Ardanowski podsumował kilka
Miód ze Wspólnej
– Za nami kolejne miodobranie z naszych uli stojących na dzi
Pszczelarze chcą otrzymywać dopłaty za zapylanie
PZP zwrócił się do Ministra Środowiska z prośbą o rozważenie
Opryski, pszczoły, procedury,kary - co warto wiedz
Z perspektywy rolnika sama sprawa oprysków to wystarczający
Minister Ardanowski: Błędy popełniane przez rolni
– Szczególna jest rola pszczół i owadów zapylających w rolni
Czy neonikotynoidy szkodzą pszczołom?
W ostatnich latach coraz więcej słyszymy o zmniejszaniu się
Czas zapyleń to czas przyszłych plonów
Wiosna to dla rolnictwa i całej przyrody czas, który znacząc
Unijna produkcja miodu zagrożona. Niepokojąca skal
W obliczu krytycznej sytuacji rynkowej, europejscy producenc
Kuriozum pod Zieloną Górą. Pszczoła użądliła dziec
W podzielonogórskim Jędrzychowie właściciel przydomowej pasi
Wywiad z profesorem Piotrem Tryjanowskim: Na miast
Kilka osób zapytywało o polską wersję wywiadu z prof. Piotre
Wykorzystanie produktów odzwierzęcych w przemyśle
Od wielu lat zarówno medycyna, jak i kosmetologia poszukują
Miejski miód może być zdrowszy od wiejskiego
W Polsce rośnie zarówno liczba rodzin pszczelich, jak i cena
Jad pszczeli pomocny w leczeniu prosiąt
Apiterapia to dziedzina medycyny alternatywnej wykorzystując
Jeszcze przed żniwami przyjęta zostanie ustawa o n
W ubiegłym tygodniu, przy okazji uroczystego zainstalowania
Na Majówkę: enologia dla początkujących
W winie łączy się kultura i natura. Ludzkie pomysły, ciężka
Lek na ASF z cebuli i wina
Wielu badaczy z całego świata skupia się obecnie na poznawan
Każdy rolnik wykonujący opryski będzie informował,
Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa przygotowuje elektroniczn
Prosty, naturalny sposób na wzrost plonów
Czy można w sposób prosty, w zasadzie bez kosztowy, ekologic
Nietoperze w winnicach
Nietoperze nie należą do zwierząt szczególnie dobrze znanych
Wino i piwo w …. kosmosie
Produkcja jedzenia na czas lotów kosmicznych, czy precyzyjni
Jaszczurki z francuskich winnic
Gady, znacznie rzadziej niż ptaki i ssaki stanowią obiekt we
Ptaki, wino i co ino….
Poniżej prezentujemy bardzo ciekawy wywiad z prof. Piotrem T
Dieta pszczół kluczowa w walce z warrozą i innymi
Spośród wszystkich stawonogów pszczoły odgrywają najistotnie
Polska może stać się poważną konkurencją dla winia
Jeszcze dekadę temu w Polsce działało 26 producentów wi
Niemieccy winiarze zacierają ręce. Szykują się rek
Po wyjątkowo gorącym i suchym lecie, winiarze w Niemczech na
Minister zezwolił na stosowanie zapraw neonikotyno
Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Jan Krzysztof Ardanowski,
Rok więzienia za zabicie pszczół
Austriacki sadownik z Karyntii w minioną środę został skazan
Zabicie pszczoły w Niemczech może kosztować nawet
W Niemczech dużą wagę przywiązuje się do owadów. Na dowód te
Nie tylko pszczoły! DNA z miodu wskazuje znaczenie
Miód to jeden z tradycyjnych produktów wytwarzanych przez ow
Chcesz produkować wino? Nie zapomnij o wpisie do e
15 lipca br. upływa termin składania w KOWR wniosków o wpis
KRIR wspiera polskie pszczoły
20 maja 2018 r. obchodzono pierwszy Światowy Dzień Pszczół,
Wyniki konkursu Pszczelarz Roku 2017
W siedzibie Ministerstwa i Rolnictwa Rozwoju Wsi w dn. 10 ma
Priorytety ponownie wybranego przewodniczącego gru
Nowo wybrany w ramach reelekcji przewodniczący grupy robocze
PIORiN: Drugi sezon miejskiej pasieki eksperymenta
Panujące w ostatnich dniach nadspodziewanie wysokie temperat
Robotyczna pszczoła w rolnictwie
Walmart chce zbudować robotyczne pszczoły. Mówi się, że amer
Polski miód na światowych salonach
Miód pitny „Słodycz łąki” z Dargomyśla zdobył 2. miejsce na
Projekty dotyczące "Wsparcia rynku produktów pszcz
Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa zaprasza do składani
Akcja Gmina przyjazna pszczołom
Pszczoły wymierają, także w Polsce. Przeciwdziałać ma temu a
Leśnicy na pomoc pszczołom
"Pszczoły wracają do lasu" to program realizowany przez Lasy
Neonikotynoidy - ryzyko dla pszczół
28 lutego 2018 r. Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywnoś
Copa i Cogeca pochwalają nową strategię w sprawie
Copa i Cogeca wyraziły zadowolenie z wielu aspektów nowej dł