Do rządu trafił projekt ustawy po raz pierwszy w historii regulujący status psów i koni pracujących w służbach. Ustawa zakłada zapewnienie zwierzętom należącym do służb podlegających MSWiA „godną emeryturę”, w tym dożywotnie utrzymanie i opiekę weterynaryjną.
Pierwsza taka ustawa w historii
18 lutego 2021 r. w siedzibie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji odbyła się konferencja prasowa w sprawie uregulowania opieki nad zwierzętami w służbach podległych MSWiA.
W jej trakcie minister Mariusz Kamiński poinformował, że przygotowany został projekt ustawy szczegółowo regulującej status zwierząt pracujących w służbach.
Ustalone zostały kwestie związane ze sposobem ich doboru do służby, jak również warunkami wycofania, emerytury i opieki w jej trakcie. To pierwszy tego rodzaju w historii akt prawny w naszym kraju.
Ważnym punktem ustawy jest kwestia zapewnienia dożywotniego utrzymania zwierząt po zakończeniu ich służby. Ma ono zostać pokryte z budżetu państwa.
Ustawa określa kluczowe zasady zapewniające odpowiednie warunki dla zwierząt pracujących w służbach, w tym między innymi:
- opisuje możliwość pozostania zwierzęcia po wycofaniu ze służby z opiekunem, lub przekazania go do organizacji zajmującej się opieką nad zwierzętami
- dokładnie określa obowiązki dla opiekunów zwierząt, m.in. przejście obowiązkowego szkolenia dla opiekunów, zapewnienie zwierzęciu wyżywienia oraz swobodnej aktywności
- zaznacza, kto może, a kto nie może być opiekunem zwierzęcia
- zapewnia, że koszty wyżywienia zwierząt oraz opieki weterynaryjnej zostaną pokryte przez państwo
- zapowiada wprowadzenie kontroli i nadzoru nad sprawowaniem opieki nad zwierzętami przez opiekunów
Psy – ratownicy i ambasadorzy
Obecnie we wszystkich służbach podległych MSWiA pracuje 1207 psów oraz 62 konie.
W straży pożarnej w służbie jest 30 psów, w większości ras labrador retriever i golden retriever.
Ich najważniejszym zadaniem jest poszukiwanie osób zaginionych w terenie, w ruinach zawalonych budynków, w rejonach trzesień ziemi i innych katastrof naturalnych. Psy odbywają tą wymagającą i bardzo potrzebną służbę przez około 9-10 lat.
„Psy w Państwowej Straży Pożarnej i Ochotniczej Straży Pożarnej pełnią bardzo ważną rolę - ratowania życia ludzkiego w katastrofach budowlanych. Są również naszymi ambasadorami, ponieważ wyjeżdżają na misje zagraniczne by pomagać w działaniach ratowniczo – poszukiwawczych” - powiedział komendant główny PSP nadbryg. Andrzej Bartkowiak.
Polska ciężka grupa poszukiwawczo-ratownicza HUSAR (Heavy Urban Search And Rescue), która jest wysyłana w rejony trzęsień ziemi, dysponuje 12 psami ratowniczymi.
Psy z polskich służb pomagały już m.in. w akcji ratunkowej po wybuchu w Bejrucie w sierpniu 2020 roku. Już następnego dnia po katastrofie do Libanu poleciało 42 strażaków z grup poszukiwawczo-ratowniczych PSP oraz 4 psy.
Psy w policyjnych szeregach
Zdecydowanie najwięcej psów – bo ponad 900 – odbywa swoją służbę w Policji. Wiekszość z nich wykorzystywana jest w służbie prewencyjnej. Głównymi rasami wybieranymi do pracy w Policji są owczarki niemieckie i owczarki belgijskie malinois.
Czworonogi mają różnorodne zadania w policyjnych szeregach. 471 z nich wykorzystywanych jest do służby patrolowej i tropienia śladów ludzkich.
Poza tym 72 psy są ściśle wyspecjalizowane w poszukiwaniu osób zaginionych, 99 psów jest świetnych w rozpoznawaniu zapachów materiałów wybuchowych, a 164 psy wykorzystuje się do odnajdywania zapachów narkotyków.
Część psów – obecnie 30 – pracuje w służbie kryminalnej i pomaga w badaniach osmologicznych (badaniu śladów zapachowych, m.in. identyfikowaniu ludzi na podstawie zapachu). Badaniami takimi zajmuje się w całym kraju pięć laboratoriów kryminalistycznych.
W kraju funkcjonuje wyłącznie jeden ośrodek szkolenia psów służbowych dla Policji - Zakład Kynologii Policyjnej Centrum Szkolenia Policji w Legionowie z siedzibą w Sułkowicach.
Tresura i szkolenie zwierząt w ośrodku, w zależności od specyfiki danego kursu, trwa od około 4,5 do 6 miesięcy. Psy do służby dobierane na podstawie preferowanej rasy oraz predyspozycji psychicznych i fizycznych.
Na straży granic państwa
Psy wykorzystywane są również w Straży Granicznej. Obecnie pracuje w niej aż 246 czworonogów, które należą do jednej z trzech różnych specjalności: psów tropiących, psów patrolowo-obronnych oraz psów specjalnych.
Zadaniem psów tropiących jest głównie rozpoznawanie śladów i odnajdywanie osób, które nielegalnie przekraczają granicę państwa. Używane są również do pilnowania osób zatrzymanych.
Psy patrolowo-obronne przeszukują teren, środki transportu oraz pomieszczenia w celu wykrycia osób podejrzanych o przestępstwa graniczne. Psy tej specjalności mogą być także „środkiem przymusu bezpośredniego”.
Psy specjalne wykorzystuje się do takich czynności, jak wyszukiwanie narkotyków, materiałów wybuchowych i broni palnej w różnych środkach transportu, bagażach, pomieszczeniach oraz terenie.
Do pracy w Straży Granicznej wybiera się głównie owczarki niemieckie oraz owczarki belgijskie. Służbę pełnią jednak również psy innych ras, m.in. owczarki holenderskie, labradory, psy rasy cocker spaniel i jack russel terier.
Nie każde zwierzę nadaje się do tej wyjątkowej służby. Psy muszą mieć odpowiednią kondycję i predyspozycje psychiczne, które weryfikowane są szczegółowo przez komisje złożone z funkcjonariuszy Straży Granicznej Ośrodka Szkoleń Specjalistycznych Straży Granicznej w Lubaniu oraz instruktorów i wykładowców z zakresu tresury psów i lekarzy weterynarii.
Psy, które przeszły weryfikację, przydzielane są kandydatom na ich przewodników i opiekunów. Następnie pies odbywa 5-6 miesięczne szkolenie we wspomnianym wyżej ośrodku w Lubaniu.
Jednym z pierwszych i najważniejszych elementów szkolenia jest zbudowanie więzi i zaufania pomiędzy psem i jego przewodnikiem - przyszłymi partnerami w służbie. Jeśli uda się stworzyć taki zgrany duet, czworonog i człowiek pracują razem od 8 do 10 lat.
Policja konna do pilnowania porządku
W 2020 roku w Policji na terenie kraju służbę odbywały 54 konie. Obowiązki policjanta-jeźdźca oraz kandydata na jeźdźca pełniło 56 policjantów.
Chociaż obecnie ich rola jest znacznie mniejsza niż w przeszłości, konie wciąż są przydatne w służbie patrolowej. Pomagają również w interwencjach i przywracaniu naruszonego porządku publicznego podczas imprez masowych i zgromadzeń.
Szkolenie konia odbywa się w dwóch etapach, w których biorą udział policyjni lub cywilni instruktorzy jeździectwa. Po każdym etapie szkolenia policjant-jeździec lub kandydat na jeźdźca wraz z koniem przystępują do egzaminu przed specjalną komisją, od której otrzymują atest uprawniający do służby.
Koń może zostać wycofany ze służby w Policji po skończeniu 15. roku życia, jednak jeśli jego stan zdrowia na to pozwala, może pełnić swoją funkcję dłużej.
Konie do patroli w Straży Granicznej
Konie pełnią wyjątkową rolę również w Straży Granicznej. Obecnie do patroli konnych wykorzystywanych jest 8 zwierząt. Wszystkie pracują w Bieszczadzkim Oddziale Straży Granicznej.
Konie doskonale sprawdzają się do patroli bieszczadzkiego odcinka granicy obejmującego w części obszar parku narodowego. Są tam niezastąpionym wsparciem w służbie - zapewniają sprawne przemieszczanie się w trudnym terenie Bieszczad i nie ingerują zbytnio w chroniony ekosystem.
Patrole konne na Podkarpaciu mają już ponad 25-letnią tradycję i nawiązują do czasów, kiedy w pierwszych dekadach XX stulecia granicę ochraniali na koniach żołnierze Korpusu Ochrony Pogranicza.
Na podstawie:
www.gov.pl