Sąd uwzględnił żądanie Agencji Nieruchomości Rolnych o wydanie części ziem dzierżawionych przez pozwanych – w efekcie musieli oni sprzedać swe krowy, dla których nie mieli już paszy. Umowy dzierżawy zostały częściowo wypowiedziane, ale klauzule umowne, na które powołała się ANR, były nieważne z mocy prawa.
Jeśli bowiem czas dzierżawy jest oznaczony, to jej wypowiedzenie może nastąpić tylko w przypadkach wyraźnie określonych w umowie. A prawo zakazuje wypowiadania umów dzierżawy zawartych na czas oznaczony - gdy decyzja o wypowiedzeniu ma być pozostawiona tylko swobodnemu uznaniu samych stron lub strony umowy. Tymczasem umowy zawarte przez ANR i pozwanych na czas oznaczony nie określały, w jakich przypadkach można je wypowiedzieć.
Dlatego Rzecznik Praw Obywatelskich złożył skargę nadzwyczajną do Sądu Najwyższego na korzyść dzierżawców. Wniósł o stwierdzenie przez SN, że zaskarżony wyrok został wydany z naruszeniem prawa.
To zaś umożliwiłoby pozwanym dochodzenie odszkodowania od Skarbu Państwa Sąd zobowiązał ich bowiem do wydania gruntów, które według nich stanowiły bazę paszową dla hodowli bydła. W efekcie nie mogli kontynuować działalności rolniczej i zostali zmuszeni do sprzedaży stada. Tym samym utracili wszelkie dotychczasowe dochody związane z hodowlą, w tym m.in. sprzedaż mleka i sprzedaż cieląt.
ANR zażądała wydania nieruchomości, które wchodziły w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa i były wydzierżawiane pozwanym na podstawie dwóch umów dzierżawy.
Zawarto je na czas określony 10 lat, z możliwością przedłużenia. W umowach zawarto klauzulę, która umożliwiała wyłączenie spod dzierżawy gruntów o łącznej powierzchni nie większej niż 20% całości. Umowa nie określała jednak, w jakich przypadkach wyłączenie to może nastąpić.
Na podstawie tej klauzuli ANR wypowiedział umowy dzierżawy w części. Następnie skierował do sądu pozew o wydanie tej nieruchomości.
W 2015 r. sądy obu instancji uznały, że wypowiadając umowy dzierżawy, ANR działała w ramach swoich uprawnień. Dlatego nakazały pozwanym wydanie nieruchomości.
W 2017 r. pozwani złożyli do Sądu Najwyższego skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia. Jako szkodę wskazali utratę bazy paszowej, co uniemożliwiło im kontynuowanie hodowli bydła. Po wykonaniu zaskarżonego wyroku musieli je sprzedać ze względów ekonomicznych, wobec czego utracili przychody z produkcji mleka krowiego oraz płatności bezpośrednich.
Postanowieniem z 25 września 2020 r. skarga została przez SN odrzucona z uwagi na jej subsydiarny charakter wobec innych nadzwyczajnych środków zaskarżenia, w tym również wobec skargi nadzwyczajnej.
W związku z tym RPO Adam Bodnar postanowił skierować skargę nadzwyczajną.
Zarzuty skargi RPO
Rzecznik podniósł zarzuty rażącego naruszenia prawa:
- art. 222 § 1 Kodeksu cywilnego porzez jego niewłaściwe zastosowanie i nakazanie pozwanym wydania nieruchomości - mimo że przysługiwało im skuteczne uprawnienie do władania nieruchomością, wynikające ze stosunku dzierżawy;
- art. 673 § 3 k.c. w związku z art. 694 k.c. oraz art. 58 § 3 k.c. i art. 3531 k.c. poprzez ich niezastosowanie - mimo że zamieszczenie w umowie dzierżawy, zawartej na czas oznaczony, klauzuli uprawniającej do jej wypowiedzenia, bez określenia wypadków, w jakich wypowiedzenie może nastąpić, pozostaje w sprzeczności z normami o charakterze bezwzględnie obowiązującym: art. 673 § 3 w związku z art. 694 k.c., a także z naturą tego stosunku zobowiązaniowego i tym samym jest nieważne z mocy prawa.
Ponadto RPO podniósł zarzuty dotyczące naruszenia praw i zasad konstytucyjnych:
- zasady zaufania do państwa oraz bezpieczeństwa prawnego, wywodzonych z art. 2 Konstytucji - gdyż rozstrzygnięcie sądowe wydane z pominięciem norm o charakterze bezwzględnie obowiązującym oraz nieuwzględniające natury stosunku prawnego łączącego strony procesu, podważa zaufanie do stanu prawnego, jaki wynika z prawomocnego orzeczenia sądowego, a tym samym zaufanie do państwa oraz godzi w bezpieczeństwo prawne;
- praw majątkowych chronionych w art. 64 ust. 1 i 2 Konstytucji - ponieważ w wyniku stwierdzonych uchybień pozwani zostali pozbawieni uprawnień wynikających z umów dzierżawy do władania nieruchomościami rolnymi i gospodarczego korzystania z nich, A utrata spornych nieruchomości uniemożliwiła im kontynuowanie prowadzenia produkcji rolnej, co doprowadziło do pogorszenia ich sytuacji majątkowej.
Następcą prawnym ANR jest Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa.
Kierując się uchwałą z 23 stycznia 2020 r. połączonych trzech Izb Sądu Najwyższego, RPO złożył skargę nadzwyczajną do Izby Cywilnej SN - tak jak wszystkie kierowane od tego czasu swe skargi nadzwyczajne dotyczące spraw z zakresu prawa cywilnego. Skoro bowiem rozstrzygnięcia sądów wadliwie obsadzonych mogą być w przyszłości kwestionowane, RPO nie chce obarczać uczestników postępowania dodatkowymi problemami prawnymi, związanymi ze statusem Izby Kontroli Nadzwyczajnej.
Może zainteresuje Cię również:
Tani efekt propagandowy: „ziemia dla rolników prow
- Apelujemy o zatrzymanie procesu likwidacji gospodarstw rol
Co ministerstwo ma do powiedzenia na temat „papier
- Dopłaty bezpośrednie nie są przewidziane dla właścicieli,
Gospodarstwa dzierżawców ofiarą propagandy organów
Według Towarzystwa Ekonomistów Polskich (TEP) organy i insty
Elewarr w rozsypce. Kiedyś potentat, dzisiaj margi
Zarządzanie ELEWARR-em oraz nadzór właścicielski Krajowego O
KOWR planuje powierzyć spółce GPW Ventures do 25 m
Małe i średnie firmy technologiczne z branży rolno-spożywcze
KOWR rozpatrzył trzy wnioski w ramach restrukturyz
Dyrektor Generalny Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa w od
Prawo silniejszego? Mniejsi producenci rolni nie s
Wielkopolska Izba Rolnicza zwróciła się do KOWR o przywrócen
Już niebawem rusza polski Matif. Co nam da Platfor
W marcu rusza giełda obrotu towarami rolno-spożywczymi Platf
Stworzyli jedno z największych gospodarstw na Doln
Rolnicy z gmin Jaworzyna Śląska, Żarów, Strzegom i Świebodzi
Farmy fotowoltaiczne czy ziemia dla rolników?
Rolnicy mają głód ziemi i chcą większych areałów pod uprawę
Michał Kołodziejczak otrzymał z KOWR-u kilkadziesi
Po tym jak Agro Unia Michała Kołodziejczaka otrzymała z KOWR
KOWR zapłaci Agrounii ponad 70 tys. zł za realizac
Fundacja Agrounia realizuje pakiet działań marketingowych zw
Grupa Azoty S.A. i KOWR razem na rzecz polskiego r
4 października br. przedstawiciele Green Lab – spółki zależn
Nadal nie funkcjonują dopłaty do oprocentowania ba
Jak informuje resort rolnictwa, aktualnie prowadzone są wyja
Nieużytki KOWR-u bulwersują rolników i dzierżawców
Działania KOWR z województw zachodniopomorskiego, wielkopols
Ścisła współpraca ORLENU i KOWR
ORLEN Paliwa, z Grupy ORLEN i Green Lab Sp. z o.o. zawarły p
Przewodniczący ZZRR Solidarni wnosi do Komisji Eur
Działając w imieniu Związku Zawodowego Rolników Rzeczypospol
Działki KOWR leżą odłogiem, są zarośnięte i stwarz
Na Dolnym Śląsku jest około 33 tys. hektarów wolnych gruntów
Program Mieszkanie Plus będzie realizowany na grun
- W granicach administracyjnych miast jest prawie milion hek
Zmiany w ustawie o kształtowaniu ustroju rolnego
Dzisiaj Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ust
Piotr Serafin, dyrektor KOWR, złożył rezygnację
Wczoraj dyrektor generalny Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnic
KOWR i Orlen chcą napędzać polskie rolnictwo
Podczas Europejskiego Forum Rolniczego w Jasionce, spółki z
Minister Ardanowski: Dość kłamstw na temat wynagro
- W ostatnich dniach, w niektórych mediach, trwa bezpreceden
Są przymiarki, by KOWR budował mieszkania. Co z gr
Zgodnie z projektem ustawy z dnia 21 listopada 2018 r. o zmi
Można ubiegać się o restrukturyzację zadłużenia
Z dniem 8 lutego 2019 r na podstawie Ustawy z dnia 9 listopa
Czy rolnicy wyjdą z długów? Nowe rozwiązania mogą
Niedawno została uchwalona ustawa o oddłużeniu gospodarstw r
Każdy będzie mógł kupić hektar ziemi rolnej
Wg projektu nowelizacji ustawy o kształtowaniu ustroju rolne
KOWR rozmawiał z ukraińską delegacją o wsparciu fi
Zasady i możliwości wsparcia rolnictwa, to temat rozmów jaki
Polska delegacja zabiegała o chińskich klientów
– Polska jest w stanie zaproponować chińskim partnerom produ
Kolejny fundusz KOWR-u. Tym razem innowacji i rozw
Utworzenie Funduszu Innowacji i Rozwoju zapowiedzieli wczora
KOWR będzie dawał pożyczki na rozwój i innowacje.
Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa realizując politykę rozwo
Będą szukać nowych pomysłów na rolnictwo
Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa oraz Narodowe Centrum Bad
Krótkie dzierżawy wprowadzają niepewność
Krajowy Związek Pracodawców Producentów Trzody Chlewnej dost
Powstaje Narodowy Holding Spożywczy
– Chcemy z „resztek”, które zostały z majątku Skarbu Państwa
KOWR kupił akcje PKL
Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa (KOWR) skorzystał z prawa
Chcesz produkować wino? Nie zapomnij o wpisie do e
15 lipca br. upływa termin składania w KOWR wniosków o wpis
Kontrole są, ale nie tam gdzie trzeba
Podczas lipcowego posiedzenia Sejmu poseł PSL, Mirosław Mali
Nowy dyrektor KOWR
Minister Jan Krzysztof Ardanowski wręczył dzisiaj akt powoła
Fundusz na wsparcie obszarów po byłych PGR-ach
Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa przygotował projekt przep
MRiRW o realizacji Programu Operacyjnego Pomoc Żyw
Realizacja Programu Operacyjnego Pomoc Żywnościowa 2014-2020
"Poland tastes good" na targach Seoul Food and Hot
Kolejna edycja targów Seoul Food and Hotel odbyła się od 1 d
Strefa Inspiracji KOWR zaprasza do Poznania
Od dziś do 10 maja br. odbywa się coroczne wydarzenie Polagr
Stypendia pomostowe - pomoc finansowa dla studentó
To już XVII edycja Programu Stypendiów Pomostowych dla stude
KOWR na targach Agrofood 2018 w Nigerii
Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa w dniach 27-29 marca 2018
Rejestr producentów surowca tytoniowego
Do 15 maja producenci liści tytoniowych mają czas na dokonan
Mięsne Święta – Polska Tradycja
Pod takim hasłem odbyła się konferencja w siedzibie Polskiej
Spółki hodowli roślin pod lupą NIK
NIK przeprowadziła kontrolę funkcjonowania wszystkich spółek
KOWR na targach w Meksyku
Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa po raz pierwszy podczas T
Minister Jurgiel w zachodniopomorskim
Województwo zachodniopomorskie odwiedził minister Krzysztof
Zmiany kadrowe w SK Janów Podlaski
Wczoraj, 7 marca br. został odwołany Zarząd Stadniny Koni Ja
Porozumienie ws. dzierżawy nieruchomości rolnych
Porozumienie aceptujące stosowanie kryteriów i ich punktacji
Pomoc żywnościowa
- Z roku na rok zwiększa się zakres pomocy żywnościowej dla
Stadnina Koni „Pępowo” nagrodzona
Stadnina Koni „Pępowo” została laureatem X edycji konkursu „
KOWR na Supermarket Trade Show 2018
52. edycja targów Supermarket Trade Show w Tokio w Japonii r
Film o losach ludzi żyjących w PGR-ach
Premiera filmu dokumentalnego „PGR Obrazy” miała miejsce 14
KOWR stawia na innowacje w rolnictwie
Jak podaje KOWR, utworzenie sieci gazowych i biogazowni na t