Ekstruzja a wartość pokarmowa roślin strączkowych.

W ostatnim czasie zarówno wśród rolników ale także wśród hodowców zwierząt rośnie zainteresowanie roślinami strączkowymi.

Wzrastające w ostatnich czasach ceny poekstrakcyjnej śruty sojowej, zmuszają hodowców zwierząt do szukania tańszych alternatyw, które chociaż w pewnym stopniu umożliwią wyeliminowanie poekstrakcyjnej śruty sojowej z mieszanek dla drobiu. Rośliny strączkowe charakteryzują się dobrą wartością pokarmową (Tab.1) jak i przydatnością w żywieniu drobiu. Niestety posiadają substancje antyżywieniowe, które mogą negatywne wpłynąć na wyniki odchowu. Do głównych substancji antyodżywczych występujących w roślinach strączkowych należą alkaloidy (wyłącznie w łubinach), taniny oraz inhibitory enzymów proteolitycznych. Chociaż koncentracja alkaloidów jak i tanin została mocno obniżona na skutek prowadzenia pracy genetycznej (selekcja), to rośliny strączkowe (głównie grochy i bobiki) wciąż posiadają wysoka koncentracje inhibitorów enzymów proteolitycznych. Wspomniana substancja antyżywieniowa inaktywuje kompleksy proteolityczne enzymów trzustkowych, czego konsekwencja jest pogorszenie strawności białka jak i przyrostów masy ciała drobiu. Jednych ze sposobów umożliwiających obniżenie poziomu inhibitorów enzymów proteolitycznych w nasionach roślin strączkowych jest poddanie ich procesowi ekstruzji.

 

 

Tab.1. Wartość pokarmowa poekstrakcyjnej śruty sojowej i roślin strączkowych (Normy Żywienia Drobiu, 2005)

Komponent	Białko ogólne (% SM)	Skrobia (% SM)	Energia metaboliczna (MJ/kg SM)
Poekstrakcyjna śruta sojowa	43.0	6,3	9.00
Łubin żółty	38.3	3.9	8.31
Łubin wąskolistny	29.2	8.4	7.22
Bobik	26.8	38.2	10.10
Groch	22.7	47.3	12.84

 

Ekstruzja jest procesem hydro-baro-termicznym, powodującym istotne zmiany fizykochemiczne w zastosowanym materiale. Wysoka temperatura (130-160 ºC) i krótki czas obróbki (30-40s), oprócz inaktywacji inhibitorów enzymów proteolitycznych wpływa pozytywnie na przyswajalność skrobi. Poprawienie przyswajalności skrobi z dużej mierze związany jest ze zmianą jej struktury na skutek procesu żelatynizacji (skleikowania). Zaburzenie naturalnej struktury sprzyja większej podatność skrobi na działanie enzymów trawiennych co w konsekwencji wpływa korzystnie na jej wykorzystanie przez organizm ptaków. Ze względu na pozytywny wpływ ekstruzji na wykorzystanie skrobi, proces ekstruzji w szczególności polecany jest w przypadku grochów i bobików ze względu na wysoka koncentracje skrobi w suchej masie (Tab.1.). Do innych naukowo potwierdzonych zalet procesu ekstruzji należy pełna i kompleksowa pasteryzacja paszy, wyeliminowanie niepożądanych mikroorganizmów na skutek wysokiej temperatury czy przedłużenie okresu przechowywania paszy.

 

Dla portalu cenyrolnicze.pl:

mgr inż. Marcin Hejdysz, mgr inż. Anita Zaworska

Katedra Żywienia Zwierząt i Gospodarki Paszowej

Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu